Wikipedysta:Richelieu~plwiki/brudnopis
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Heraklit z Efezu (stgr. Ἡράκλειτος ὁ Ἐφέσιος Herakleitos ho Ephesios), (ur. ok. 540 p.n.e., zm. ok. 480 p.n.e.) – presokratyczny filozof grecki, zaliczany do jońskich filozofów przyrody, urodzony w mieście Efez, w Jonii, u wybrzeży Azji Mniejszej. Autor pism kosmologicznych, politycznych i teologicznych. Pochodził ze szlachetnego rodu. Mało wiadomo o jego dziecięcych latach i edukacji, on sam uważał siebie za samouka i mędrca. Nazywany był "Ciemnym" (stgr. ὁ Σκοτεινός ho Skoteinos) oraz "Płaczącym Filozofem" ze względu na wariabilistyczną koncepcję świata i człowieka, trudny do zrozumienia styl piśmniennictwa oraz samotne życie które prowadził. Swoje poglądy przedstawiał za pomocą alegorii i aforyzmów, tak aby mogli je zrozumieć jedynie nieliczni wtajemniczeni.
Heraklit
- zmiana
- wyłanianie się i synteza przeciwieństw
- arche: ogień (+logos)
- dusza
Heraklit, obraz Johannesa Moreelse | |||
Data urodzenia |
ok. 540 p.n.e. | ||
---|---|---|---|
Data śmierci |
ok. 480 p.n.e. | ||
| |||
|
Najbardziej znanym elementem filozofii Heraklita jest koncepcja zmiany jako centralnego elementu świata (panta rhei, wszystko płynie), jak Heraklit określił to w słynnym zdaniu "nie można dwa razy wejść do tej samej rzeki, za każdym razem bowiem inna woda w niej płynie". Wierzył w jedność przeciwieństw, twierdząc, że "droga w górę i droga w dół jest jedna i ta sama". Istniejącym rzeczom można jego zdaniem przypisać pary przeciwnych właściwości: ciepło, zimno, jasność, ciemność. Jego kolejna koncepcja, Logosu (gr. "słowo", "rozum", "zasada") jako zasady, poprzez którą wszystkie rzeczy istnieją, była poddawana licznym interpretacjom. Filozofia Heraklita zapoczątkowała wiele wątków w filozofii zachodniej: wariabilizm Heraklita znajdzie swoje odbicie u Platona, relatywizm i humanizm – u sofistów (Protagoras), idea ognia i logosu - u stoików. Uznaje się go też za prekursora heglowskiej dialektyki z uwagi na swoją teorię wyłaniania się i syntezy przeciwieństw.
Heraklit stworzył traktat filozoficzny pt. O naturze (Peri Physeon) i złożył go w świątyni Artemidy w Efezie. Przypuszczalnie składały się na niego trzy części: o wszechświecie, o polityce i o teologii, pisane tzw. "ciemnym" stylem, aby tylko wtajemniczeni mogli je zrozumieć. Dzieło to nie dochowało się do naszych czasów. Pozostały tylko drobne fragmenty, około 120 w zależności od edycji.[1]