Wieże Bismarcka
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wieże Bismarcka (niem. Bismarckturm) – powstałe w latach 1869–1934 (pierwsza wieża powstała na Dolnym Śląsku[1], koło wsi Ober-Johnsdorf, dziś Janówek) proste budowle w kształcie wieży lub kolumny, sławiące Ottona von Bismarcka i wyrażające niemiecką dumę narodową. Pierwsze budowle tego typu wybudowano jeszcze za życia Bismarcka, a ostatnia wieża została oddana do użytku w roku 1926 w Polanowie[2].
174 wieże i kolumny Bismarcka stoją na terenach dzisiejszych Niemiec, Francji, Czech, Polski, Rosji, Austrii, Kamerunu, Tanzanii i Chile. Kolejne 66 z tych budowli, w tym te wzniesione w dzisiejszej Danii i Papui Nowej Gwinei, już nie istnieje[3].
Z tych 240 wież powstałych na całym świecie (w społecznościach niemieckich), ok. 50 było wynikiem oficjalnego konkursu na projekt takiej budowli, ogłoszonego w 1899 roku przez niemiecki Związek Studentów. W założeniu, konkurs miał skodyfikować i możliwie zunifikować projektowanie wież, nadając im symboliczny, prosty i masywny charakter.
W roku 1899 konkurs na projekt wieży Bismarcka wygrał drezdeński architekt Wilhelm Kreis pracą pt. Zmierzch Bogów (Götterdämmerung). W jego projekcie (niezbyt jednak często kopiowanym przez innych twórców) wieża ma wielostopniową podstawę, cztery kolumny i nadbudowę w postaci misy ogniowej. Wieże tego typu nazywa się niekiedy Kolumnami Bismarcka; spośród nich w Polsce zachowano po wojnie jedną, na Wieżycy w Sobótce.
Po powstaniu ustalono też, że kilkakrotnie w ciągu roku na wieżach rozpalany będzie ogień ku czci Bismarcka. Uroczystości takie przypadały na rocznice urodzin i śmierci patrona i inne święta, np. przesilenie letnie. Zwyczaj ten przetrwał w Niemczech w stanie szczątkowym do dnia dzisiejszego. Nigdy zresztą nie udało się rozpalić ognia w tym samym czasie na wszystkich wieżach. Powodem była niemożliwość uzgodnienia wspólnego terminu, co wynikało z różnych okresów przerw w zajęciach na uniwersytetach.
Na terenie obecnej Polski zachowało się 17 z pierwotnych 40 pewnych lub prawdopodobnych wież Bismarcka (nie sposób czasami dotrzeć do dokumentów potwierdzających, że dana wieża była z założenia „wieżą Bismarcka”). Część źródeł podaje liczbę 19 zachowanych wież[4]. Niektóre wieże Bismarcka są przypisywane innym miejscom niż te, gdzie się naprawdę znajdują, np. wieża na Wielkiej Sowie według oficjalnej terminologii znajduje się w odległym o kilkanaście kilometrów Dzierżoniowie; przypisuje się też ją do Pieszyc i gmina Pieszyce doprowadziła do remontu obiektu, ponownego udostępnienia jej dla turystów i zajmuje się obsługą wieży na Wielkiej Sowie. Wieża jest czynna i pełni funkcję wieży widokowej z piękną panoramą na Sudety i okolice.
W związku z odnowieniem pomnika Bismarcka w Nakomiadach, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wypowiedziała się przeciwko upamiętnieniu Bismarcka.
Lista wież Bismarcka w obecnej Polsce
- Wieża Bismarcka w Bydgoszczy (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Chełmnie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Działdowie
- Wieża Bismarcka w Elblągu (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Głogowie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Gubinie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka na Jańskiej Górze (według oficjalnej terminologii w Janówku, najstarsza)
- Wieża Bismarcka w Jasnej (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Lisewie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Katowicach (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Kępnie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka na Kopisku (według oficjalnej terminologii w Boguszowie-Gorcach, nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Lęborku
- Wieża Bismarcka w Mełnie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Międzychodzie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Międzyrzeczu (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Mrągowie
- Wieża Bismarcka w Mysłowicach (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Nysie
- Wieża Bismarcka w Okonku
- Wieża Bismarcka w Ostródzie
- Wieża Bismarcka w Ośnie Lubuskim (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Polanowie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Raciborzu (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Słubicach (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Srokowie
- Wieża Gocławska w Szczecinie (do 1945 roku Wieża Bismarcka)
- Wieża Bismarcka w Szczecinku
- Wieża Bismarcka na Średniej Kopie (według oficjalnej terminologii w Głuchołazach, nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Świdwinie
- Wieża Bismarcka w Świebodzinie
- Wieża Bismarcka w Toruniu (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Wieleniu
- Wieża Bismarcka na Wielkiej Sowie (według oficjalnej terminologii w Dzierżoniowie)
- Wieża Bismarcka na Wieżycy (według oficjalnej terminologii w Sobótce)
- Wieża Bismarcka na Witoszy (według oficjalnej terminologii w Staniszowie, nie istnieje)
- Wieża Bismarcka we Wschowie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Zielonej Górze od 1945 r. Wieża Wilkanowska
- Wieża Bismarcka w Złotowie (nie istnieje)
- Wieża Bismarcka w Żaganiu
- Wieża Bismarcka w Żarach
Zobacz też
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
