Ustasze
chorwacka organizacja faszystowska / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Ustasze?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Ustasze – Chorwacki Ruch Rewolucyjny (chorw. Ustaša – Hrvatski revolucionarni pokret) – chorwacki skrajnie prawicowy[1][2][3][4] ruch ultranacjonalistyczny[5], faszystowski[6][2][3][4][7], ultrakonserwatywny[4][2] i klerykalny[2]. Ustasze popierali utworzenie Wielkiej Chorwacji, mającej rozciągać się od rzeki Driny do granicy z Belgradem[8]. Podkreślali potrzebę budowy „czystej rasowo” Chorwacji, propagowali prześladowania i ludobójstwo Serbów, Żydów oraz Romów. Byli jednocześnie nacjonalistami i fanatycznymi katolikami[9]. Jako drugą, obok katolicyzmu, religię Chorwatów postrzegali islam Boszniaków[10].
Państwo | |||
---|---|---|---|
Lider | |||
Data założenia |
1930 (de facto) | ||
Data rozwiązania |
8 maja 1945 (zdelegalizowana) | ||
Ideologia polityczna | |||
Poglądy gospodarcze | |||
Liczba członków |
100 tys. (1941) | ||
|
Chorwacki Ruch Rewolucyjny powstał w 1930 roku[11]. Przed II wojną światową, w walce o niepodległość kraju, sięgał po metody terrorystyczne. W kwietniu 1941 r. ustaszy powołano do rządzenia częścią Chorwacji okupowaną przez państwa Osi. Ich Niepodległe Państwo Chorwackie (Nezavisna Država Hrvatska, w skrócie NDH) było postrzegane jako protektorat włosko-niemiecki[12] lub państwo marionetkowe nazistowskich Niemiec. Ustasze byli odpowiedzialni za holokaust na terenie NDH. Kierując się rasizmem zamordowali w obozach koncentracyjnych około trzysta tysięcy ludzi, głównie Serbów, Żydów i Romów[13][14][15]. Ofiarami ich dyktatury padli również członkowie ruchu oporu oraz przeciwnicy polityczni rządu. Skrzydłami militarnym partii były Milicja Ustaszy (Ustaška vojnica) i Armia Niezależnego Państwa Chorwackiego[16]. W walce z partyzantami jugosłowiańskimi ustasze kolaborowali z Niemcami i Włochami. Gdy na przełomie lat 1944-45 wojska niemieckie wycofały się z Jugosławii, wielu działaczy ruchu uciekło za granicę. Część z nich pozostała w SFR Jugosławii, kontynuując walkę jako tzw. Krzyżowcy (Križari).