Stal Mielec (piłka nożna)
polski klub piłki nożnej / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Stal Mielec (piłka nożna)?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
PGE FKS Stal Mielec – polski klub piłkarski z siedzibą w Mielcu. Został utworzony w 1939, do 1997 był jedną z wiodących sekcji klubu sportowego Stal Mielec. Po jego rozwiązaniu został samodzielnym klubem piłkarskim, przejmując po sekcji całą jej spuściznę. Dwukrotny mistrz Polski w sezonach 1972/73 i 1975/76, wicemistrz 1974/75, finalista Pucharu Polski 1975/76 oraz jeden z dwóch polskich ćwierćfinalistów Pucharu UEFA w historii (edycja 1975/76). W czasach świetności klubu, które przypadły na lata 70. XX wieku, grało w nim wielu reprezentantów Polski i innych czołowych piłkarzy.
Ten artykuł dotyczy klubu piłkarskiego. Zobacz też: Stal Mielec – listę artykułów dotyczących wielosekcyjnego klubu sportowego istniejącego w latach 1939–1997 oraz klubów o tej nazwihfvvcte w innych dyscyplinach sportowych. |
proporczyk Stali Mielec | |||
Pełna nazwa |
PGE FKS Stal Mielec | ||
---|---|---|---|
Przydomek |
Biało-Niebiescy | ||
Barwy |
| ||
Data założenia |
10 kwietnia 1939 (jako sekcja klubu sportowego PZL Mielec) | ||
Debiut w najwyższej lidze | |||
Data rozwiązania | |||
Data reaktywacji |
1997 (jako samodzielny klub MKP Stal Mielec) | ||
Liga | |||
Państwo | |||
Województwo | |||
Siedziba | |||
Adres |
ul. Ludwika Solskiego 1, 39-300 Mielec | ||
Stadion | |||
Sponsor techniczny | |||
Prezes | |||
Trener | |||
Asystent trenera |
Damian Skiba[2] | ||
| |||
| |||
Strona internetowa |
Zgodnie z regulaminem Ekstraklasy Stal Mielec uprawniona jest do umieszczenia nad herbem białej gwiazdki symbolizującej dwukrotne wywalczenie Mistrzostwa Polski[3].
Dotychczasowe nazwy
- 1939 – Klub Sportowy PZL Mielec
- 1946 – Robotniczy Klub Sportowy PZL Zryw Mielec
- 1948 – Związkowy Klub Sportowy Metalowców PZL Mielec
- 1949 – Związkowy Klub Sportowy Stal Mielec
- 1950 – Koło Sportowe Stal przy Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego Mielec
- 1957 – Fabryczny Klub Sportowy Stal Mielec
- 1977 – Fabryczny Klub Sportowy PZL Stal Mielec
- 1995 – Autonomiczna Sekcja Piłki Nożnej FKS PZL Stal Mielec
- 1997 – Mielecki Klub Piłkarski Stal Mielec
- 1998 – Mielecki Klub Piłkarski Lobo Stal Mielec
- 1999 – Mielecki Klub Piłkarski Stal Mielec
- 2002 – Klub Sportowy Stal Mielec
- 2003 – Klub Sportowy FKS Stal Mielec
- 2018 – PGE FKS Stal Mielec
Jako sekcja klubu sportowego (1939–1997)
1939–1945 – początek i okres wojny
Sekcja piłki nożnej była jedną z dwóch pierwszych (obok sekcji siatkarskiej) w klubie PZL Mielec założonym w 1939. Skład drużyny został zbudowany z zawodników grających w innych mieleckich klubach oraz z pracowników Wytwórni Płatowców nr 2 PZL. W pierwszym rozegranym meczu zespół pokonał Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” Mielec stosunkiem bramek 4:1. Rozegrano jeszcze trzy mecze z Dzikovią Tarnobrzeg (2:1), Metalem Tarnów (3:1) i drużyną Fabryki Amunicji w Dębie (6:1). Planowany na wrzesień mecz z Okęciem Warszawa nie doszedł do skutku, gdyż rozpoczęła się II wojna światowa i zakazano jakichkolwiek rozgrywek sportowych. Jednak mecze odbywały się nielegalnie na błoniach za lasem komunalnym i w innych miejscowościach (m.in. Dębica, Kolbuszowa, Sandomierz). Jedyny oficjalny mecz został rozegrany z niemiecką jednostką wojskową i zakończył się wynikiem 1:2.
1945–1960 – B-klasa, A-klasa, II liga po raz pierwszy
Oficjalna działalność została wznowiona po wojnie w 1945 pod nazwą RKS PZL „Zryw” Mielec. W 1946 zespół przystąpił do rozgrywek B-klasy, a w 1949 uzyskał awans do A-klasy dzięki pierwszemu miejscu w B-klasie.
Od początku lat 50. zaczęto budować drużynę która miała skutecznie powalczyć o awans do II ligi, czemu sprzyjał rozwój WSK zatrudniającego sportowców na korzystnych warunkach. W czerwcu 1950 drużyna po raz pierwszy wyjechała na zgrupowanie poza Mielec – do Spały. Mimo 1. miejsca w A-klasie w sezonie 1950, w rozgrywkach o II ligę zespół zajął 3. miejsce i z awansem trzeba było jeszcze poczekać. Przełomem okazał się rok 1954, kiedy drużyna zajęła 1. miejsce w swojej grupie A-klasy i awansowała do ligi międzywojewódzkiej rzeszowsko–lubelskiej (utworzonej w wyniku reformy rozgrywek). Zdobyła także Zimowy Puchar Miast.
W 1955 zespół zajął 1. miejsce w lidze międzywojewódzkiej awansował do rozgrywek o awans do II ligi. Zdobył w nich drugie miejsce i po meczu barażowym 20 listopada 1955 w Lublinie przeciwko Bzurze Chodaków (3:1), dzięki 3 bramkom Helmuta Tobolika, awansował do II ligi. W kolejnym sezonie po wielu trudach zespołowi udało się utrzymać (ostatecznie zajął 11. miejsce wśród 14 zespołów). Został także rozegrany pierwszy mecz z zagranicznym pierwszoligowcem Tatranem Prešov (Słowacja) (0:0).
