Wikipedysta:Student005/brudnopis1
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Wymiar sprawiedliwości w Czechach – władza sądownicza w imieniu Republiki jest wykonywana przez niezawisłe sądy. Konstytucja wśród organów powołanych do obrony praw obywateli oraz o orzekania o winie i karze za czyny karalne wymieniaː Sąd Najwyższy, Najwyższy Sąd Administracyjny, sądy główne (cz. vrchní soudy), wojewódzkie (cz. krajské soudy) oraz powiatowe (cz. okresní soudy)[1].
Czechy
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Czech Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
|
Czeskie sądownictwo jest czteroszczeblowe, a postępowanie sądowe - dwuinstancyjne[2].
Podstawy prawne
Naczelnymi ustawami, które normują ustrój wymiaru sprawiedliwości w Czechach są:
- Konstytucja Republiki Czeskiej z 1993
- Ustawa nr 6/2000 Sb. o sądach, sędziach, ławnikach i administracji państwowej sądów
Sąd Konstytucyjny
- Osobny artykuł: Sąd Konstytucyjny (Czechy).
Sąd Konstytucyjny (cz. Ústavní soud České republiky) jest sądowym organem ochrony konstytucyjności, który unieważnia ustawy i przepisy niezgodne z konstytucją oraz rozpatruje skargi konstytucyjne, spory kompetencyjne i inne[1]. Do organów Sądu Konstytucyjnego należąː prezes Sądu Konstytucyjnego, wiceprezesi Sądu Konstytucyjnego, Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Konstytucyjnego, izby Sądu Konstytucyjnego, Sprawozdawca Sądu Konstytucyjnego, Sekretarz Generalny Sądu Konstytucyjnego i Dyrektor Administracji Sądowej Sądu Konstytucyjnego[3].Historia sądownictwa konstytucyjnego w Czechach sięga 1921, kiedy powołano Sądy Konstytucyjny Czechosłowacji. Jego działalność została przerwana w czasie wojny i rządów komunistycznych. Sąd Konstytucyjny rozpoczął ponownie swoją działalność po upadku komunizmu w 1991[4]. Jego siedziba znajduje się w Brnie[5].
Sąd Najwyższy
- Osobny artykuł: Sąd Najwyższy (Czechy).
Sąd Najwyższy (cz. Nejvyšší soud České republiky) jest zwierzchnim organem sądowym Czech[1]. Rozpatruje nadzwyczajne apelacje od decyzji sądów okręgowych lub zagranicznych, a także ocenia i monitoruje decyzje sądów niższej instancji[6]. Do organów Sądu Najwyższego należą: Prezes Sądu Najwyższego, Wiceprezes Sądu Najwyższego, Zgromadzenie Ogólne Sądu Najwyższego, Naczelna Izba Sądu Najwyższego, wydziały Sądu Najwyższego (Wydział Prawa Cywilnego i Gospodarczego oraz Prawa Karnego), izby Sądu Najwyższego, Rada Sędziów Sądu Najwyższego[7]. Sąd Najwyższy wydawał wyroki w czasie Pierwszej Republiki Czechosłowackiej, Protektoratu Czech i Moraw oraz powojennej Czechosłowacji. Jego szczególną rolę w powojennej Czechosłowacji było orzekanie o legalności spraw, w których orzekano karę śmierci[7]. Siedziba Sądu znajduje się w Brnie[7].
Sądownictwo powszechne
Sądownictwo powszechne jest trójszczeblowe. Na jego strukturę składają się sądy główne, wojewódzkie oraz powiatowe. Sądy powiatowe orzekają w pierwszej instancji, sądy wojewódzkie oraz sądy główne w drugiej instancji. Sądy główne i wojewódzkie w określonych sytuacjach mogą orzekać w pierwszej instancji[6]. Na terenie Czech sądy główne mają swoje siedziby w Pradze i Ołomuńcu[6].
Sądownictwo administracyjne
- Osobny artykuł: Najwyższy Sąd Administracyjny (Czechy).
