Szach (szachy)
sytuacja w szachach / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Szach – sytuacja w partii szachów, w której król jest zagrożony zabiciem w następnym posunięciu. Inaczej mówiąc, szach jest wtedy, gdy król znajdzie się w zasięgu działania (bicia) bierki przeciwnika. Jeśli przeciwnik wykonał ruch, który spowodował taką sytuację, mówi się, że król jest w szachu lub jest szachowany. W szachowej notacji algebraicznej szacha oznacza się znakiem +. Gracz, którego król jest w szachu ma obowiązek wyeliminować groźbę jedną z trzech metod:
- przesunąć króla na pole niebędące w szachu;
- zbić bierkę szachującą króla;
- zasłonić króla przed szachem własną bierką.
W tym artykule użyto notacji algebraicznej w celu opisania szachowych posunięć. |
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Króla nigdy nie można pozostawiać w szachu. Niedozwolone jest również wykonanie posunięcia, które doprowadzi do szacha własnego króla.
W pozycji na diagramie biały goniec szachuje czarnego króla. Czarne muszą wykonać jedno z trzech posunięć:
- uciec królem na jedyne nieatakowane pole – Kd8;
- zabić szachującego gońca wieżą – W:g4;
- zasłonić króla własnym gońcem – Gd7.
Najlepszą odpowiedzią dla czarnych jest trzecia możliwość (Gd7), po której białe tracą gońca g4, gdyż jest on dwukrotnie atakowany, a tylko raz broniony i dodatkowo nie może odejść z pola g4, ponieważ jest związany przez czarną wieżę na g8.
Pozycja, w której król jest w szachu i nie ma dostępnego żadnego dozwolonego ruchu, aby się przed szachem obronić lub od niego uciec, nazywa się matem i kończy partię wygraną strony matującej.
Zmuszając ciągłym szachowaniem do powtarzania pozycji można zakończyć partię poprzez wiecznego szacha.
W towarzyskich rozgrywkach o szachu informuje się przeciwnika ustnie, mówiąc szach lub szach królowi. W oficjalnych rozgrywkach ten zwyczaj nie jest akceptowany i może być potraktowany jako próba rozpraszania przeciwnika.