W sezonie 1957 mielecki zespół był bardzo blisko pierwszego awansu do I ligi. M.in. dzięki zatrudnieniu znanego trenera Michała Matyasa Stal została wicemistrzem II ligi ustępując jedynie Cracovii, do awansu zabrakło trzech punktów[4]. W następnych sezonach Stal nadal nie potrafiła awansować zajmując kolejno 3. i 6. miejsce.
1960–1967 – pierwszy raz w I lidze
Pierwszy mecz w I lidze[5] Skład Stali: |
W sezonie 1960 udało się w końcu awansować do I ligi. Pierwszy mecz w I lidze został rozegrany 19 marca 1961 z ŁKS Łódź (1:1) na mieleckim stadionie przy dopingu ok. 15 tys. kibiców[5]. Z powodu nierównej formy i braku doświadczenia zespół z trudem uratował się w sezonie 1961 przed powrotem do II ligi. Nie udało się to w kolejnym sezonie i zespół spadł do II ligi. W tym sezonie Stal otrzymała puchar PZPN za 1. miejsce w klasyfikacji fair play.
Aby uskutecznić powrót do I ligi, dokonano wzmocnień w postaci sprowadzenia kilku zdolnych piłkarzy ze Śląska i Krakowa, powrócił także renomowany trener Michał Matyas. Nie dało to jednak oczekiwanych rezultatów i w sezonach 1962/63, 1963/64, 1964/65 oraz 1965/66 Stal zajmowała słabe miejsca, kolejno 10., 12., 8., 7., aż do zupełnego załamania w sezonie 66/67, kiedy to zajęła 14. miejsce i spadła do III ligi.
Dobrze wiodło się mieleckim juniorom, którzy w 1964 zdobyli wicemistrzostwo Polski.
1967–1972 – powrót do I ligi
W sezonie 1967/68 powrót do II ligi jeszcze się nie udał, jednak w kolejnym sezonie zarząd postawił drużynie za cel zdobycie awansu na 30-lecie klubu. Poprawa gry i postępy własnych wychowanków zadecydowały o awansie w sezonie 1968/69. Do zespołu sprowadzono młodego śląskiego trenera Andrzeja Gajewskiego, który z mielecką drużyną zdecydowanie wygrał drugoligowe rozgrywki, wyprzedzając drugi w tabeli Star Starachowice o 7 punktów[6]. Rozpoczął się marsz na szczyty polskiego futbolu. Potencjał drzemiący w piłkarzach Stali pokazał mecz sparingowy rozegrany 23 lutego 1969 z ówczesnym mistrzem Polski Ruchem Chorzów, wygrany 5:0. Sukces powtórzono w następnym sezonie i Stal awansowała z 2. miejsca do I ligi.
Ponownie sukcesy odnosiła drużyna juniorów zdobywając w 1968 i 1969 3. miejsca w kraju.
W dniach 20–22 lipca 1969 rozegrano turniej z okazji XXX–lecia klubu Stal Mielec. W turnieju uczestniczyły drużyny Dynamo Berlin (NRD, I liga), Erzsebeti Vasas TK Budapest (Węgry, II liga), Stal Rzeszów i Stal Mielec. Turniej wygrali mielczanie.
Sezon 1970/71 zespół ukończył na 10. miejscu co pozwoliło mu utrzymać się w I lidze, a w pamięć zapadł kibicom inauguracyjny mecz z Wisłą Kraków wygrany 5:2.
W lutym 1971 drużyna udała się na obóz szkoleniowy do azjatyckiej części ZSRR. Podczas wyjazdu trwającego 17 dni piłkarze odwiedzili Aszchabad w Turkmenistanie, Duszanbe w Tadżykistanie i Frunze w Kirgistanie, rozgrywając 4 spotkania towarzyskie[7], m.in. ze Spartakiem Moskwa.
W czerwcu i lipcu 1971 Stal Mielec uczestniczyła także pierwszy raz w międzynarodowych rozgrywkach o Puchar Lata (Intertoto), w którym zajęła pierwsze miejsce w grupie wygrywając wszystkie mecze[8]. Rok później mielczanie ponownie wystąpili w Pucharze Lata, jednak zajmując 3. miejsce nie powtórzyli sukcesu[9] (więcej w artykule Stal Mielec w europejskich pucharach).
W sezonie 1971/72 zanotowano postęp, kończąc rozgrywki na miejscu 5. Pierwszym mielczaninem w reprezentacji Polski został Grzegorz Lato.
1972/1973 – I mistrzostwo Polski
Sezon 1972/73 był sezonem szczególnym, gdyż Stal zdobyła swój pierwszy tytuł mistrza Polski, a Grzegorz Lato został królem strzelców. Sukces osiągnięto dzięki wielu znakomitym piłkarzom grającym wówczas w drużynie oraz (jedynemu w historii drużyny) zagranicznemu trenerowi Karolemu Kontha (Węgry). Wiele meczów udało się wysoko wygrać, nie tylko u siebie, ale również na wyjeździe.
Jako mistrz, drużyna zadebiutowała w Pucharze Europy, jednak odpadła w pierwszej rundzie po pojedynku z jugosłowiańską Crveną Zvezdą Belgrad. W reprezentacji coraz większą rolę zaczęli odgrywać mieleccy piłkarze, a jedną z najsłynniejszych bramek w historii polskiej piłki – bramkę w meczu Polska–Anglia, dającą Polakom awans do MŚ'74 – strzelił pochodzący z Rzeszowa Jan Domarski, po akcji dwóch innych mielczan – Henryka Kasperczaka i Grzegorza Laty.
1973–1975 – nadal u szczytu, MŚ'74, PUEFA
W kolejnym sezonie mielczanie utrzymali wysoki poziom i zajęli 3. miejsce po ciężkiej walce ze śląskimi drużynami. Z pamiętnych meczów wygrano z ŁKS Łódź 7:0 oraz ze Śląskiem Wrocław 5:0 na ich terenie.
1974 był rokiem Mistrzostw Świata w Niemczech, gdzie Polacy wywalczyli 3. miejsce, a piłkarze Stali mieli w tym swoją zasługę (trójka Lato, Kasperczak, Domarski). Ponadto Grzegorz Lato został wtedy jedynym polskim królem strzelców na Mistrzostwach Świata trafiając do bramki 7 razy.
