Wrocław
miasto w Polsce, stolica województwa dolnośląskiego, historyczna stolica Śląska / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Wrocław?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
WrocławⓘWrocław (niem. BreslauⓘBreslau, łac. Vratislavia, cz. Vratislav) – miasto na prawach powiatu w południowo-zachodniej Polsce, siedziba władz województwa dolnośląskiego i powiatu wrocławskiego. Położone w Europie Środkowej, na Nizinie Śląskiej, nad Odrą i czterema jej dopływami. Jest historyczną stolicą Dolnego Śląska, a także całego Śląska.
miasto na prawach powiatu | |||||
Ostrów Tumski, Renoma, rotunda Panoramy Racławickiej, Hala Stulecia, Ratusz, Hotel Monopol, Krasnoludek, Dworzec kolejowy Wrocław Główny | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Aglomeracja | |||||
Data założenia |
X wiek[1] | ||||
Prawa miejskie |
1214 | ||||
Prezydent | |||||
Powierzchnia |
292,81[2] km² | ||||
Wysokość |
105–156 m n.p.m. | ||||
Populacja (30.06.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
71 | ||||
Kod pocztowy |
50-001 do 54-705 | ||||
Tablice rejestracyjne |
DW, DX, VW, VX[4] | ||||
51°06′36″N 17°01′20″E | |||||
TERC (TERYT) |
0264011 | ||||
SIMC |
0986283 | ||||
Hasło promocyjne: Wrocław – miasto spotkań | |||||
Urząd miejski pl. Nowy Targ 1/850-141 Wrocław | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
| |||||
| |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Jest głównym miastem aglomeracji wrocławskiej. Trzecie pod względem liczby ludności miasto w Polsce (po Warszawie i Krakowie) – 674 132 mieszkańców (30.06.2023)[3], piąte pod względem powierzchni – 292,81 km²[5]. Populacja miasta szacowana przez Urząd Miejski Wrocławia wynosi 893 506 osób[6](31.12.2022).
Miasto było stolicą księstwa wrocławskiego, siedzibą władz pruskiej prowincji Śląsk i rejencji wrocławskiej. Od 28 czerwca 1946 stolica województwa wrocławskiego. Od 1 stycznia 1999 stolica województwa dolnośląskiego, należy do Unii Metropolii Polskich i Eurocities.
Pochodzenie nazwy miasta nie jest jasne, ponieważ w najstarszych określeniach tej nazwy zapisanych przez Thietmara jako Wrotizlaensem i Wortizlava, oraz późniejszej z 1133 jako Vuartizlau, występuje grupa -ar-, -ro-, a nie czeska -ra- stosowana jako część nazwy miasta w późniejszych wiekach i co mogłoby wskazywać, że pochodzenie nazwy miasta należy tłumaczyć jako gród Wrocisława, które to imię było popularne wśród rycerstwa polskiego w różnych formach i odmianach[7][8]. Jeszcze w początkach XII wieku zapis Vuartizlau jest polski (z polską grupą –ar- jak w Warcisław). Późniejsza forma łacińska Vrastislavia, w której pojawia się czeskie –ra-, jest zniekształcona (czeski egzonim nazwy miasta mógł się rozpowszechnić z racji bliższych kontaktów gospodarczych z południem Europy)[9]. Przeciwną hipotezą jest pogląd, że nazwa miasta pochodzi przypuszczalnie od imienia zmarłego w 921 roku księcia czeskiego Vratislava I, który być może czasowo panował nad grodem i który według legend jest założycielem miasta[10]. Według tej koncepcji w VI wieku słowiańskie plemię Ślężan osiedliło się nad Odrą i wzniosło na Ostrowie Tumskim gród, który Vratislav I umocnił[11]. Poza wymienionymi argumentami językowymi, koncepcja ta napotyka też na wątpliwości natury historycznej, ponieważ dotychczasowe datowanie pierwszego wrocławskiego grodu na najwcześniej 940 rok przypada na co najmniej dwadzieścia lat po śmierci Vratislava I[7]. Jednym z pierwszych źródeł nazwy miasta jest kronika Thietmara z Merseburga z XI wieku („Iohannem Wrotizlaensem”, „Wortizlava civitate”)[12]. Polska nazwa miejscowości „Wrocław” jest skrótem od staropolskiego imienia „Wrocisław”. „Wrocisław” i czeskie „Vratislav” są imionami złożonymi: pierwsza część znaczy „wrócić”, „zwrócić” (czes. „vraceti”, „vrátiti”), „obalać przeciwnika”, „zmusić kogoś do ucieczki”. Druga część („sław”) znaczy „reputacja”, „sława”[13]. Dlatego inicjał „W” jest od dawna częścią herbu niemieckiego i polskiego. W roku 1154 arabski geograf Al-Idrisi w swoim dziele pt. Księga Rogera zamieścił nazwę Wrocławia jako -r(a)t(i)-slaba pośród innych polskich miast Krakowa, Gniezna, Sieradza, Łęczycy oraz Santoka[14][15].