Czeskie sądownictwo administracyjne składa się z Najwyższego Sądu Administracyjnego (cz. Nejvyšší správní soud České republiky) z siedzibą w Brnie oraz sądów okręgowych. Najwyższy Sąd Administracyjny, który sprawuje nadrzędną rolę w systemie sądownictwa administracyjnego, rozpatruje kasacje od decyzji okręgowych sądów administracyjnych, w pierwszej instancji sprawy dotyczące wyborów, powstawania i rozpadu partii politycznych oraz sprawy dyscyplinarne pracowników sądowych[1]. Sądownictwo administracyjne istniało w już czasach Pierwszej Republiki Czechosłowackiej, jednak okres Protektoratu Czech i Moraw oraz Czechosłowacji spowodował przerwanie pracy Sądu. Konstytucja Czech z 1993 zdefiniowała Najwyższy Sąd Administracyjny jako drugi naczelny organ władzy sądowniczej, jednak został powołany do życia dopiero w 2003[8]. Jego siedziba znajduje się w Brnie[8].
Sędziowie
Sędziów powołuje Prezydent na czas nieokreślony. Sędzią może zostać obywatel Republiki, któryː
- posiada pełnię praw cywilnych
- jest nieskazitelnego charakteru
- ma odpowiednio długie doświadczenie zawodowe, które gwarantuje prawidłowe wykonywanie zawodu
- jest niekaralny
- w momencie wyboru ukończył 30 lat
- posiada tytuł magistra prawa zdobytego na czeskim uniwersytecie
- złoży egzamin sędziowski[6]
Po otrzymaniu nominacji sędzia jest zobowiązany do złożenia przysięgi. Przysięga ma następujący kształtː
Obiecuję na moją cześć i sumienie, że będę posłuszny prawom Republiki Czeskiej, że prawo będę interpretował z moją najlepszą wiedzą i przekonaniem oraz że będę decydować niezależnie, bezstronnie i sprawiedliwie
Sędzia bez jego zgody nie może zostać usunięty z pełnionego stanowiska i być przyniesiony do innego sądu. Stanowisko sędziego nie może być łączone ze stanowiskiem Prezydenta, członka parlamentu czy innej funkcji w administracji publicznej. W przypadku niezdolności do pełnienia funkcji minister sprawiedliwości lub prezes sądu, w którym zatrudniony jest sędzia, może złożyć wniosek o przeniesienie w stan spoczynku. Wśród przesłanek wskazujących na utratę zdolności do orzekania znajdują sięː
- zły stan zdrowia
- wyrok za popełnione przestępstwo przez sędziego
- trzykrotne skazanie za przewinienia dyscyplinarne w ciągu pięciu lat przed złożeniem wniosku[6].
Sędzia w przypadku popełnienia wykroczeń dyscyplinarnych może być ukarany naganą, utratą części wynagrodzenia lub usunięciem z pełnionego stanowiska[6].
Wygaśnięcie mandatu sędziego może być spowodowaneː
- ukończeniem przez sędziego 70 roku życia
- orzeczeniem niezdolności sędziego do wykonywania obowiązków
- skazaniem sędziego za popełnione przestępstwo
- zwolnieniem sędziego ze stanowiska w wyniku postępowania dyscyplinarnego
- ograniczeniem zdolności sędziego do wykonywania czynności prawnych
- utratą czeskiego obywatelstwa
- śmiercią sędziego lub uznaniem go za zmarłego[6]
Sędzia może zrezygnować z pełnionych funkcji. Mandat wygasa trzy miesiące po dostarczeniu zawiadomienia do Prezydenta Republiki[6].
Rada Sędziów (cz. Soudcovská rada) to organ wszystkich sadów powszechnych, tj. w składzie każdego sądu okręgowego, wojewódzkiego, głównego oraz Sądu Najwyższego znajduje się taki organ. Składa się z pięciu członków wybieranych w wyborach tajnych, równych i bezpośrednich na pięcioletnią kadencję. Członkostwa w radzie nie można łączyć z pełnieniem funkcji prezesa oraz wiceprezesa sądu i przewodniczącego izb. Kompetencje Rad sądów każdego szczebla pokrywają się i stanowią organ doradczy prezesa danego sądu. Do ich kompetencji należąː
- opiniowanie kandydatów na stanowisko prezesa, wiceprezesa sądu i przewodniczącego izb, a także sędziów, którzy mają być przydzieleni do danego sądu lub z niego oddelegowani
- omawianie propozycji harmonogramu prac sądu oraz ich zmian
- opiniowanie podstawowych zagadnień administracji danego sądu
Dodatkowo Rada Sędziów Sądu Najwyższego może zwrócić się do jego prezesa o zwołanie Zgromadzenia Ogólnego Sądu Najwyższego i zaproponować program sesji[6].
