Spiskie Podgrodzie
miasto w Słowacji / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Spiskie Podgrodzie[6], dawniej Podegrodzie Spiskie (słow. Spišské Podhradie, niem. Kirchdorf, węg. Szepesváralja) – słowackie miasto w powiecie Lewocza. Po raz pierwszy wzmiankowane w 1249, prawa miejskie otrzymało w roku 1271. W latach 1412–1769 wchodziło w skład starostwa spiskiego.
Centrum miasta z widokiem na zamek. Po prawej kościół ewangelicki | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Kraj | |||
Powiat | |||
Region | |||
Burmistrz |
Michal Kapusta[1] | ||
Powierzchnia |
24,94[2] km² | ||
Wysokość |
448[3] m n.p.m. | ||
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
Nr kierunkowy |
+421 53[3] | ||
Kod pocztowy |
053 04[3] | ||
Tablice rejestracyjne |
LE | ||
48°59′56″N 20°45′11″E | |||
| |||
| |||
Strona internetowa |
Jak wskazuje nazwa, było osadą na podgrodziu Zamku Spiskiego, w następnych wiekach rozwijało się niezależnie od niego. Pohradie jest najstarszą osadą niemiecką na Spiszu, założoną przez Sasów w XII wieku za panowania Gejzy II. Do ok. 1133 kasztelania spiska miała być posagiem Judyty, córki Bolesława Krzywoustego. W średniowieczu słynęło z cechów rzemieślników, zwłaszcza sukienników i rzeźników, a w późniejszym okresie także szewców. Od 1456 miało prawo do urządzania targów, które odbywały się w czwartki aż do XX wieku. W 1667 odnotowano w mieście 16 cechów, a wyroby ze Spiskiego Podgrodzia był znane na całym Spiszu i w okolicznych krajach.
Od 1894 miasto zyskało połączenie z miejscowością Spiskie Włochy, a przez to z Koleją Koszycko-Bogumińską. Ponieważ jednak linia do Spiskiego Podgrodzia była linią boczną, teren ten ominęła industrializacja.
Kiedyś w Spiskim Podgrodziu mieszkali liczni Niemcy (jeszcze w 1921 ok. 15%) oraz Żydzi. Obie narodowości posiadały własne świątynie i szkoły. Obecnie najliczniejsza mniejszość to Romowie.
Od 1948 w skład miejscowości wchodzi również Spiska Kapituła (Spišská Kapitula) – dawniej osobna miejscowość, nazywana „słowackim Watykanem” – siedziba biskupa Spiszu.
Wraz z Zamkiem Spiskim, Spiską Kapitułą, miejscowością Levoča i kościołem Ducha Świętego w pobliskiej miejscowości Żehra od 1993 znajduje się na liście dziedzictwa UNESCO (wpisane jako Levoča, Spišský Hrad i okoliczne zabytki).