Niemiecka nazwa „Breslau” ma pochodzenie słowiańskie i oparła się na wcześniejszych dokumentach z roku 1175 jako nazwa „Wrezlaue” oraz z 1201 r. jako „Wreczelaw”[16]. W czasie, w którym Niemcy osiedlali się nad Odrą, istniało już osiedle polskie na Ostrowie Tumskim. Osiedle nazywało się „Wrocław”, ulokowane tu było już też biskupstwo. Stopniowe scalenie tych osiedli w jeden ośrodek spowodowało, że nie istniała potrzeba stosowania nowej nazwy dla osad niemieckich. Etymologiczne pochodzenie nazwy „Breslau” od nazwy „Wrocław” można udowodnić przez porównanie historycznych dokumentów duchownych i książęcych, w których można znaleźć dużo wariantów i odwołań do tej nazwy[17]. Wymiana litery „W” na literę „B” uzasadnia się trudnościami w artykulacji przez Niemców wersji nazwy zaczynającej się od „W”. Niektórzy przypuszczają, że niemieckie osiedle początkowo mogło mieć swoją własną nazwę, która jednak nie zachowała się[13].
W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis spisanej w latach 1295–1305 miasto wymienione jest jako Wratislavia. W kronice wymienione zostały również wsie, które w procesach urbanizacyjnych zostały wchłonięte przez miasto. Są to obecne dzielnice lub części miasta jak Ołbin zapisane w formie Olbingo, Kozanów jako Chossnow, Osobowice jako Heysonis, Maślice jako Maslitz, Gądów Mały jako Gandow, Pilczyce jako Pilsicz, Kłokoczyce jako Clocziti, Pracze Odrzańskie jako Praczh i inne[18][19]. Niemiecki opis Prus z 1819 roku notuje dwie nazwy miasta – polską oraz niemiecką – we fragmencie „Breslau (polnisch Wraclaw)”[20].
19 maja 1946 przyjęto oficjalną nazwę miasta Wrocław w miejsce niemieckiej Breslau[21].