Obok sędziów bardzo ważna rolę w postępowaniach sądowych odgrywają adwokaci. W procesie karnym dodatkowo występuję prokuratorzy i czasami ławnicy. Dodatkowo istnieją inne zawody prawnicze pośrednio związane z postępowaniem sądowym, jak notariusze i urzędnicy sądowi.
Adwokaci
Według ustawy adwokat w Czechach to osoba, która jest wpisana na listę adwokatów prowadzoną przez Czeską Izbę Adwokacką (cz. Česka advokátní komora). Osoba przedkładająca wniosek o wpisanie na listę adwokatów musi spełniać wiele wymagań, w tymː
- wykształcenie prawnicze uzyskane w czeskim lub zagranicznym uniwersytecie
- minimum trzyletnie doświadczenie zawodowe na stanowisku aplikanta sądowego
- niekaralność
- brak kar dyscyplinarnych nałożonych na kandydata
- brak wcześniejszego skreślenia z listy adwokatów
- zdanie egzaminu zawodowego i uiszczenie opłaty egzaminacyjnej
Wpis na listę adwokacką następuje po złożeniu przez kandydata przysięgi przed przewodniczącym Izby. Przysięga ma następujący kształtː
Przysięgam na mój honor i sumienie, że będę przestrzegał prawa, etyki zawodu i będę chronił praw człowieka. Przysięgam, że będę zachowywał tajemnicę zawodową i szanował godność zawodu adwokata
Usunięcie z listy adwokatów może być spowodowaneː
- śmiercią adwokata lub uznanie go za zmarłego
- ograniczenie zdolności do czynności prawnych
- nałożenie środka dyscyplinarnego w postaci skreślenia z listy
- ogłoszenie upadłości adwokata
- pisemny wniosek adwokata
- niespełnianiem warunków niezbędnych do wpisania na liście, mimo że wcześniej adwokata je spełniał
- skazanie adwokata na bezwarunkową karę pozbawienia wolności na przestępstwo w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych, niezwiązane z wykonywaniem obowiązków zawodowych lub też godzącego w zaufanie do zawodu
- ogłoszeniem upadłości spółki, którą adwokat założył z partnerem zagranicznym
- nieuiszczenie składek związanych z członkostwem w Izbie przez sześć miesięcy
Do obowiązków prawników należy ochrona i wspieranie praw i interesów klientów zgodnie z ich instrukcjami. Instrukcje nie są wiążące, jeśli są sprzeczne z prawem, o czym klient powinien być poinformowany. Prawnik powinien także działać sumiennie i uczciwie i wykorzystywać wszystkie możliwe środki prawne konsekwentnie i w interesie klientów. Prawnik ma prawo do domowy podjęcia się usług prawnych w danej sprawie oraz zachowania tajemnicy zawodowej, która może być uchylona tylko i wyłącznie przez klienta.
Wśród działań dyscyplinarnych względem prawników można wyróżnićː
- nagana
- grzywna
- zawieszenie w pełnionych obowiązkach w okresie od sześciu miesięcy do trzech lat
- usuniecie z listy adwokatów
Prawnicy europejscy niebędący rodowitymi Czechami mogą zostać wpisani na listę adwokatów zagranicznych po uprzednim wniosku do Izby. Kandydat zostaje zarejestrowany w czasie miesiąca od złożenia wniosku. Od momentu zarejestrowania prawnik zagraniczny może reprezentować klientów w czasie procesów sądowych.
Prokuratorzy
Ustawa o prokuraturze definiuje prokuraturę jako system urzędów państwowych przeznaczonych do reprezentowania interesów państwa w celu ochrony publicznego interesu.