W czasie wakacji w 1974 zorganizowano pierwszy Turniej z okazji święta 22 lipca w dniach 20–22 lipca. Impreza stała się cykliczna i rozgrywano ją z małymi przerwami do pierwszej połowy lat 90., a także w ramach obchodów 65-lecia klubu w 2004 (więcej: turnieje z okazji święta 22 lipca). Na pierwszą edycję Stal zaprosiła Tatran Preszów, Karpaty Lwów i Gwardię Warszawa. Ostatecznie gospodarze zajęli w imprezie trzecie miejsce[10]. Miesiąc później Stal wystąpiła w VI turnieju Ciudad de Palma de Mallorca na Majorce, zastępując Spartak Moskwa. W turnieju zagrały także FC Barcelona, Real Palma de Mallorca i Austria Wiedeń. Po pokonaniu Realu Palma de Mallorca 2:0, w finale po zaciętym meczu Stal uległa Barcelonie 1:2[11].
Po mistrzostwach nastąpił kolejny udany dla mielczan sezon, w którym wywalczyli oni wicemistrzostwo Polski. Grzegorz Lato kontynuował swoją strzelecką passę, ponownie zdobywając tytuł króla strzelców I ligi.
W roku 1975 rozegrano także wiele spotkań międzynarodowych. Jako wicemistrz Polski, Stal uczestniczyła w Pucharze UEFA, eliminując kolejno duński Holbæk B&I, enerdowską Carl Zeiss Jena i czechosłowacką Inter Bratysława, dzięki czemu awansowała do ćwierćfinału tych rozgrywek. Poza tym odbyły się towarzyskie spotkania z reprezentacją Buenos Aires (2:3) i Estudiantes La Plata (2:1) w Argentynie oraz z Girondins Bordeaux (1:2) i Merignac (4:0) we Francji.
1975/1976 – II mistrzostwo Polski, mecze pucharowe, IO'76
W kolejnym sezonie skład niewiele się zmienił, a trenerem został Edmund Zientara. Walka o mistrzostwo była bardzo zacięta i toczyła się do ostatniej kolejki między 4 zespołami. Stali udało się pokonać konkurentów i swoje mistrzostwo przypieczętowała w ostatniej kolejce zwycięstwem z ROW Rybnik na wyjeździe (5:2). Szlagierem sezonu okazał się mecz z Legią Warszawa wygrany u siebie 6:0.
Równie dobrze wiodło się mielczanom w Pucharze Polski, w którym dotarli aż do finału. Po pokonaniu BKS Bielsko, Włókniarza Łódź, Odry Opole i GKS Jastrzębie, w meczu finałowym rozegranym 1 maja 1976 w Warszawie lepszy okazał się Śląsk Wrocław wygrywając 2:0[12][13].
Wiosną 1976 został dokończony Puchar UEFA, jednak mielczanie nie sprostali w ćwierćfinale Hamburgerowi SV (RFN) i po remisie 1:1 w Hamburgu, zostali pokonani 0:1 w Mielcu i odpadli z dalszych rozgrywek. Nie zmienia to jednak faktu, że dotarcie do tego szczebla rozgrywek było bardzo dużym osiągnięciem. Jesienią odbyły się mecze Pucharu Europy. W I rundzie Stal Mielec zmierzyła się ze słynnym Realem Madryt (Hiszpania), było to dla Mielca wielkie wydarzenie. Po dwóch wyrównanych, ale przegranych meczach (1:2 w Mielcu i 0:1 w Walencji), mielczanie musieli uznać wyższość Hiszpanów i odpadli z rozgrywek. Mecz w Mielcu, podobnie jak ten z Hamburgerem SV, oglądało ok. 40 tys. widzów. w 1976 odbyły się także Igrzyska Olimpijskie w Montrealu z których Grzegorz Lato i Henryk Kasperczak przywieźli srebrne medale.
1976–1982 – wzloty i upadki, kolejne mecze pucharowe
W sezonie 1976/77 nastąpiły niewielkie zmiany w składzie. Do Nîmes Olympique odszedł Jan Domarski, ale zespół wzmocnili m.in. Henryk Jałocha, Marek Chamielec, Andrzej Demko oraz olimpijski król strzelców z Górnika Zabrze Andrzej Szarmach. Szefowie Górnika nie chcieli dopuścić do transferu, interweniować musiał PZPN, przez co Szarmach nie zagrał w pierwszych sześciu kolejkach ligi i dwumeczu z Realem. Po rundzie jesiennej, w której Stal zajęła 3. miejsce, z klubu odeszli Edward Bielewicz, Włodzimierz Gąsior i Ryszard Sekulski, a na ich miejsce przyszli Andrzej Banasik, Andrzej Gac, Stanisław Karaś i Edward Załężny, którzy jednak nie zrównoważyły strat. Po porażce w 22. kolejce zrezygnowano z usług trenera Zientary, a sezon jako pierwszy trener dokończył jego dotychczasowy asystent Alfred Gazda. Przetasowania w składzie i kilka innych czynników sprawiło, że Stal zagrała słabiej i nie obroniła tytułu z poprzedniego sezonu, ale mimo to zajęła niezłe 4. miejsce z dwupunktową stratą do wicemistrza[14].
W dniach 15–17 lipca 1977 odbyła się III edycja Turnieju z okazji 22 lipca. Przed rozpoczęciem pierwszego meczu uroczyście pożegnano odchodzących Ryszarda Sekulskiego (375 meczów w Stali, w tym 140 ligowych i 40 bramek) oraz Edwarda Bielewicza (114 meczów, w tym 52 ligowe)[15].
W kolejnym sezonie dokonano kolejnych wzmocnień, jednak można było zauważyć oznaki kryzysu, który spowodował zajęcie „dopiero” 8. miejsca w lidze.