Wrocław jest jednym z najstarszych miast Polski pod względem lokacji na prawach miejskich. W czasach antycznych w miejscu lub okolicach Wrocławia istniała miejscowość o nazwie Budorgis[22]. Została ona odwzorowana na antycznej mapie Klaudiusza Ptolemeusza z lat 142–147 n.e.[23] O tym, że miejscowość ta znajdowała się w miejscu lub okolicach Wrocławia, informuje Lexicon Universale[24] oraz wynika to z położenia wśród innych zidentyfikowanych miejscowości Śląska. Niektóre z hipotez łączy antyczną osadę Budorigum z samym Wrocławiem, część źródeł wskazuje jednak na jej lokalizację w okolicach Brzegu. We Wrocławiu krzyżowały się dwie główne drogi handlowe – Via Regia i Szlak bursztynowy. Miasto należało do Ligi Hanzeatyckiej. Miasto po raz pierwszy wzmiankowane w sposób jednoznaczny w roku 1000 (rok tradycyjnie przyjmuje się za datę powstania miasta) w związku z założeniem (podczas zjazdu gnieźnieńskiego) biskupstwa (jednego z czterech na terenie ówczesnej Polski). Osadnictwo na tych terenach istniało już jednak od VI wieku, kiedy to słowiańskie plemię Ślężan osiedliło się nad Odrą[11]. Według ostatnich badań nie ma śladu, który by wskazywał na istnienie przed 940 rokiem grodu na wrocławskim Ostrowie Tumskim[25][26]. W roku 985 na Ostrowie Tumskim powstał pierwszy gród wybudowany przez Mieszka I. Od końca X wieku Wrocław znajdował się pod panowaniem Piastów i był jedną z głównych siedzib królestwa (łac. sedes regni principalis)[27]. W średniowiecznej Kronice Polskiej Galla Anonima spisanej w latach 1112–1116 Wrocław obok Krakowa oraz Sandomierza zaliczony został do jednej z trzech głównych stolic Królestwa Polskiego[28].
Bolesław zaś, prawy syn mój, obejmie główne stolice królestwa we Wrocławiu, w Krakowie i w Sandomierzu
- Fragment Księgi henrykowskiej z pierwszym zapisanym po polsku zdaniem, w 1270 roku
- Statuta synodalia episcoporum Wratislaviensium – pierwszy druk w języku polskim
- Wrocław w XV w. – Liber chronicarum
- Mapa Wrocławia z 1562 roku
- Wrocław w XVII w.
- Wrocław w 1736 roku
W latach 1031–1032 (lub 1034–1038) wybuchła reakcja pogańska i zburzona została katedra wrocławska, a na jej miejscu zbudowano świątynię pogańską[30][31].
Od pierwszej połowy XI wieku we Wrocławiu działała mennica.
W XII wieku na Ołbinie, wyspie Piasek, oraz wokół góry Ślęży swoje posiadłości miał Piotr Włostowic, syn Włosta. W tym samym wieku wzniesiono zamek na Ostrowie Tumskim, a miejscowość zyskała status kasztelanii. Spisany po łacinie dokument średniowieczny Henryka I Brodatego z 1214 roku (uznaje się, że wówczas nastąpiła lokacja miasta) wymienia jako kasztelana wrocławskiego Sobiesława we fragmencie „Sobeslao castellano de Wratislauia”[32].
W okresie rozbicia dzielnicowego w Polsce, Śląsk i jego największy z grodów stał się domeną nowej linii książęcej – Piastów Śląskich. Wokół książęcego grodu znajdującego się na odrzańskich wyspach powstawały liczne osady. Na początku XIII wieku zaczęły się one przekształcać stopniowo w jeden organizm miejski. Proces ten uległ przyspieszeniu po najeździe mongolskim z 1241 r., w czasie którego doszło również do częściowego zniszczenia samego Wrocławia.
W kwietniu 1241, w obawie przed najazdem mongolskim, miasto zostało opuszczone przez mieszkańców, a następnie spalone ze względów strategicznych. Zamek wrocławski, w którym bronił się Henryk II Pobożny, pozostał niezdobyty. Wierzono, że stało się tak dzięki cudownemu zjawisku, które ukazało się na niebie powodując odstąpienie Mongołów od oblężenia. Tradycja, którą przekazał m.in. Jan Długosz, uznała to za skutek modlitw przeora wrocławskich dominikanów Czesława Odrowąża, późniejszego błogosławionego i patrona miasta[33][34][35]. Po odbudowaniu ze zgliszcz, w grudniu 1261 roku dokonano lokacji miasta na prawie magdeburskim[36]. Pierwszym wójtem obrano Godinusa Stillevogta (jego syn Gedko został później pierwszym wójtem Krakowa[37]).