System czeskiej prokuratury jest tworzony przezː prokuraturę generalną, wojewódzką, okręgową i rejonową. Prokurator Generalny jest powoływany przez rząd na wniosek ministra sprawiedliwości, Prokurator Wojewódzki jest powoływany przez ministra sprawiedliwości na wniosek Prokuratora Generalnego, Prokurator Okręgowy jest powoływany przez ministra sprawiedliwości na wniosek Prokuratora Wojewódzkiego, natomiast Prokurator Rejonowy jest powoływany przez ministra sprawiedliwości na wniosek Prokuratora Okręgowego. Minister sprawiedliwości może odwołać prokuratorów wszystkich szczebli, jeżeli doszło do poważnych zastrzeżeń w wykonywaniu przez nich powierzonej funkcji, lub też w wyniku złożenia wniosku o odwołanie przez Prokuratora Generalnego. Zastępcy prokuratorów każdego szczebla są powoływani na wniosek prokuratora, którego zastępca ma być powoływana osoba. Prokurator może złożyć pisemną rezygnację z pełnionych funkcji.
Kandydat na stanowisko prokuratora musi spełniać szereg wymagań. Wśród nich znajdują sięː
- posiadania zdolności do wykonywania czynności prawnych
- nieskazitelny charakter
- ukończenie minimum 25 lat w dniu mianowania na stanowisko
- zdobycie tytułu magistra prawa na czeskim uniwersytecie
- pomyślne przejście egzaminu
- moralne cechy kandydata zapewniają, że będzie on w rzetelny i sumienny wykonywał swoją pracę
- wyrażenie zgody przez kandydata na przydzielenie do określonej prokuratury
- niekaralność
Prokurator jest mianowany przez ministra sprawiedliwości na wniosek Prokuratora generalnego. Po otrzymaniu nominacji kandydat jest zobowiązany do złożenia przysięgi. Ma ona następujący kształtː
Obiecuję na moją cześć i sumienie, że będę działał w ochronie interesu publicznego zawsze zgodnie z Konstytucją i prawem Republiki Czeskiej, a także międzynarodowymi traktatami, w których Republika Czeska zobowiązała się do przestrzegania praw człowieka, podstawowych wolności i godności ludzkiej oraz zachowania tajemnicy zawodowej, nawet po zakończeniu sprawowania urzędu
Odwołanie prokuratora może nastąpić w wynikuː
- odmowy złożenia przysięgi
- utraty czeskiego obywatelstwa
- nominacji na stanowisko sędziego, posła, senatora, radnego lub dowolnego administracji publicznej
- osiągnięcia 70 roku życia
- śmierci prokuratora lub uznania go za zmarłego
- ograniczenia do wykonywania czynności prawnych
- skazania za popełnione przestępstwo
- nałożenia środków dyscyplinarnych za popełnione czyny
Prokurator może złożyć pisemną rezygnację z pełnionej funkcji. Odwołanie prokurator następuje dwa miesiące po dostarczeniu rezygnacji do Ministerstwa Sprawiedliwości.
Prokurator wykonując swoje obowiązki jest zobowiązany do działania rzetelnie, profesjonalnie, odpowiedzialnie, bezstronnie i bez zbędnej zwłoki. Prokuratorː
- nie powinien być pod wpływem żadnej partii politycznej, opinii publicznej czy mediów w czasie swojej działalności
- działać w sposób bezstronny i nie powinien swoją działalnością powodować uprzedzeń na tle społecznym, etnicznym, religijnym, rasowym
- nie powinien wykorzystywać swojej funkcji do interesów prywatnych
- musi w taki sposób administrować swoimi nieruchomościami i aktywami, aby nie zostało to wykorzystane przeciwko jego działalności zawodowej, a także powinien zawierać tylko takie zobowiązania, które nie zostaną wykorzystane przeciwko niemu
- nie powinien być arbitrem lub mediatorem w postępowaniach sądowych i reprezentować strony postępowania
Niezdolność do pełnienia funkcji może być spowodowanaː
- złym stanem zdrowia prokuratora
- skazaniem za popełnione przestępstwo
Prokurator za swoją działalność jest odpowiedzialny dyscyplinarnie. Wśród środków dyscyplinarnych znajdują sięː
- nagana
- zmniejszenie pensji
- usunięcie ze stanowiska
Notariusze
Notariusze zgodnie z ustawą są definiowani jako osoby fizyczne, które mają prawo do wykonywania czynności notarialnych. Są zobowiązani do wykonywania swoich obowiązków w sposób bezstronny. Do ich obowiązków należy udzielanie porad prawnych i reprezentowanie osób fizycznych i prawnych w negocjacjach i postępowaniu przed organami publicznymi oraz sporządzanie dokumentacji prywatnej jak i analiz prawnych. Notariusze mogą łączyć swoją funkcję z funkcją posła, senatora, radnego gminy i prowadzić działalność naukową, artystyczną, pedagogiczną i wydawniczą.