W dniach 12 i 13 sierpnia 1978 Stal uczestniczyła w XIV edycji Trofeo Colombino w hiszpańskiej Huelvie. Turniej odbywał się między 4. a 5. kolejką polskiej ligi. W turnieju oprócz Stali udział wzięły hiszpańska Sevilla FC, rumuńskie FC Dinamo Bukareszt oraz gospodarz Recreativo Huelva. Pokonując w półfinale Sevilla FC i w finale FC Dinamo Bukareszt Stal zdobyła puchar. W mieleckiej drużynie za zgodą PZPN, oprócz 15 piłkarzy z podstawowego składu, zagrał także Marian Zalastowicz (strzelając nawet Sevilli zwycięską bramę), którego Stal wówczas zamierzała zakupić, jednak w końcu w wyniku braku porozumienia zainteresowanych klubów transfer nie doszedł do skutku. Rok później Stal wystąpiła w kolejnej edycji pucharu. Tym razem oprócz gospodarzy przeciwnikami było KSK Beveren i Real Betis. Po porażce w półfinale z gospodarzem, spadkowiczem z I ligi, w meczu o trzecie miejsce również przegrała, tym razem z mistrzem II ligi hiszpańskiej Realem Betis i ostatecznie zajęła ostatnie 4. miejsce (więcej w sekcji Stal w Trofeo Colombino)[16][17].
W sezonie 1978/79 Stal grała już bez jednego ze swoich najlepszych zawodników w historii – Henryka Kasperczaka, który przeszedł do FC Metz[18], ale pozyskano Włodzimierza Ciołka. Nastąpił powrót formy i ostatecznie mielczanie zajęli 3. miejsce tracąc tylko 3 punkty do mistrza. W I rundzie Pucharu UEFA Stal niespodziewanie nie potrafiła sobie poradzić z Århus GF z Danii i odpadła po remisie na wyjeździe i porażce na własnym terenie.
Sezony 1979/80 i 1980/81 to kolejne słabe lata. Stal Mielec zajęła w nich kolejno 13. i 9. miejsce. Po sezonie 1979/80 do KSC Lokeren odszedł Grzegorz Lato, Zygmunt Kukla przeszedł do ateńskiego Apollonu Smyrnis, a Andrzej Szarmach przeniósł się do AJ Auxerre. W sezonie 1981/82 nastąpiła przebudowa zespołu (zakupiono m.in. Dariusza Kubickiego). Mieleckiej drużynie udało się zająć 3. miejsce i zakwalifikować do Pucharu UEFA, jednak kolejny raz skończyło się na I rundzie. Mecze z belgijskim KSC Lokeren były wyrównane, oba zakończyły się remisem, lecz o awansie drużyny belgijskiej zadecydowała bramka strzelona w Mielcu. Na meczu w Mielcu po raz kolejny był nadkomplet publiczności – ok. 40 tys. kibiców.
1982–1988 – kryzys
W sezonie 1982/83 mimo silnego składu i ku zaskoczeniu piłkarskiego środowiska Stal grała bardzo słabo. Po dziewięciu słabych kolejkach w wykonaniu Stali, na stanowisku trenera Józef Walczak został zastąpiony przez Witolda Karasia. Jednak po rundzie jesiennej drużyna zajmowała ostatnie, 16. miejsce w tabeli, więc w rundzie wiosennej zespół poprowadził nowy trener Jacek Machciński. Po kolejnych słabych występach, czwartym z kolei w tym sezonie trenerem Stali został 8 maja 1983 Marian Kosiński, który w następnych pięciu meczach zdobył 9 na 10 możliwych punktów. Jednak to nie wystarczyło i Stal zajmując 15. miejsce została zdegradowana do II ligi[19].
W pierwszym sezonie w II lidze od 13 lat, po wielu roszadach (po degradacji wielu piłkarzy odeszło do innych klubów), Stal zajęła 3. miejsce i nie udało jej się powrócić do I ligi. Powiodło się to dopiero w następnym sezonie, kiedy drużyna zajęła 1. miejsce.
Po powrocie mielczanom szło bardzo źle i pomimo że w sezonie 1985/86 utrzymali się w I lidze zajmując 11. miejsce, to w sezonie 1986/87 nie udało się i po słabej postawie, kończąc rozgrywki na 15. miejscu Stal powróciła na 1 sezon do II ligi. Po dużych zmianach w drużynie (m.in. wprowadzenie kilku wychowanków i ponowne zatrudnienie Włodzimierza Gąsiora) mielczanie bez problemu zakończyli rozgrywki sezonu 1987/88 na 1. miejscu, przegrywając tylko dwa mecze na wyjeździe[20]. Drugą w tabeli Wisłę Kraków wyprzedzili o 8 punktów. Awansując, rozpoczęli swój ostatni jak na razie „pobyt” w ekstraklasie, który trwał 8 lat.
1988–1996 – I liga po raz ostatni
Pierwszy sezon po powrocie do ekstraklasy był bardzo udany, odmłodzonej drużynie udało się zająć 5. miejsce. Stal wzięła także po raz trzeci udział w międzynarodowych rozgrywkach o Puchar Lata (Intertoto), ale mimo dobrej postawy, zajęła dopiero 3. miejsce w grupie (mając tyle samo punktów co jej zwycięzca Næstved z Danii, ale gorszy bilans bramkowy)[21].
W kolejnych sezonach mielczanom nie wiodło się już tak dobrze i w latach 1989–1992 zajmowali kolejno 11., 15. i 13. miejsce. W sezonie 1990/91 po zajęciu przedostatniego 15. miejsca od spadku uratowało ich pokonanie w barażach Miedzi Legnica (1:3 i 3:0). W sezonie 1991/92 nastąpiła duża przebudowa składu. Do klubu przyszli m.in. pierwsi w historii zagraniczni zawodnicy: Aleksiej Tierieszczenko z Antracytu Kirowks (Ukraina) i Siergiej Raliuczenko z Metallista Charków (Ukraina), wprowadzono wychowanków, m.in. Bogusława Wyparło. Na stanowisku trenera pojawiła się legenda mieleckiej piłki – Grzegorz Lato, a drugim trenerem został Janusz Białek stawiający pierwsze kroki jako szkoleniowiec. W kolejnym sezonie, po kilku wzmocnieniach i równej grze (m.in. remis na wyjeździe z Mistrzem Polski Lechem Poznań), udało się wywalczyć 6. miejsce[22].
