Zdołbunów
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Prawa miejskie |
1903 | ||||
| Powierzchnia |
12,49 km² | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380-36522 | ||||
| Kod pocztowy |
35700–35706 | ||||
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 50°30′34″N 26°15′35″E/50,509444 26,259722
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Ukraina
| |||||
Zdołbunów (ukr. Здолбунів, Zdołbuniw, ros. Здолбунов, Zdołbunow) – miasto na zachodniej Ukrainie, w obwodzie rówieńskim, siedziba rejonu zdołbunowskiego.
Od 1 stycznia 1925 do II wojny światowej siedziba powiatu zdołbunowskiego.
Historia
Pierwsza wzmianka historyczna pojawia się w 1497 roku. W 1569 roku włączone do Korony. Leżało w województwie wołyńskim prowincji małopolskiej. Po rozbiorze w 1793 – w zaborze rosyjskim. W pierwszej połowie XIX wieku wioska należała do rodziny Dubieńskich, później książąt Lubomirskich. W latach 1919–1939 ponownie należał do Polski.
Od 12 października 1931 do 1939 burmistrzem miasta był Stanisław Żurakowski[2]. W 1937 roku w mieście stacjonowało dowództwo Pułku KOP „Zdołbunów”.
Między wrześniem 1939 a czerwcem 1941 pod okupacją sowiecką, następnie pod okupacją niemiecką. W tym czasie pod względem liczby ludności miasto było zdominowane przez Ukraińców i Polaków; Żydzi byli w mniejszości (około 1,5 tys. osób)[3]. Okupacja niemiecka przyniosła zagładę ludności żydowskiej. Pierwsza akcja eksterminacyjna odbyła się 7 sierpnia 1941, zginęło w niej według różnych źródeł 380[4]–450[5] Żydów. Według Władysława i Ewy Siemaszków zbrodnia odbyła się dzień później i pochłonęła ponad 200 ofiar, w tym 22–30 Polaków i kilkunastu Rosjan. Według nich ofiary zostały wybrane przez Ukraińców, a egzekucji dokonało SS[3]. W czerwcu 1942 roku Niemcy utworzyli w Zdołbunowie getto, do którego dosiedlono także Żydów z okolicznych wsi. Getto zostało zlikwidowane 13 października 1942; Żydów w liczbie około 1,7 tys. doprowadzono pod wieś Staromylsk i tam rozstrzelano. Zbrodni dokonywało Sicherheitsdienst z Równego przy udziale niemieckiej żandarmerii i ukraińskiej policji[5].
Podczas rzezi wołyńskiej do Zdołbunowa ściągali polscy uchodźcy z eksterminowanych wiosek liczący na ochronę załogi niemieckiej. UPA nie dokonała ataku na miasto[3].
Miasto zostało ponownie zajęte przez Armię Czerwoną 3 lutego 1944. W latach 1945–1991 w Ukraińskiej SRR, po roku 1991 należy do Ukrainy.
Sport
Przed wybuchem II wojny światowej w mieście istniał klub sportowy KPW Zdołbunów.
Galeria
Ludzie urodzeni w Zdołbunowie
- Marian Cieślak – poseł na Sejm PRL VII kadencji
- Gustaw Ejsmont – polski inżynier i urzędnik
- Stanisław Fijałkowski – wybitny współczesny polski malarz i grafik związany od lat 40. z Łodzią
- Zofia Kalisz – posłanka na Sejm PRL VIII kadencji
- Tomasz Terlecki – polski marynarz, kapitan żeglugi wielkiej
- Teresa Tutinas – polska piosenkarka
- Mieczysław Wilczewski – polski kolarz szosowy, zwycięzca Tour de Pologne
- Wiktor Zatwarski – polski piosenkarz i aktor
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