Osobą kandydująca na stanowisko notariusz jest zobowiązana do spełniania następujących kryteriówː
- zdolność do wykonywania czynności prawnych
- tytuł magistra prawa zdobytego na czeskim uniwersytecie
- niekaralność
- ukończenie minim pięcioletniej praktyki
- zdanie egzaminu zawodowego
Kandydat jest zobowiązany do złożenia przysięgi. Przysięga ma następujący kształtː
Przysięgam na mój honor i sumienie, że pełniąc obowiązki notariusza będę przestrzegał konstytucji i innych ustaw oraz powszechnie obowiązujących przepisów prawa. Będę zachowywał tajemnicę zawodową i wykonywał swoje obowiązki bezstronnie i niezależnie
Notariusz jest mianowany przez ministra sprawiedliwości na wniosek Izby Notarialnej. Siedzibą kancelarii notarialnej jest siedzibą sądu powiatowego. Liczba kancelarii jest określana przez ministra sprawiedliwości, a sam notariusz za zgodą Izby Notarialnej może zmienić siedzibę swojej kancelarii. Kancelaria notarialna może być zamknięta tylko po śmierci notariusza lub jego przejściu na emeryturę.
Działalność notariusza może zostać zawieszona przez ministra sprawiedliwości w wynikuː
- wszczęcia postępowania karnego przeciwko niemu
- wszczęcia postępowania w celu ograniczenia zdolności do wykonywania czynności prawnych
Odwołanie notariusza może nastąpić w wynikuː
- złożenia przez niego pisemnego wniosku o odwołanie
- niezłożenia przysięgi
- ukończenia 70 roku życia
- utraty czeskiego obywatelstwa
- ograniczenia zdolności do wykonywania czynności prawnych
- wydania wyroku skazującego za popełnione przestępstwo
- zaprzestania wykonywania obowiązków bez powodu w okresie od trzech miesięcy po złożeniu przysięgi
- orzeczenia stanu zdrowia niepozwalającego na wykonywanie obowiązków
- stwierdzenia, że wykonuje działalność nielicująca z powagą urzędu notariusza
- nieprzedłużenia ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej mimo wyraźnych próśb ze strony Izby Notarialnej
Komornicy
Komornik jest osobą fizyczną, która przeprowadza egzekucje komornicze. Osoba pełniąca funkcję komornika powinna ją wykonywać w sposób niezależny, sumienny bezstronny, rzetelny i unikać sytuacji, które mogą spowodować spadek zaufania do działalności komorników lub naruszyć godność zawodu komornika. Komornik nie może mieć innego źródła dochodów niż tych, które otrzymuje w wyniku działalności komorniczej, chyba że zarządza swoimi aktywami czy prowadzi działalność naukową, pedagogiczną, wydawniczą lub artystyczną. W takiej sytuacji może mieć dodatkowe źródło dochodów.
Komornicy są pod kontrolą Ministerstwa Sprawiedliwości, które prowadzi regularne kontrole działalności danego komornika, dokonuje wglądu w dokumentację prowadzoną przez komornika i może zażądać ustnego lub pisemnego wyjaśnienia danej sprawy.
Komornikiem może zostać obywatel Czech, któryː
- posiada zdolność do wykonywania czynności prawnych
- posiada tytuł magistra prawa zdobyty na uniwersytecie
- jest niekaralny
- ma minimum trzyletnie doświadczenie zawodowe
- zdał egzamin zawodowy
Po spełnieniu wszystkich wymagań kandydat jest zobowiązany do złożenia przysięgi. Przysięga ma następujący kształtː
Ślubuję na moje sumienie i honor, że będę przestrzegał Konstytucji Republiki Czeskiej, przepisów konstytucyjnych i innych oraz będą je stosował z moją najlepszą wiedzą i przekonaniem. W wykonywaniu czynności egzekucyjnych będę działał niezależnie i dość i będę dokładnie obserwował wszystkie fakty związane z egzekucją lub inną moją działalnością. Zobowiązuje się do zachowania tajemnicy zawodowej.
