Mosveprimi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Inercia eshte një ndër vetitë më të përgjithshme që zotërojnë të gjithë trupat e natyrës, cila do qofshin përmasat e trupit dhe vendi ku ai gjendet. Dukurinë e mosveprim e takojmë vazhdimisht në jetën tonë të përditshme.
Kushti Inercia, në Fizikë, i drejtohet vetive karakteristike të trupave për t'i bërë ballë çdo ndryshimi në gjendjen e tyre kinetike. Kjo nënkupton dy parime:
- Kur forcat që veprojnë në një trup anulojnë njëra-tjetrën, atëherë trupi do të vazhdojë të lëvizë me shpejtësinë që ka fituar, ose nëse nuk ka shpejtësi do të mbetet i palëvizshëm. Parimi i mësipërm i mosveprimit u formulua fillimisht nga Galileo. Nëse të njëjtat forca zbatohen në trupa të ndryshëm, atëherë shpejtësia e ndryshimit të shpejtësisë së tyre është në përpjesëtim të zhdrejtë me mosveprimin e tyre. Nëse një trup i aplikohen forca dhe ai nuk e ndryshon gjendjen e tij kinetike (ai mbetet i palëvizshëm ose ruan kursin), atëherë do të thotë se ka forca të tjera të jashtme që i bëjnë ballë ndryshimit, zakonisht fërkimit të pandryshueshëm.
- Inercia është përgjithësisht një pikëpamje më e lirë në fizikë (në lidhje me masën, shpejtësinë dhe sasitë e tjera) dhe nuk ka asnjë formalizëm matematikor të pranuar përgjithësisht për të. Janë dy lloje të lëvizjes (përkthimore dhe rrotulluese), pra dy pikëpamje të mosveprimit.
Duke përgjithësuar pasojat e vrojtimeve dhe të shumë eksperimenteve mbi lëvizjet e trupave mund të vëjmë re se: Çdo trup vazhdon ta ruajë gjendjen e tij të qëtesisë ose të lëvizjes së njëtrajtshme drejtvizore, derisa veprimi i ndonjë force nuk e detyron atë të dalë nga kjo gjendje. Nga kjo rrjedh se: kur në një trup nuk vepron asnjë forcë, atëherë trupi, po të jetë në qetësi, do ta ruajë gjendjen e tij të qetësisë, kurse, po të jetë në lëvizje, ai do të vazhdojë lëvizjen e tij të njëtrajtshme drejtvizore.