Po sezonie do Olimpii Poznań odszedł trener Lato, jego miejsce zajął Witold Karaś z asystentem Krzysztofem Rześnym. Drużyna w sezonie 1993/94 grała coraz słabiej, po nieudanej rundzie jesiennej zmieniono trenera na Franciszka Smudę (debiutującego w roli trenera w Polsce), jego asystentem został Jan Złomańczuk, a kierownikiem drużyny Edward Oratowski, zatrudniono także menedżera Edwarda Sochę. Zakupiono Bogusława Cygana, Pawła Kloca i kolejnego obcokrajowca – Ołeksandra Spiwaka z Doniecka (Ukraina). 1 stycznia 1994 sponsorem i prezesem Autonomicznej Sekcji Piłki Nożnej został niemiecki przedsiębiorca Thomas Mertel. Dzięki tym zmianom mielczanie zagrali dobrą rundę wiosenną i wydostali się ze strefy spadkowej na 11. miejsce[23].
Na początku sezonu 1994/95 Stal została zaproszona do Norymbergi, gdzie rozegrała sparing z reprezentacją Kuwejtu i wygrała 1:0 po golu Daniela Konopelskiego. W lidze wiodło się znacznie gorzej i ostatecznie Stal zajęła 11. miejsce ratując się przed degradacją. Mimo słabej postawy zespołu, królem strzelców I ligi został Bogusław Cygan (16 goli). Mimo pewnych wzmocnień w sezonie 1995/96, kryzys w drużynie się pogłębił i zespół po zajęciu przedostatniego 17. miejsca, został zdegradowany do II ligi.
1996–1997 – upadek
W sezonie 1996/97 trenerem drużyny ponownie został Grzegorz Lato z asystentem Witoldem Karasiem. Początek sezonu był udany, po ósmej kolejce Stal zajmowała 3. miejsce, nie przegrywając żadnego spotkania. Jednak mimo początkowych zwycięstw, z czasem szło coraz gorzej. Kłopoty finansowe doprowadziły do sprzedania wielu czołowych mieleckich piłkarzy (m.in. Krzysztofa Boćka, Bogusława Cygana, Bogusława Wyparły). Sytuacja stawała się coraz gorsza – 30 października piłkarze nie wyszli do meczu szesnastej kolejki z Cracovią strajkując w ten sposób przeciw brakom wypłat. Rozwiązano umowę z Thomasem Mertelem, który nie wywiązywał się ze swoich zobowiązań finansowych. Długi cały czas rosły. Drużyna grała coraz gorzej i po rundzie jesiennej zajmowała ostatnie 18. miejsce, a w rundzie wiosennej większość meczów przegrywała. Kolejni gracze odchodzili (Rafał Domarski, Paweł Kloc, Ryszard Federkiewicz), a w zamian wprowadzono do gry wychowanków. 12 czerwca 1997 na Walnym Zgromadzeniu Członków FKS PZL–Stal zdecydowano o likwidacji klubu i wycofaniu drużyny piłkarskiej z rozgrywek. Na cztery kolejki przed końcem sezonu Stal przestała istnieć[24].
Jako samodzielny klub piłkarski (od 1997)
1997–2000
4 czerwca 1997 zarejestrowane zostało stowarzyszenie Mielecki Klub Piłkarski Stal powstałe z inicjatywy trenerów i działaczy, którzy chcieli ocalić spuściznę upadającego klubu. Jednak w sezonie 1997/98 Stal nie funkcjonowała. Zgłosiła się do rozgrywek IV ligi podkarpackiej, ale na około dwa tygodnie przed startem ligi wycofała się z rozgrywek z powodu braku drużyny seniorów (nowy klub posiadał tylko drużyny młodzieżowe)[potrzebny przypis]. Wycofała się także z II rundy rozgrywek Pucharu Polski oddając walkowerem mecz z OKS Brzesko. Większość piłkarzy odeszła do innych klubów, ale na kolejny sezon udało się skompletować zespół. Rozgrywki rozpoczęto od V ligi. Plany były ambitne: w ciągu 2 lat dostać się do III ligi, a następnie w ciągu kilku sezonów powrócić do ekstraklasy. Początek był obiecujący, już po pierwszym sezonie (1998/99) mielczanie awansowali do IV ligi, jednak kolejne sezony sprowadziły mielczan na ziemię. W sezonie 1999/2000 zajęli dopiero 12. miejsce w IV lidze.
Od 2000–2012 – próby odbudowy pozycji klubu
Od kilku lat kadrę stanowią głównie młodzi mieleccy zawodnicy. W 2003 na życzenie kibiców zmieniono nazwę na Klub Sportowy FKS Stal Mielec (FKS jest teraz nazwą własną, a nie, tak jak dawniej, skrótem od Fabryczny Klub Sportowy).
W 2004 z okazji 65-lecia klubu Stowarzyszenie Sympatyków Stali „3xS” oraz Korso zorganizowało plebiscyt na Jedenastkę i Trenera Wszech Czasów Stali Mielec, w wyniku którego wybrano najlepszych piłkarzy i trenera w 65-letniej historii klubu[25].
W pierwszej dekadzie XXI wieku w przeciwieństwie do seniorów, doskonale radziły sobie drużyny młodzieżowe Stali. Juniorzy starsi zdobyli w 2006 3. miejsce, a w 2007 wicemistrzostwo Mistrzostw Polski Juniorów Starszych, a z kolei juniorzy młodsi zostali w 2007 Mistrzami Polski Juniorów Młodszych.
5 sierpnia 2007 w ramach przygotowań do nowego sezonu Stal rozegrała drugi w swojej historii mecz przeciw reprezentacji narodowej. Przeciwnikiem była reprezentacja Polski U-17 prowadzona przez Michała Globisza, a grali w niej dwaj piłkarze Stali: Marek Czopko i Maciej Gozdecki. Mielczanie wygrali 2:0 po golach Damiana Jędryki i Sebastiana Ryguły[26].