Działalność komornika może być zakończona w wynikuː
- jego śmierci lub orzeczenia jego śmierci
- utraty czeskiego obywatelstwa
- ograniczenia zdolności do czynności prawnych
- usunięcia z urzędy będącego kara dyscyplinarną
- skazania komornika za popełnione przestępstwo
- wpłynięcia ministerialnego wniosku wygaszeniu funkcji (wygaszenie funkcji następuje po sześciu miesiącach od wpłynięcia tego wniosku)
Minister sprawiedliwości może odwołać komornika, jeśliː
- komornik został skazany za popełnione przestępstwo
- komornik nie złoży kopii ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej do Izby Komorniczej w ciągu trzydziestu dni lub też nie przedłuży tego ubezpieczenia mimo próśb ze strony Izby
- komornik w ciągu trzech miesięcy od złożenia ślubowania nie prowadzi działalności komorniczej
- zostanie stwierdzony stan zdrowi komornika, który uniemożliwia mu prowadzenie działalności zawodowej
Komornik powinien wykonywać swoje obowiązki w sposób bezstronny. Jeżeli istnieją wątpliwości co do jego bezstronności, wierzyciel jest zobowiązany do złożenia skargi w ciągu ośmiu dni w celu mianowania nowego komornika przez sąd. Jest także zobowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej, z której może być zwolniony przez Izbę Komorniczą tylko w uzasadnionych przypadkach. W przypadku naruszenia tajemnicy zawodowej na komornika nakładane są środki dyscyplinujące i obowiązek zrekompensowania jego naruszeń. W przypadku naruszenia prawa komornik jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania poszkodowanej osobie. Komornik może odmówić wykonania egzekucji, jeśli wiąże się to ze złamaniem prawa lub jeśli wierzyciel nie wniósł opłaty za wykonanie egzekucji.
Postępowanie egzekucyjne jest wszczynane na wniosek wierzyciela w dniu dostarczenia wniosku do komornika. Postępowanie nie może być zawieszone, chyba że ustawy zakładają taką możliwość. Po otrzymaniu wniosku komornik składa wniosek o umożliwienie rozpoczęcia postępowania do sądu w ciągu piętnastu dni. Sąd odpowiada na wniosek w tym samym czasie, po czym komornik może przystąpić do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Dłużnik może złożyć odwołanie do sądu w ciągu piętnastu dni od otrzymania powiadomienia o wszczęciu egzekucji.
Do czynów skutkujących rozpoczęciem postępowanie dyscyplinarnego uważa się działania, które naruszają przepisy prawne, zawodowe lub uchwały Izby Komornicze oraz naruszają godność wykonywania zawodu komornika lub mogą spowodować spadek zaufania społeczeństwa do zawodu komornika.
Wśród środków dyscyplinarnych, które mogą być zastosowane względem komornika, znajdują sięː
- pisemne upomnienie
- nagana publiczna
- grzywna
- usunięcie ze stanowiska
Podobnie jak w Polsce czeskie prawo wyróżnia trzy rodzaje postępowań sądowychː
- postępowanie karne
- postępowanie cywilne
- postępowanie administracyjny
Postępowanie karne
Postępowanie karne jest regulowany przez Kodeks postępowania karnego, którego celem jest uregulowanie procedur organów uczestniczących w postępowaniu karnym tak, aby sprawcy przestępstw byli sprawiedliwie sądzeni. Do tego nakłada na rządzących państwem obowiązek wzmacniania praworządności w celu zapobiegania i eliminowania przestępczości, edukowania społeczeństwa w duchu przestrzegania prawa i zasad współżycia obywatelskiego oraz uczciwego wypełniania obowiązków względem państwa i społeczeństwa.
Zasady postępowania karnego
Wśród zasad postępowania karnego Kodeks wymieniaː
- Żaden obywatel nie może być ścigany bezpodstawnie w sposób niezgodny z prawem.
- Do czasu wydania prawomocnego wyroku sądowego pozwany jest uznawany za niewinnego.
- Prokurator jest zobowiązany do ścigania każdego obywatela, którego czyny stoją w sprzeczności z prawem.
- Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej postępowanie musi być wszczęte z urzędu. Sprawy powinny być rozpatrywane szybko i sprawnie szczególnie w sytuacji aresztowania pozwanego i zajęcia mienia pozwanego. Sprawa karna powinna być prowadzona zgodnie z Kartą praw i wolności i międzynarodowymi traktami, co do których przestrzegania zobowiązała się Republika.
