अलाबामा
From Wikipedia, the free encyclopedia
अलबामा (/ˌæləˈbæmə/) संयुक्तराज्यसंस्थायाः दक्षिणपूर्वप्रदेशे स्थितं राज्यं, उत्तरदिशि टेनेसी-नगरेण सीमां विद्यते; पूर्वदिशि जॉर्जियादेशः; दक्षिणे फ्लोरिडा-नगरस्य मेक्सिको-खाते च; पश्चिमदिशि मिसिसिप्पी च । अलाबामा-राज्यं क्षेत्रफलेन ३०तमं, अमेरिकीराज्येषु २४तमं जनसंख्यायुक्तं च अस्ति ।
अलाबामा राज्यपक्षिणः नामधेयेन येलोहैमरराज्यम् इति उपनाम अस्ति । अलबामा-राज्यं "हार्ट् आफ् डिक्सी", "कपास स्टेट्" इति अपि प्रसिद्धम् अस्ति । राज्यवृक्षः दीर्घपत्रपीनः, राज्यपुष्पः च उष्ट्रः । अलबामा-राज्यस्य राजधानी माण्टगोमेरी-नगरम् अस्ति, जनसंख्यायाः क्षेत्रफलस्य च दृष्ट्या तस्य बृहत्तमं नगरं हन्ट्स्विल्-नगरम् अस्ति । अस्य प्राचीनतमं नगरं मोबाईल् इति, यस्य स्थापना १७०२ तमे वर्षे फ्रांसीसी-उपनिवेशकैः फ्रांस-लुईसियाना-राज्यस्य राजधानीरूपेण कृता । ग्रेटर बर्मिन्घम् अलबामा-देशस्य बृहत्तमं महानगरम् अस्ति, तस्य आर्थिककेन्द्रं च अस्ति ।
मूलतः अनेकेषां देशीजनजातीनां गृहं वर्तमानकालस्य अलबामा-नगरं षोडशशताब्द्याः आरभ्य अष्टादशशताब्द्याः आरम्भे फ्रांसीसीजनाः यावत् स्पेन्-देशस्य प्रदेशः आसीत् अमेरिकनक्रान्तिकारियुद्धे हारपर्यन्तं १७६३ तमे वर्षे आङ्ग्लाः अस्य प्रदेशस्य विजयं प्राप्तवन्तः । स्पेनदेशेन १८१३ पर्यन्तं स्पेन्-देशस्य पश्चिम-फ्लोरिडा-देशस्य भागत्वेन मोबल्-नगरं धारितम् ।१८१९ तमे वर्षे डिसेम्बर्-मासे अलाबामा-राज्यं राज्यरूपेण मान्यतां प्राप्तम् । युद्धपूर्वकाले अलाबामा-देशः कपासस्य प्रमुखः उत्पादकः आसीत्, आफ्रिका-अमेरिका-देशस्य दासश्रमस्य च व्यापकरूपेण उपयोगः कृतः । १८६१ तमे वर्षे अमेरिकादेशात् पृथक् भूत्वा अमेरिकासङ्घीयराज्यानां भागः अभवत्, यत्र माण्टगोमेरी प्रथमराजधानीरूपेण कार्यं कृतवान्, १८६८ तमे वर्षे पुनः संघे सम्मिलितम् ।अमेरिकनगृहयुद्धस्य अनन्तरं अलाबामा-राज्यं दशकशः आर्थिककष्टं प्राप्नुयात्, भागः कृषिकारणात् तथा च कतिपयानि नगदसस्यानि राज्यस्य अर्थव्यवस्थायाः मुख्यचालकाः भवन्ति । अन्येषां पूर्वदासराज्यानां सदृशं अलबामियादेशस्य विधायकाः १९ शताब्द्याः अन्ते १९६० तमे दशके यावत् जिम क्रो-कायदानानि प्रयुक्तवन्तः । सेल्मातः माण्टगोमेरीपर्यन्तं मार्गयात्रा इत्यादीनां उच्चस्तरीयघटनानां कारणात् १९५० तमे १९६० तमे दशके नागरिकाधिकार-आन्दोलनस्य प्रमुखं केन्द्रबिन्दुः अभवत् ।
द्वितीयविश्वयुद्धस्य समये तदनन्तरं च राज्यस्य अर्थव्यवस्था नूतनैः उद्योगैः सह विविधतां प्राप्य अलाबामा-राज्यस्य वृद्धिः अभवत् । हन्ट्स्विल्-नगरे नासा-संस्थायाः मार्शल-अन्तरिक्ष-उड्डयन-केन्द्रं २० शताब्द्याः मध्यभागात् अन्ते यावत् अलाबामा-देशस्य आर्थिकवृद्धौ सहायकं भविष्यति, एरोस्पेस्-उद्योगस्य विकासेन एकविंशतिशतके अलबामा-राज्यस्य अर्थव्यवस्था वाहन, वित्त, पर्यटन, निर्माण, एयरोस्पेस्, खनिजनिष्कासन, स्वास्थ्यसेवा, शिक्षा, खुदरा, प्रौद्योगिक्याः च आधारेण अस्ति।
राज्यस्य भूगोलः विविधः अस्ति, उत्तरदिशि पर्वतीयायाः टेनेसी-उपत्यकायाः, दक्षिणदिशि च ऐतिहासिकदृष्ट्या महत्त्वपूर्णं बन्दरगाहं मोबाईल्-बे-इत्यस्य प्रधानता अस्ति । राजनीतिकदृष्ट्या गहनदक्षिणस्य भागत्वेन अलबामा-राज्यं मुख्यतया रूढिवादीराज्यम् अस्ति, दक्षिणसंस्कृतेः कृते च प्रसिद्धम् अस्ति । अलबामा-नगरस्य अन्तः अमेरिकन-फुटबॉल-क्रीडा, विशेषतः महाविद्यालय-स्तरस्य, राज्यस्य संस्कृतिस्य प्रमुखं भागं निर्वहति ।