W sezonie 2007/08 w Stali nastąpiły niewielkie zmiany. Do drużyn Młodej Ekstraklasy odeszło kilku piłkarzy (m.in. najlepszy strzelec Piotr Kamiński) i trener Włodzimierz Gąsior, który został szkoleniowcem Młodej Korony Kielce. Jego następca, Janusz Białek[27], po 12 spotkaniach rundy jesiennej odszedł do występującej w Ekstraklasie Odry Wodzisław[28]. Zastąpił go Zbigniew Hariasz, który jest od lat związany ze Stalą i był również trenerem juniorskich reprezentacji Polski[29]. Do gry w pierwszej drużynie wprowadzani są piłkarze drużyn juniorskich, nie sprowadzono nowych piłkarzy z innych drużyn. Mimo słabszego początku sezonu, Stal Mielec po rundzie jesiennej zajmowała 4. miejsce. 1 stycznia 2008 trenerem mieleckiej drużyny został jej wychowanek Andrzej Jaskot[30]. W rundzie wiosennej Stal utrzymała pozycję z półmetka rozgrywek i z 4. miejsca awansowała do nowej III ligi utworzonej po reformie rozgrywek.
Przed sezonem 2008/09 w nowej III lidze na stanowisku trenera nastąpiła zmiana. Nowym szkoleniowcem I drużyny został kolejny mielecki wychowanek, Grzegorz Wcisło[31]. Koordynatorem został Zbigniew Hariasz. Przed końcem sezonu I trenerem został ponownie Zbigniew Hariasz, a Grzegorz Wcisło został przeniesiony na stanowisko II trenera. Sezon 2008/09 drużyna Stali zakończyła na 11. miejscu, ostatecznie utrzymując się w III lidze, po sezonie spędzonym głównie na miejscach w strefie spadkowej. Na sezon 2009/10 trenerem Stali został Janusz Białek[32], który po niecałych trzech miesiącach został zastąpiony przez Zbigniewa Hariasza. Sezon 2009/10 Stal zakończyła na 13. miejscu, tuż nad strefą spadkową, utrzymując się w III lidze.
W kolejnym sezonie nastąpiło kilka zmian na stanowisku trenera. Od lipca trenerem został Grzegorz Wcisło, przez część września prowadził on drużynę wspólnie z Mariuszem Łucem, a od 20 września Mariusz Łuc został samodzielnym trenerem. Ostatecznie 10 stycznia 2011 trenerem Stali został ponownie Tomasz Tułacz[33]. Drużyna pod jego wodzą zajęła w sezonie 2010/11 14. miejsce w lidze, co miało skutkować degradacją do IV ligi. Ostatecznie Stal utrzymała się, ponieważ Bogdanka II Łęczna zrezygnowała z udziału w rozgrywkach III ligi[34].
Rundę jesienną sezonu 2011/2012 Stal zakończyła na przedostatnim miejscu w tabeli. W czasie przerwy zimowej doszło do zmiany zarządu klubu, prezesem został Andrzej Podraza, który postawił sobie za cel uratowanie Stali z zapaści finansowej i sportowej. Zmieniono także trenera, po 11 latach na stanowisko powrócił Roman Gruszecki[35]. Ostatecznie, po zdecydowanie lepszej rundzie wiosennej, Stal zajęła 10. miejsce, zapewniając sobie utrzymanie w III lidze.
2012 – Powrót na szczebel centralny
Przełomowy sezon 2012/2013 zespół rozpoczął z trenerem Włodzimierzem Gąsiorem, powracającym na mielecką ławkę trenerską z Korony Kielce[36]. Rundę jesienną mielecka drużyna zakończyła na 2. miejscu w tabeli, ustępując jedynie Tomasovii. Na początku rundy wiosennej po 16 latach do Stali powrócił z upadającego ŁKS Łódź wychowanek Bogusław Wyparło, zajmując pozycję pierwszego bramkarza[37]. Po 14 latach spędzonych na 4. szczeblu rozgrywek (IV i nowa III liga) Stal Mielec awansowała do II ligi, zajmując 1. miejsce w tabeli. Awans został zapewniony już w przedostatniej kolejce, dzięki zwycięstwu nad Izolatorem Boguchwała[38].
Nowo oddany po remoncie stadion oraz odbudowana nadzieja na polepszenie sytuacji klubu wśród kibiców zapewniły najwyższą frekwencję w II lidze i 16. pozycję w skali kraju[39]. Po niezwykle udanej rundzie jesiennej sezonu 2013/2014 Stal zajmowała 2. miejsce w tabeli, dające awans do I ligi, co jak na beniaminka było sporym osiągnięciem. Jednak siedem meczów rundy wiosennej zakończone zostały porażką, a w pozostałych 4 meczach udało się wywalczyć 8 punktów[40]. Spowodowało to spadek do dolnej połowy tabeli i konieczność walki o utrzymanie (w wyniku reformy rozgrywek, utrzymanie w nowej, jedno grupowej II lidze dawały miejsca 3-8[41]). Odpowiedzialność za złe wyniki wziął na siebie trener Gąsior i po porażce z przedostatnią w tabeli Concordią podał się do dymisji[42]. Zastąpił go początkowo tylko do końca sezonu Rafał Wójcik[43], pełniący do tej pory rolę asystenta trenera, który wyprowadził drużynę ostatecznie na 7. miejsce, zgarniając 16 punktów w ostatnich 8 kolejkach. Dzięki temu udało się wywalczyć utrzymanie w nowej II lidze[44].
Sezon 2014/2015 Stal zakończyła na 8. miejscu w tabeli II ligi. Runda jesienna, która rozpoczęła się od odpadnięcia z rozgrywek Pucharu Polski i zdobyciem zaledwie 5 punktów w 6 meczach, zarząd drużyny postanowił zastąpić Wójcika na stanowisku trenera Januszem Białkiem, który do tej pory pełnił rolę trenera juniorów[45]. Po zmianie trenera klub systematycznie punktował docierając w 17. kolejce sezonu na 5. miejsce w tabeli, aby ostatecznie zakończyć sezon w połowie tabeli na 8. miejscu[46]. Drużyna została nagrodzona przez PZPN za: średnią frekwencję i całkowitą liczbę kibiców na stadionie, ciągi komunikacyjne, sanitariaty, politykę informacyjną klubu, organizowanie wejścia dla kibiców gospodarzy oraz współpracę z innymi podmiotami[47]. Otrzymano nagrodę „Bezpieczny Stadion”.