- Organy sprawiedliwości w czasie postępowania postępują zgodnie z prawami i obowiązkami wynikającymi z Kodeksu postępowania karnego. Przyznanie się pozwanego do winy nie zwalnia wymiaru sprawiedliwości ze zbadania wszystkich okoliczności sprawy. Prokurator jest zobowiązany do udowodnienia winy oskarżonego. To nie zwalnia sądu z dostarczenia dodatkowych dowodów potwierdzających jego decyzję.
- Wymiar sprawiedliwości ocenia dowody zgodnie z wewnętrznym przekonaniem popartym na starannym rozważeniu okoliczności sprawy.
- Wymiar sprawiedliwości współpracuje z grupami interesu i obywatelami w celu edukowania ich na tematy prawnicze.
- Oskarżenie przed sądem jest możliwe jedynie na podstawie aktu oskarżenia, wniosku o odbycie kary lub przyznania się do popełnienia przestępstwa w zamian za odbycie niższego wyroku karnego.
- Sprawy karne mają charakter publiczny tak, aby obywatele mogli brać w nich. Sprawa nie jest publiczne w szczególnych sytuacjach.
- Rozprawa w sądzie jest ustna, a prowadzi się ją w taki sposób, że świadkowie, biegli i oskarżeni są przesłuchiwaniu zdobycia materiału dowodowego.
- Osoba przeciwko, której jest prowadzone postępowanie karne, musi być informowana o swoich prawach na każdym etapie postępowania oraz o możliwości wynajęcia adwokata.
- Wyroki muszą być ogłaszane w języku czeskim. Jeśli osoba biorąca udział w postępowaniu jest obcokrajowcem, może skorzystać z usługi tłumacza.
Postępowanie karne nie może być wszczęte, a nawet jeśli już zostało, nie może być kontynuowane w sytuacjachː
- ułaskawienia pozwanego przez prezydenta
- przedawnienia się danej sprawy
- gdy wiek pozwanego nie pozwala na odbycie kary
- śmierci lub uznania pozwanego za zmarłego
- poważnej choroby pozwanego, która uniemożliwia odbycie kary
- pojawienia się choroby psychicznej po popełnieniu przestępstwa, co powoduje niemożność pozwanemu zrozumienia sensu ścigania
- wcześniejszego ścigania osoby pozwanej w tej samej sprawie, które zakończyło się wydaniem prawomocnego wyroku sądowego, zawarciem ugody lub uznaniem tego czynu za wykroczenie lub przewinienie dyscyplinarne, a te nie zostały uchylone
- nałożenia kary za dane przestępstwo lub uniewinnienia przez sąd zagraniczny
Zadania sądów
Sprawy karne są rozpatrywane przez sądy powiatowe, wojewódzkie, główne i Sąd Najwyższy.
Sprawy karne w pierwszej instancji są rozpatrywane przez sądy powiatowe. Sąd wojewódzkie też mogą orzekać jako sądy pierwszej instancji w sprawach, w których kara ograniczenia wolności wynosi minimum pięć lat oraz może być zastosowana wyjątkowa kara względem pozwanego.
- Konstytucja Republiki Czeskiej. libr.sejm.gov.pl. [dostęp 2017-07-15]. (pol.).
- Władza sądownicza Czech. e.europa.eu. [dostęp 2017-07-15]. (ang.).
- Organizacja Sądu Konstytucyjnego. usoud.cz. [dostęp 2017-07-15]. (cz. • ang.).
- Historia Sądu Konstytucyjnego. nssoud.cz. [dostęp 2017-07-15]. (cz. • ang.).
- Siedziba Sądu Konstytucyjnego. usoud.cz. [dostęp 2017-07-15]. (cz.).
- Ustawa nr 6/2002 Sb. o sądach, sędziach, ławnikach i administracji państwowej sądów. nsoud.cz. [dostęp 2017-07-15]. (ang. • cz.).
- Informacje ogólne o Sądzie Najwyższym. nsoud.cz. [dostęp 2017-07-15]. (ang. • cz.).
- Historia Najwyższego Sądu Administracyjnego. nssoud.cz. [dostęp 2017-07-15]. (ang. • cz. • niem.).