Wikipedysta:Maelu1/Kryptografia/Kryptologia
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Kryptografia lub kryptologia (od stgr. κρυπτός „ukryty, sekret”; i γράφειν graphein, "pisać" lub -λογία -logia, "badać",[1]), to praktyka i nauka technik bezpiecznej komunikacji w obecności wrogich działań.[2] Mówiąc bardziej ogólnie, kryptografia polega na tworzeniu i analizowaniu protokołów, które uniemożliwiają osobom trzecim lub opinii publicznej czytanie prywatnych wiadomości. Różne aspekty bezpieczeństwa informacyjnego, takie jak poufność danych, integralność danych, uwierzytelnianie i niezaprzeczalność [3] mają kluczowe znaczenie dla nowoczesnej kryptografii. Współczesna kryptografia istnieje na styku dyscyplin naukowych takich jak matematyka, informatyka, elektrotechnika, komunikacja i fizyka. Kryptografie stosuje się do handlu elektronicznego, chipowych kart płatniczych, walut cyfrowych, haseł komputerowych i komunikacji wojskowej.
Kryptografia sprzed ery nowożytnej była praktycznie synonimem szyfrowania, przekształcania informacji ze stanu czytelnego w niezrozumiały nonsens. Nadawca zaszyfrowanej wiadomości udostępnia metody dekodowania tylko zamierzonym odbiorcom, aby uniemożliwić dostęp osobom niepożądanym. W literaturze kryptograficznej często używa się imion Alicja („A”) jako nadawca, Bob („B”) jako zamierzony odbiorca i Ewa (z ang. "eavesdropper") jako przeciwnik. [4] Od czasu rozwoju maszyn szyfrujących rotorowych w czasie I wojny światowej i pojawienia się komputerów w czasie II wojny światowej, metody kryptograficzne stawały się coraz bardziej złożone, a ich zastosowania stały się bardziej zróżnicowane.
Współczesna kryptografia opiera się w dużej mierze na teorii matematycznej i praktyce informatycznej. Algorytmy kryptograficzne zaprojektowane są w oparciu o założenia dotyczące twardości obliczeniowej, co sprawia, że są trudne do złamania dla każdego przeciwnika. Chociaż teoretycznie możliwe jest włamanie się do dobrze zaprojektowanego systemu, w praktyce jest to niewykonalne. Takie dobrze zaprojektowane schematy kryptograficzne są zatem określane jako „bezpieczne obliczeniowo”; postęp teoretyczny (np. udoskonalenia algorytmów faktoryzacji liczb całkowitych) i szybsze technologie obliczeniowe powodują, że schematy te muszą być stale poddawane ponownej ocenie i, jeśli to konieczne, dostosowywane do nowinek technologicznych. Teoretycznie bezpieczne schematy, których praktycznie nie da się złamać nawet przy nieograniczonej mocy obliczeniowej, takie jak jednorazowy pad, są w praktyce znacznie trudniejsze w użyciu niż najlepsze schematy bezpieczne obliczeniowo choć teoretycznie możliwe do złamania.
Rozwój technologii kryptograficznej wywołał szereg problemów prawnych w epoce informacyjnej . Potencjał wykorzystania kryptografii jako narzędzia szpiegowskiego i wywrotowego doprowadził wiele rządów do sklasyfikowania jej jako broni i ograniczenia lub nawet zakazania jej używania i eksportu.[4] W niektórych jurysdykcjach, w których korzystanie z kryptografii jest legalne, przepisy zezwalają śledczym na wymuszenie ujawnienia kluczy szyfrowania dokumentów istotnych dla dochodzenia. [5] [6] Kryptografia odgrywa również ważną rolę w zarządzaniu prawami cyfrowymi i w sporach o naruszenie praw autorskich w odniesieniu do mediów cyfrowych.[7]