W 1323 roku Henryk VI Dobry zaoferował przejęcie władzy nad Wrocławiem Władysławowi I Łokietkowi, lecz z bliżej nieznanych przyczyn nie doszło to do skutku[38][39].
W roku 1335 po śmierci Henryka VI Dobrego, po 350 latach panowania we Wrocławiu książąt i królów polskich, miasto przeszło pod panowanie Luksemburgów. Oznaczało to włączenie miasta razem z całym Śląskiem do Świętego Cesarstwa Rzymskiego (Narodu Niemieckiego), co potwierdził 7 kwietnia 1348 roku cesarz Karol IV[40].
Po śmierci Ludwika II Jagiellończyka w 1526 Wrocław wraz z resztą księstw śląskich stał się częścią monarchii Habsburgów.
W połowie XVII wieku polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Wrocławia, włączając miasto do terytorium o dominacji języka polskiego[41].
W 1693 Edmond Halley, w oparciu o zestawienia narodzin i zgonów sporządzone przez wrocławskiego pastora Caspara Neumanna, opracował wzorzec obliczania składek emerytalnych dla powstających funduszy ubezpieczeniowych. W analizie jako miasto wzorcowe posłużył mu Wrocław[42].
W 1741 roku podczas wojen śląskich miasto, wraz z większością Śląska (poza księstwem cieszyńskim, opawskim i częścią nyskiego), zostało zdobyte przez króla Fryderyka II i stało się częścią Prus, w związku z czym od roku 1741 oficjalna nazwa miasta brzmiała Królewskie Stołeczne i Rezydencjalne Miasto Wrocław (niem. Königliche Haupt- und Residenzstadt Breslau).
Od 6 grudnia 1806 Wrocław oblegany był przez wojska napoleońskie pod dowództwem generała Dominique’a Vandamme’a i po miesięcznym oblężeniu, 5 stycznia 1807 został zdobyty. Miasto stało się punktem organizacyjnym polskich legionów, których liczbę określono na 8400 rekrutów. W 1807 Francuzi zarządzili rozbiórkę fortyfikacji okalających miasto, na czym Wrocław skorzystał, bo bastiony i mury ograniczały wcześniej rozwój przestrzenny miasta. Pod panowaniem Francji Wrocław pozostawał do 9 lipca 1807, gdy Napoleon podpisał Pokój w Tylży, na mocy którego miasto wróciło ponownie pod panowanie Prus. W 1809 król Prus zarządził sekularyzację dóbr kościelnych (m.in. uniwersytetu), a odebrane dobra przekazał na cele kulturalne lub dla swoich dworzan np. Pałac w Krobielowicach.
Wrocław był ważnym ośrodkiem konspiracji polskiej przed wybuchem i w trakcie powstania styczniowego w zaborze rosyjskim, miał tu siedzibę polski komitet powstańczy[43]. Przez miasto przewożono tajną korespondencję oraz ochotników do walki, przemycano broń[44]. Miejscowi Polacy obchodzili żałobę narodową po masakrze dokonanej przez żołnierzy rosyjskich w Warszawie w lutym 1861[45]. Po wybuchu powstania pruska policja prowadziła rewizje w domach Polaków, zwłaszcza przyjezdnych[46]. Mieszkańcy Wrocławia, zarówno Polacy, jak i Niemcy (z wyjątkiem wyższych warstw), na ogół sympatyzowali z powstańcami, a część nawet ich wspomagała[47].
We Wrocławiu i okolicach pod koniec XIX w. miało miejsce związane z industrializacją i urbanizacją osadnictwo polskie, w mieście funkcjonowały również polskie organizacje społeczno-kulturalne jak np. Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” we Wrocławiu – pierwsze na Śląsku gniazdo Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” założone w 1894 roku i liczące 70 członków[48].
W latach 1890–1918 wybudowano rozległy system fortyfikacji – tzw. Twierdzę Wrocław.
W latach 1904–1905 wybudowano Gazownię Miejską.
W 1933 r. we Wrocławiu utworzono KZ Dürrgoy – jeden z pierwszych obozów koncentracyjnych w III Rzeszy.