Kolejny sezon 2015/2016 okazał się być dla mielczan historycznym. Już po rundzie jesiennej biało-niebiescy przewodzili stawce z przewagą dwóch punktów nad Wisłą Puławy, tylko raz po 13. kolejce spadając na 2. miejsce w tabeli po remisie 1:1 z Siarką Tarnobrzeg w meczu rozegranym u siebie. Ostatecznie awans zapewniony został na trzy kolejki przed końcem rozgrywek, po zwycięstwie w Mielcu nad ROW-em Rybnik 3:0. Dla drużyny oznaczało to powrót po 19 latach na zaplecze Ekstraklasy[48].
Sezon 2016/2017 zaczął się niefortunnie dla piłkarzy, którzy po pierwszych dziewięciu kolejkach zdobyli tylko 5 punktów początkowo remisując, a następne ponosząc porażki. Pomimo udanie rozpoczętych meczów w Pucharze Polski, gdzie po zwycięskim spotkaniu 3:2 z Wisłą Płock[49], ówczesnym beniaminkiem Ekstraklasy, Stal odpadła po porażce w Chojnicach 0:2[50]. Doprowadziło to do dymisji trenera Białka[51]. Na jego miejsce zatrudniono Zbigniewa Smółkę[52]. Pod jego wodzą mielczanie zmienili znacznie swój charakter gry i stali się fenomenem I ligi, co było podkreślane przez reporterów Polsat Sport[53]. Sposób gry był bardzo dynamiczny i nie ustępował klubom lepszym o znacznie większym zapleczu finansowym i kadrowym.
Pod koniec sezonu doszło do małej afery w związku z doniesieniami medialnymi o możliwych nieprawidłowościach z przebywaniem w Polsce zawodnika Borisa Milekica, jak również ze złożonym przez klub Miedź Legnica protestem w sprawie meczu 31. kolejki rozgrywek I ligi między drużynami Miedź Legnica – Stal Mielec. PZPN wszczął postępowanie wyjaśniające, a klub Stali Mielec został zobowiązany do złożenia stanowiska w sprawie. Przy ewentualnych walkowerach Stali aktualny wicelider I ligi, którym był Górnik Zabrze, spadłby z lokaty premiowanej awansem. Zyskałaby by czwarta w tabeli Miedź Legnica, której do awansu wystarczyłoby zwycięstwo w ostatniej kolejce z Sandecją Nowy Sącz. Natomiast na dole tabeli walkę o utrzymanie do tej pory podejmowały Bytovii Bytów i Wisły Puławy, a przy ewentualnych karach również Stomil Olsztyn i Stal Mielec[54]. Ostateczne komisja PZPN-u uznała, że skoro zawodnik posiadał prawo do pracy, jak również był zgłoszony do rozgrywek, to Stali nie należy karać walkowerami, a PZPN nie został powiadomiony o wygaśnięciu prawa do pobytu i stwierdził, że nie powinno karać się zespołu wstecz, a jedynie w przód przy pomocy kary finansowej[55].
Pierwszy sezon w I lidze Stal zakończyła na 10. miejscu z dorobkiem 45 punktów[56].
Sezon 2017/2018 okazał się udany z powodu osiąganych wyników. Trener Smółka miał więcej czasu na przygotowanie zespołu w przerwie między sezonami. Sezon zakończony został na ósmym miejscu, a w okresie między 21 listopada 2017 a 31 marca 2018 podopieczni Smółki nie przegrali ani razu, osiągając serię ośmiu spotkań bez porażki[57]. Trzykrotnie podczas sezonu Stal zdobywała fotel wicelidera tabeli w 22., 23. i 26. kolejce sezonu[58]. Jednym z najlepszych zawodników w kadrze okazał się wypożyczony z Legii Warszawa bramkarz Radosław Majecki[59]. Przystępując do rozgrywek I ligi w został przebudowany w znacznym stopniu skład drużyny, która sprowadziła aż 22 zawodników: 15 na rundę jesienną, 6 na rundę wiosenną i 1 jednego zawodnika w lipcu[60]. Sezon zainaugurowany zwycięstwem na własnym stadionie ze spadkowiczem z Ekstraklasy – Ruchem Chorzów 1:0[61]. Jednym z najbardziej zaciętych meczów, jaki przyszło rozegrać rozegrał się w Łęcznej gdzie pokonano Górnik Łęczna 4:3[62]. Końcówka rozgrywek dla Stali Mielec wydawała się z szansą na awans do Ekstraklasy. W 29 kolejce zajmowali drugie premiowane awansem miejsce, a kolejne kolejki kończyły się porażkami głównych rywali, lecz również i drużyny Mieleckiej. Z powodu niewielkiej różnicy punktów wśród drużyn na szycie tabeli nie doszło do awansu[63]. Dobre wyniki osiągane w Mielcu sprawiły, że Smółka znalazł się na liście trenerów, którzy wkrótce mogli zawitać w ekstraklasie. Doniesienia w serwisie Twitter przewidywały możliwość odejścia do Arki Gdynia, za kwotę odstępną za trenera który posiadał jeszcze roczny kontrakt[64]. Po przegranym meczu z Bytovią Bytów awans Stali Mielec do ekstraklasy stał się niemożliwy. Skutkowało to podjęciem decyzji trenera o przejściu do drużyny grającej szczebel wyżej – Arki Gdynia[65].
We wrześniu 2018 ogłoszono, że sponsorem tytularnym klubu zostało przedsiębiorstwo PGE z Skarbu Państwa (przyjęto wówczas nazwę marketingową PGE FKS Stali Mielec)[66]. Po odejściu trenera nową osobą powołaną na to stanowisko od sezonu 2018/2019 był Artur Skowronek, który dotychczas prowadził zespół Wigry Suwałki[67]. Pierwszym osłabieniem składu był koniec wypożyczenia bramkarza Majeckiego. Odchodzący trener Smółka zabrał z sobą do Arki Gdynia również dwóch ofensywnych zawodników: Michała Janotę[68] i Maksymiliana Banaszewskiego. W ramach wzmocnień wrócił do drużyny z Ruchu Chorzów Bartosz Nowak[69] i Andrea Prokić z GKS Katowice[70] oraz sprowadzono Grzegorza Tomasiewicza[71] i wypożyczono Sebastiana Bergiera. Ważną postacią w życiu klubu zaczął od tego sezonu być Tomasz Poręba. Wspierał klub swoim doradztwem w kadrach kierowniczych i wspomagał pozyskiwanie sponsorów i nowych zawodników[72][73][74]. Na zakończenie rundy jesiennej klub tracił zaledwie jeden punkt do promowanego drugiego miejsca w tabeli. Dało to ponownie nadzieję wywalczenia pozycji o grę w Ekstraklasie w przyszłym sezonie[75]. Ostatecznie zabrakło punktów zajmując 3 miejsce w tabeli.
