కోటె డి ఐవొరి
From Wikipedia, the free encyclopedia
కోటె ది ఐవొరె : దీనిని ముందు "ఐవరీ కోస్ట్" అని పిలిచేవారు. అధికారిక నామం "కోటె ది ఐవొరె". పశ్చిమ ఆఫ్రికా లోని ఒక దేశం. దీని వైశాల్యం 3,22,462 చ.కి.మీ. దీనికి పశ్చిమసరిహద్దులో లైబీరియా, గినియా, ఉత్తరసరిహద్దులో మాలి, బుర్కినా ఫాసో, తూర్పుసరిహద్దులో ఘనా, గినియా అఖాతం, దక్షిణసరిహద్దులో అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం ఉన్నాయి. ఈ దేశపు జనాభా 1998 లెక్కల ప్రకారం 1,53,66,672.[5] 2008 లో జనాభా అంచనా 1,83,73,060.[2]
République de Côte d'Ivoire రిపబ్లిక్ ఆఫ్ కోటె ది ఐవొరె |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
నినాదం "Union - Discipline - Travail" "Unity, Discipline and Labour" (translation) |
||||||
రాజధాని | Yamoussoukro 6°51′N 5°18′W | |||||
అతి పెద్ద నగరం | ఆబిద్జాన్ | |||||
అధికార భాషలు | ఫ్రెంచి భాష | |||||
ప్రజానామము | ఐవోరియన్ | |||||
ప్రభుత్వం | రిపబ్లిక్కు | |||||
- | రాష్ట్రపతి | Laurent Gbagbo[1] | ||||
- | ప్రధానమంత్రి | Guillaume Soro[1] | ||||
Independence | ఫ్రాన్సు నుండి | |||||
- | Date | ఆగస్టు 7 1960 | ||||
- | జలాలు (%) | 1.4[2] | ||||
జనాభా | ||||||
- | 2008 అంచనా | 18,373,060[2] | ||||
- | 1999 జన గణన | 10,815,694[3] | ||||
జీడీపీ (PPP) | 2008 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $34.048 billion[4] | ||||
- | తలసరి | $1,640[4] | ||||
జీడీపీ (nominal) | 2008 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $23.508 బిలియన్లు[4] | ||||
- | తలసరి | $1,132[4] | ||||
జినీ? (2002) | 44.6 (medium) | |||||
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (5255) | 0.432 (low) (166వది) | |||||
కరెన్సీ | en:West African CFA franc (XOF ) |
|||||
కాలాంశం | గ్రీన్విచ్ (UTC+0) | |||||
- | వేసవి (DST) | not observed (UTC+0) | ||||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .ci | |||||
కాలింగ్ కోడ్ | +225 | |||||
a Estimates for this country take into account the effects of excess mortality due to AIDS; this can result in lower population than would otherwise be expected. |
ఐరోపావాసుల వలసరాజనికి ముందు ఐవరీ కోస్టు అనేక దేశాలకు కేంద్రంగా ఉంది. వాటిలో గయామాను, కాంగు సామ్రాజ్యం, బావెలు ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంతం 1843 లో ఫ్రాంసు రక్షితప్రాంతంగా మారింది. ఆఫ్రికా కొరకు ఐరోపాసమాఖ్య పెనుగులాటలో మధ్య ఈ ప్రాంతం 1893 లో ఫ్రెంచి కాలనీగా ఏకీకృతం చేయబడింది. 1960 లో ఫెలిక్సు హౌఫౌటు-బోయిగ్నీ (1993 వరకు దేశాన్ని పరిపాలించాడు) నేతృత్వంలో ఈ ప్రాంతం స్వాతంత్ర్యం సాధించింది. ప్రాంతీయ ప్రమాణాలు స్థిరంగా ఉన్నట్లు వర్గీకరించిన ఐవరీ కోస్టు పొరుగున ఉన్న పశ్చిమాఫ్రికా దేశాలతో, అలాగే పశ్చిమదేశాలతో (ప్రధానంగా ఫ్రాంసుతో) సన్నిహిత ఆర్థిక, రాజకీయ సంబంధాలు నెలకొల్పింది. ఐవరీ కోస్టు 1999 లో తిరుగుబాటును ఎదుర్కొన్నది. రెండు మత ఆధారిత పౌరయుద్ధాలను ఎదుర్కొన్నది. మొదటి పౌరయుద్ధం 2002-2007 లో జరిగింది.
[6] రెండవ పౌరయుద్ధం 2010-2011 మధ్యకాలంలో జరిగింది. 2000 లో కొత్త రాజ్యాంగాన్ని స్వీకరించింది.[7]
ఐవరీ కోస్టు దాని అధ్యక్షుడికి విశేషమైన బలమైన కార్యనిర్వాహక అధికారం కలిగిస్తుంది. కాఫీ, కోకో ఉత్పత్తి ద్వారా 1960 - 1970 లలో పశ్చిమ ఆఫ్రికా దేశాలలో ఐవరీ కోస్టు ఒక ఆర్థిక శక్తిగా ఉంది. అయితే ఇది 1980 లలో ఆర్థిక సంక్షోభం కారణంగా రాజకీయ, సామాజిక సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కొన్నది. 21 వ శతాబ్దంలో ఐవరీ కోస్టు ఆర్థిక వ్యవస్థ అధికంగా మార్కెట్టు ఆధారితంగా ఉంటుంది. ఐవరీ కోస్టు ఆర్థికవ్యవస్థ ఇప్పటికీ అత్యధికంగా వ్యవసాయంపై ఆధారపడుతుంది. చిన్నచిన్న రైతులు పండించే నగదు-పంట ఉత్పత్తి ఆధిక్యతలో ఉంది.[2]
అధికారిక భాష ఫ్రెంచి. స్థానిక భాషలు కూడా విస్తారంగా వాడుకలో ఉన్నాయి, వీటిలో బౌలె, డియులా, డాను, ఏమిను, సేబరా సేనుఫో ప్రధాన్యత వహిస్తున్నాయి. ఐవరీ కోస్టులో మొత్తం 78 భాషలు ఉన్నాయి. ముస్లింలు, క్రైస్తవులు (ప్రధానంగా రోమన్ కాథలిక్కులు), అనేక స్థానిక మతాలు ఆచరించబడుతూ ఉన్నాయి.