W czasie II wojny światowej we Wrocławiu znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[49]. W roku 1941 we Wrocławiu powstała polska organizacja konspiracyjna o nazwie Olimp. 25 sierpnia 1944 r. miasto zostało ogłoszone twierdzą (niem. Festung Breslau) i otrzymało rozkaz bronienia się do ostatniego żołnierza. 19 stycznia 1945, na rozkaz gauleitera Śląska Karla Hankego, dokonano przymusowej pieszej ewakuacji większości pozostałej w mieście ludności cywilnej. 13 lutego Armia Czerwona rozpoczęła oblężenie Wrocławia. 8 marca dowództwo Festung Breslau przejął Hermann Niehoff, a jego poprzednik, Hans von Ahlfen, opuścił miasto samolotem dwa dni później. 16 marca robotnicy przymusowi rozpoczęli wyburzanie kamienic i budowę lotniska w miejscu obecnego placu Grunwaldzkiego. W nocy 1/2 kwietnia 750 samolotów radzieckich rozpoczęło masowe bombardowania Wrocławia. Na miasto zrzucane były bomby burzące i zapalające. Wrocław poddał się dopiero 6 maja, cztery dni po Berlinie. W godzinach wieczornych, w willi Colonia przy dzisiejszej ul. Rapackiego 14, gen. Hermann Niehoff i gen. Władimir Głuzdowski podpisali akt kapitulacji Wrocławia. W wyniku walk między Armią Czerwoną i Wehrmachtem uszkodzeniu lub całkowitemu zniszczeniu uległo około 70% zabudowy miasta.
2 sierpnia 1945 r. na konferencji poczdamskiej zapadła decyzja o przekazaniu Polsce Śląska wraz z Wrocławiem, zaś ludność niemiecką, która nie opuściła miasta przed oblężeniem Wrocławia, przesiedlono[50] do radzieckiej strefy okupacyjnej w Niemczech. Do Wrocławia zaczęła napływać ludność polska, głównie z centralnej Polski (Kielecczyzna, Łódzkie) i Wielkopolski oraz wysiedleni mieszkańcy Kresów Wschodnich przedwojennej Polski, głównie ze Lwowa i okolic oraz z Wileńszczyzny. Do dalszej degradacji tkanki miejskiej zniszczonego miasta doszło wskutek celowej rozbiórki budynków, które nadawały się do odbudowy, w celu uzyskania z nich materiałów budowlanych, w szczególności cegieł[51].
W 1948 we Wrocławiu odbyła się wielka Wystawa Ziem Odzyskanych (WZO), którą zwiedziło ponad 1,5 mln osób, i Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju; z okazji WZO wzniesiono m.in. Iglicę, jeden z symboli Wrocławia.
W 1966 odbył się pierwszy festiwal „Wratislavia Cantans”, zaś w 1976 pierwszy Przegląd Piosenki Aktorskiej.
W czasie stanu wojennego w roku 1982 we Wrocławiu powstały antykomunistyczne organizacje konspiracyjne – Solidarność Walcząca i Pomarańczowa Alternatywa (od której swój rodowód wzięły obecne wrocławskie krasnale).
6 lutego 1990 we Wrocławiu zaczęła nadawać PTV Echo – pierwsza niepaństwowa telewizja w Polsce oraz w krajach postkomunistycznych.
Część miasta została zalana w 1997.
Miasto kandydowało do wystawy EXPO 2010, lecz na gospodarza został wybrany Szanghaj[52]. W rywalizacji o EXPO 2012 miasto przegrało z Yeosu (Korea Południowa)[53].
Wrocław był jednym z czterech polskich miast, w których rozgrywano mecze Euro 2012.
W roku 2016 Wrocław był Europejską Stolicą Kultury.
