पश्चिमवङ्गराज्यम्
भारतदेशे एकः ईशान्यराष्ट्रः| कस्य राजनगरम् कोल्कता || / From Wikipedia, the free encyclopedia
पश्चिमबङ्ग(পশ্চিমবঙ্গ) भारतस्य पूर्वभागे विद्यमानं किञ्चन राज्यम् अस्ति । अस्य राजधानी कोलकाता अस्ति। अत्रत्या जनसङ्ख्या ९,१०,००,००० अस्ति । बहुजनसङ्ख्यायुक्तेषु राज्येषु इदं चतुर्थस्थाने विद्यते । अस्य विस्तारः ३४,२६७ चतुरस्र कि.मी मितः अस्ति । एतत् राज्यं परितः नेपालम्, भूटानम्, बाङ्गलादेशः विद्यन्ते । उत्कल/उड़ीसा, झारखण्ड, बिहारम्, सिक्किम्, असमराज्यानि च परितः विद्यन्ते । अस्य राज्यस्य दक्षिणपार्श्वे गङ्गातीरप्रदेशः, उत्तरदिशि हिमालयपर्वतप्रदेशश्च विद्यते ।
पश्चिमबङ्गः बङ्गराज्यम् |
|
---|---|
— राज्यम् — | |
भारते पश्चिमबङ्गस्य स्थानम् | |
पश्चिमबङ्गस्य मानचित्रम् । | |
राष्ट्रम् | भारतम् |
प्रान्तः | 'ईस्ट् ईन्डिया'/'पूर्वः भारतः' |
स्थापनम् | सा.श. १९५६तमवर्षस्य नवेम्बरमासस्य प्रथमदिनम् । |
राजधानी | कलिकाता(कोलकाता) |
महानगरम् | कलिकाता(कोलकाता) |
मण्डलानि | पश्चिमबङ्गस्य मण्डलानि १९ |
सर्वकारः | |
• राज्यपालः | श्री सी.वी. आनन्द बोस[1] |
• मुख्यमन्त्रिणी | श्रीमती ममता बन्दोपाध्याय् |
• विधानसभा | अद्वितीयाशासनसभा २९५स्थानानि । |
विस्तीर्णता | |
• संहतिः | ८८,७५२ km२ |
क्षेत्रविस्तारः | त्रयोदशः |
जनसङ्ख्या (सा.श.२०११तमकाले गणिता ।)[2] | |
• संहतिः | ९,१३,४७,७३६ |
• रैङ्क् | चतुर्थम् |
भा॰मा॰स॰ (UTC+०५:३०) | |
ऐ एस् ओ ३१६६ कोड् | IN-WB |
HDI | 0.625 (medium) |
HDI rank | 19th (2005) |
साक्षरता | 77.08%[3] |
व्यावहरिकभाषा | बाङ्गलाभाषा |
जालस्थानम् | westbengal.gov.in |
^* २९४निर्वाचिताः १ अनुसूचितः |
३ शतके बङ्ग राज्यस्य महान् भागः चक्रवर्तिना अशोकेन जितः आसीत् । ४ शतके अयं भागः गुप्तसाम्राज्येन वशीकृता । १८ शतके ब्रिटिश्जनानां शासनस्य आरम्भपर्यन्तम् इदं राज्यं बहुभिः सुल्तानपदवाचैः, समर्थहिन्दुराजैश्च शासितम् । १७५७ तमे वर्षे जाते प्लास्सीसङ्ग्रामस्य अनन्तरम् अयं प्रदेशः ब्रिटिश्-ईस्ट्-इण्डियासंस्थया वशीकृतः । तेषां राजधानीत्वेन कलिकाता(कोलकाता)नगरम् आसीत् । ब्रिटिश्जनानां सुदीर्घशासनस्य कारणतः पाश्चात्यशिक्षणं, वैज्ञानिकप्रगतिः, सांस्थिकशिक्षणं, धर्मस्य सामाजिकपरिवर्तनं च जातम् । ततः -बाङ्गला -नवोदयःजातः । १९४७ तमे वर्षे स्वातन्त्र्यसङ्ग्रामस्य अनन्तरम् इदं राज्यं द्विधा विभक्तम् - भारतस्य राज्यं पश्चिमबङ्ग, पूर्वबङ्ग यच्च आदौ पाकिस्थानस्य भागः आसीत् । १९७१ तमे वर्षे बाङ्गलादेशस्य भागः जातः ।
कृषिप्रधानराज्यमिदं भारतस्य गृहोत्पादने षष्ठे स्थाने विद्यते । दशकत्रयात् साम्यवादिसर्वकारः राज्यं शास्ति । कलिकाता(कोलकाता) भारतस्य 'सांस्कृतिकराजधानी' इति प्रसिद्धा । नोबेल्प्रशस्तिविजेता विश्वकवि रवीन्द्रनाथठाक्कुरः अत्रत्यः । सङ्गीतज्ञाः चित्रनिर्मापकाः कलाविदश्च बहवः विद्यन्ते अत्र । क्रिकेट्-सासर्-क्रीडाश्च अत्र आधिक्येन दृश्यते ।