Przed rozpoczęciem sezonu 2019/20 Stal wybrała się na zgrupowanie do USA[76], świętując tym samym 80-lecie powstania klubu. Po bardzo dobrym początku Stal w kolejkach 6-8 była liderem rozgrywek, ale później po dwóch porażkach ze Stomilem i GKS-em Tychy posadę niespodziewanie stracił Artur Skowronek, którego zastąpił pracujący wówczas w trzecioligowym KKS-ie Kalisz Dariusz Marzec. Powodem decyzji wg ówczesnego prezesa było nadmierne zainteresowanie Skowronkiem ekstraklasowych klubów, które co jakiś czas rozważały sięgnięcie po trenera[77]. Stal po pewnych perturbacjach (przegrana w Głogowie czy Opolu) przerwę zimową spędziła na drugim miejscu w tabeli.
Po rozpoczęciu rozgrywek wiosną, Stal przegrywa 0:3 z Bruk-Bet Termaliką Nieciecza i spada na trzecie miejsce, a zaraz później w Polsce pojawiają się obostrzenia związane z wybuchem pandemii COVID-19. Rozgrywki zostają przerwane na prawie kwartał[78]. Po powrocie w czerwcu staje się jasne, że o dwa miejsca gwarantujące pewny awans do Ekstraklasy walkę podejmą ze Stalą Podbeskidzie Bielsko-Biała oraz Warta Poznań. Końcówka sezonu to rywalizacja głównie z drużyną z Poznania, którą ostatecznie Stal wygrywa, a Warta trafia do baraży (które wygrywa i również awansuje).
W przedostatniej kolejce sezonu 2019/2020 Stal Mielec wygrała z Zagłębiem Sosnowiec 3:0 i zapewniła sobie awans do Ekstraklasy[79][80]. Tydzień później pokonuje Chojniczankę 4:1 i nieoczekiwanie wyprzedza Podbeskidzie, zostając mistrzem 1 ligi[81].
W 2020 utworzono sekcję piłkarską kobiet PGE FKS Stal Mielec[82].
2020–dziś – Stal w Ekstraklasie
W sezonie 2020/21 Stal wróciła do Ekstraklasy, z której spadała wówczas jedynie ostatnia drużyna (sezon 20/21 był ostatnim przed poszerzeniem ligi z 16 do 18 zespołów[83]). Jeszcze przed startem rozgrywek niespodziewanie posadę trenera stracił Dariusz Marzec[84], a Stal przejął jego imiennik, Dariusz Skrzypczak. Po słabym początku w wykonaniu Stali zastąpił go Leszek Ojrzyński, ale i jemu nie było dane doczekać końca sezonu na stanowisku - po bezbramkowym remisie z Wartą Poznań zostaje zwolniony, a drużynę przejmuje legenda klubu, Włodzimierz Gąsior. Stal ostatecznie po zaciętej rywalizacji z Podbeskidziem Bielsko-Biała, znowu dała radę je wyprzedzić i ostatecznie zajęła 15. miejsce w Ekstraklasie, dające utrzymanie[85]. Najbardziej pamiętnymi spotkaniami tego sezonu były wyjazdowe zwycięstwa 3:2 na Łazienkowskiej z Legią Warszawa[86] i 2:1 z Lechem Poznań[87].
W sezonie 2021/22 Stal po fantastycznej rundzie jesiennej i dramatycznie słabej rundzie wiosennej zajęła 14. miejsce w Ekstraklasie[88].
W lipcu 2022 ogłoszono, że PGE ma pozostać sponsorem strategicznym Stali Mielec przez kolejne trzy lata[89]. W sezonie 2022/23 podczas meczów z Cracovią i Legią na stadionie Stali pojawiło się 6543 kibiców, co jest rekordem frekwencji obecnego obiektu.
- I liga polska (obecnie Ekstraklasa)
- Ćwierćfinalista 1976
- Inne trofea
- Zimowy Puchar Miast 1954
- Puchar PZPN za 1. miejsce w klasyfikacji fair play 1962
- Puchar Intertoto UEFA (1. miejsce w grupie) 1971
- Trofeo Colombino 1978
- Sukcesy drużyn juniorów
- 1945–1949 – stadion Żydowskiego Klubu Sportowego Makkabi Mielec (ul. Wolności, obecnie teren Hali Targowej). Został on wybudowany w latach 20. XX w. Posiadał boisko, bieżnię i kort tenisowy, ogrodzony był wysokim drewnianym płotem z bramą od ul. Wolności. Boisko to służyło zarówno piłkarzom Stali, jak i Gryfa Mielec. Po wybudowaniu stadionu przy ul. Wyspiańskiego przestał pełnić funkcje sportowe i został zmieniony na plac składowy.
- 1949–1953 – własny stadion przy ul. Wyspiańskiego (położony w kwadracie ulic: Wyspiańskiego, Konopnickiej, Kochanowskiego i Żeromskiego). Został otwarty 16 października 1949, inaugurującym spotkaniem był mecz 4. kolejki o mistrzostwo A-klasy przeciwko Resovii (7:2).
- od 1953 – Stadion Stali Mielec przy ul. Solskiego 1, pojemność 6864 miejsc (przed remontem 30 000), oświetlenie 2000 lx. Został otwarty w listopadzie 1953, inauguracyjnym meczem było towarzyskie spotkanie z II-ligową Garbarnią Kraków zakończone wynikiem 1:1 rozegrane podczas uroczystości związanych z otwarciem. Rekordowa frekwencja została zanotowana podczas meczów z Realem Madryt, Hamburgerem SV oraz KSC Lokeren, kiedy to na trybunach zasiadło około 40 tysięcy kibiców. Stadion przebudowano w latach 2011–2013, likwidując m.in. charakterystyczne górne trybuny. Oprócz piłkarzy Stali ze stadionu korzystają także lekkoatleci z LKS Mielec.
- Osobny artykuł: Stadion Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Mielcu.