Decyzją biskupa polowego Józefa Guzdka z dnia 19 października 2021, Wrocław został odznaczony Krzyżem XXX-lecia Ordynariatu Polowego za zasługi w odbudowie i przywróceniu dawnej świetności Bazylice św. Elżbiety we Wrocławiu[54].
- Osobny artykuł: Ludność Wrocławia.
Na początku XIX wieku miasto zamieszkane było przez 78 tysięcy osób (dane z 1819). W połowie wieku liczba ludności przekroczyła 150 tysięcy, w 1870 – 200 tysięcy. Zjednoczenie Niemiec w 1871 przyczyniło się do szybkiego wzrostu liczby ludności miasta. Na początku XX wieku we Wrocławiu mieszkało ponad pół miliona osób (według zestawienia Heinza Rogmanna z 1937, w 1910 mieszkało w mieście 512 105 osób, natomiast suplement encyklopedii Orgelbranda podaje liczbę 510 929 osób). Wrocław stał się szóstym pod względem liczby ludności miastem Cesarstwa Niemieckiego. Według spisu niemieckiego z 1910 (przez historyków polskich i także niektórych niemieckich spis ten, podobnie jak inne niemieckie z I połowy XIX wieku, uważany jest za niedokładny[55], fałszywy[56] i tendencyjny[57]) we Wrocławiu mieszkało 95,71% Niemców, 2,95% Polaków, 0,67% ludność mieszana polsko-niemiecka, 0,67% Czechów[potrzebny przypis].
Tuż przed II wojną światową liczba mieszkańców sięgnęła prawie 630 tysięcy, a 1 grudnia 1940 wynosiła 638 905; w styczniu 1945 wraz z uciekinierami ze wschodnich terenów Rzeszy przekroczyła 1 milion. Między połową stycznia a początkami lutego na rozkaz gauleitera Hanke przymusowo ewakuowano na zachód około siedemset tysięcy osób. Rok po zakończeniu wojny w spisie powszechnym zanotowano 170 tysięcy mieszkańców. Poziom zaludnienia z 1939 miasto osiągnęło w 1983. Największą liczebność populacji Wrocław odnotował w 2022 – według danych GUS na dzień 30 czerwca 673 923, wcześniej rekordowy był rok 2020 – 643 782, oraz rok 1991 – 643 640 mieszkańców[58]. Raport o stanie miasta szacował rzeczywistą liczbę mieszkańców w 2020 roku na około 837 tys. Estymatę wykonało Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji (MPWiK) na podstawie średniego zużycia wody na mieszkańca[59]. Według spisu powszechnego z roku 2021 liczba mieszkańców wynosiła 672 929 mieszkańców[60].
Od czasów rosyjskiej agresji i wojny w Donbasie, czyli od około 2015 roku, liczba Ukraińców we Wrocławiu stale rosła i już w 2017 r. stanowili oni około 10% mieszkańców[61]. Odsetek ten wzrósł znacząco po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Według raportu Unii Metropolii Polskich w kwietniu 2022 Ukraińcy stanowili 23% mieszkańców Wrocławia[62]. W lipcu tego samego roku było to 28%[63].
- Zobacz też: Pionierzy Wrocławia.
Liczba ludności Wrocławia na przestrzeni lat
Piramida wieku mieszkańców Wrocławia w 2014 roku[64].
Miasto położone jest w trzech mezoregionach (Równina Wrocławska, Pradolina Wrocławska, Równina Oleśnicka) Niziny Śląskiej na wysokości od 105 do 156 m n.p.m. (Wzgórze Gajowe i Wzgórze Maślickie)[65], między Wzgórzami Trzebnickimi na północy, a Sudetami na południu.
Miasto rozciąga się na długości 26,3 kilometra na linii wschód-zachód oraz 19,4 kilometra na linii północ-południe, a długość granic administracyjnych wynosi 106,7 km[66].
Miasto leży nad rzeką Odrą i czterema jej dopływami, które zasilają ją w granicach miasta: Bystrzycą, Oławą, Ślęzą i Widawą. Dodatkowo przez teren miasta przepływa rzeka Dobra oraz wiele strug.
Wrocław czerpie wodę pitną z obszaru terenów wodonośnych zasilanych wodami podziemnymi i powierzchniowymi rzek Oławy i Nysy Kłodzkiej poprzez Kanał Nysa-Oława.
Miasto posiada oczyszczalnię ścieków na osiedlu Janówek.
We Wrocławiu znajduje się Kilimandżaro, Morskie Oko, a w pobliskim Kamieńcu Wrocławskim Bajkał.
- Zobacz też: Wrocławski węzeł wodny.
Na terenie miasta żyją szczury, jeże, lisy, dziki, nietoperze,[potrzebny przypis] kuny, wiewiórki, sarny, zające, bobry, tchórze, wydry, borsuki, łasice, gronostaje oraz jenoty. Mogą się także pojawiać piżmaki, norki amerykańskie, szopy pracze[67].
Klimat
- Osobny artykuł: Klimat we Wrocławiu.
Wrocław jest położony w strefie klimatów umiarkowanych średniej szerokości geograficznej, w typie klimatu przejściowego, podlegającego wpływom oceanicznym i kontynentalnym.
W mieście przeważają masy powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego; fronty atmosferyczne przemieszczają się przez 220 dni w roku z przewagą frontów chłodnych. Średnie miesięczne ciśnienie atmosferyczne waha się od 999,6 (kwiecień) do 1003,6 hPa (październik), dominują kierunki wiatru z sektora zachodniego. Dni pogodnych jest ok. 41 w roku, najwięcej we wrześniu, pochmurnych ok. 206, najwięcej w listopadzie; usłonecznienie wynosi średnio 1556 godzin w roku. Średnia roczna temperatura powietrza osiąga +9,7 °C; najchłodniejszy jest styczeń (średnio –0,5 °C), najcieplejszy lipiec (średnio +19,9 °C). W ciągu roku występuje 47 dni gorących, czyli takich, w których maksymalna temperatura przekracza +25 °C (z czego dziewięć dni jest upalnych, z temperaturą powyżej +30 °C), dni mroźnych, z temperaturą maksymalną poniżej 0 °C jest we Wrocławiu tylko 23 rocznie[68].
Najdłuższą, trwającą 114 dni, termiczną porą roku jest lato; zima trwa 79 dni.
Średnia roczna suma opadów wynosi 548 mm. Największe średnie miesięczne sumy opadu wynoszą 75 mm (lipiec), najmniejsze 30 mm (luty)[69]; średnio notuje się 158 dni z opadem w roku (z maksimum w zimie). Burze występują średnio 25 razy w roku, pokrywa śnieżna zalega średnio przez 35 dni w roku.
Warunki klimatyczne Wrocławia wykazują cechy typowe dla dużych aglomeracji miejsko-przemysłowych. Jednym z obserwowanych efektów jest podwyższenie temperatury powietrza, określane jako „miejska wyspa ciepła”, co najwyraźniej zaznacza się podczas pogodnych nocy letnich, dając dodatkowo ponad 5 °C.
Położenie Wrocławia na przedpolu Sudetów pociąga za sobą występowanie zjawisk fenopochodnych. Występują one średnio 18 dni w roku. Zjawiska te są zauważalne zwłaszcza zimą, kiedy to przy silnym, suchym wietrze dochodzi do gwałtownego wzrostu temperatury powietrza. Miało to miejsce np. 21 lutego 1990, gdy temperatura we Wrocławiu wzrosła do +20,1 °C.
Najwyższe temperatury zanotowane we Wrocławiu[70]:
- 27 czerwca 1935 (+38 °C)[71]
- 31 lipca 1994 (+37,9 °C)
- 1 sierpnia 1994 (+37,4 °C)
- 8 sierpnia 2015 (+38,9 °C)[72]
- 26 czerwca 2019 (+36,5 °C)[73]
Najniższe temperatury zanotowane we Wrocławiu:
- 11 lutego 1956 (–32,0 °C)