ประเทศภูฏาน
From Wikipedia, the free encyclopedia
ราชอาณาจักรภูฏาน འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ (ซองคา) | |
---|---|
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | ทิมพู 27°28.0′N 89°38.5′E |
ภาษาราชการ | ซองคา |
ศาสนา | |
การปกครอง | รัฐเดี่ยว ระบบรัฐสภา ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ |
สมเด็จพระราชาธิบดีชิกเม เคซาร์ นัมเกยล วังชุก | |
เชอริง ต๊อบเกย์ | |
สภานิติบัญญัติ | รัฐสภา |
• สภาสูง | สภาแห่งชาติ |
• สภาล่าง | National Assembly |
ก่อตั้ง | |
• รวมชาติภูฏาน | ค.ศ. 1616–1634 |
17 ธันวาคม ค.ศ. 1907 | |
• สนธิสัญญาอินเดีย-ภูฏาน | 8 สิงหาคม ค.ศ. 1949 |
21 กันยายน ค.ศ. 1971 | |
• ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ | 18 กรกฎาคม ค.ศ. 2008 |
พื้นที่ | |
• รวม | 38,394 ตารางกิโลเมตร (14,824 ตารางไมล์)[3][4] (อันดับที่ 133) |
1.1 | |
ประชากร | |
• พ.ศ. 2560 ประมาณ | 797,765[5] (อันดับที่ 165) |
• สำมะโนประชากร 2022 | 727,145[6] |
19.3 ต่อตารางกิโลเมตร (50.0 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 162) | |
จีดีพี (อำนาจซื้อ) | 2022 (ประมาณ) |
• รวม | 9.853 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[7] (อันดับที่ 166) |
• ต่อหัว | 12,967 ดอลลาร์สหรัฐ[7] (อันดับที่ 134) |
จีดีพี (ราคาตลาด) | 2022 (ประมาณ) |
• รวม | 2.653 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[7] (อันดับที่ 178) |
• ต่อหัว | $3,491[7] (อันดับที่ 153) |
จีนี (2017) | 37.4[8] ปานกลาง |
เอชดีไอ (2019) | 0.654[9] ปานกลาง · อันดับที่ 129 |
สกุลเงิน | งุลตรัม (BTN) รูปี (₹) (INR) |
เขตเวลา | UTC+06 (เวลาภูฏาน) |
รูปแบบวันที่ | ปปปป-ดด-วว |
ขับรถด้าน | ซ้ายมือ |
รหัสโทรศัพท์ | +975 |
โดเมนบนสุด | .bt |
ประเทศภูฏาน (อังกฤษ: Bhutan; /buː'tɑːn/ⓘ บูตาน, ซองคา: འབྲུག་ཡུལ་, อักษรโรมัน: Druk Yul, /ʈuk̚˩.yː˩/; ฏุ่กยวี่)[10] หรือชื่อทางการคือ ราชอาณาจักรภูฏาน (อังกฤษ: Kingdom of Bhutan; ซองคา: འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་, อักษรโรมัน: Druk Gyal Khap)[11] เป็นประเทศในภูมิภาคเอเชียใต้ที่มีขนาดเล็ก และมีภูเขาเป็นจำนวนมาก ตั้งอยู่ในเทือกเขาหิมาลัยระหว่างประเทศอินเดียกับประเทศจีน
ชื่อในภาษาท้องถิ่นของประเทศคือ Druk Yul แปลว่า "ดินแดนของมังกรสายฟ้า (Land of the Thunder Dragon)" นอกจากนี้ยังเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า Druk Tsendhen และชื่อเพลงชาติ เนื่องจากที่ภูฏาน เสียงสายฟ้าฟาดถือเป็นเสียงของมังกร ส่วนชื่อ ภูฏาน เป็นชื่อเรียกในภาษาฮินดี भूटान (Bhūṭān) มีที่มาจากคำสมาสในภาษาสันสกฤต ภู-อุฏฺฏาน อันมีความหมายว่า "แผ่นดินบนที่สูง"
เทือกเขาหิมาลัยในภูฏาน มียอดเขาสูงกว่าระดับน้ำทะเล 7,000 เมตร (23,000 ฟุต) Gangkhar Puensum เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดของภูฏานและอาจเป็นภูเขาที่สูงที่สุดในโลกที่ยังไม่มีนักเดินทางไปพิชิตยอดเขา[12] สัตว์ป่าของภูฏานมีความโดดเด่นในด้านความหลากหลายทางชีวภาพสูง[13] รวมทั้งทาคิน เมืองที่ใหญ่ที่สุดในภูฏานคือทิมพู ซึ่งเป็นเมืองหลวงของประเทศ
ภูฏานและทิเบตเป็นดินแดน แรก ๆ ที่ได้รับอิทธิพลของพุทธศาสนาซึ่งมีต้นกำเนิดในอนุทวีปอินเดียในช่วงชีวิตของพระโคตมพุทธเจ้า ในสหัสวรรษแรก สำนักพระพุทธศาสนาวัชรยานได้แผ่ขยายไปยังภูฏานจากจักรวรรดิปาละแห่งเบงกอลทางใต้ ทิเบต ภูฏาน รัฐสิกขิม และบางส่วนของเนปาล ภูฏานเองก็ตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของจักรวรรดิทิเบตเช่นกัน ต่อมา ในช่วงศตวรรษที่ 16 เงวัง นามยาล องค์ลามะผู้มีชื่อเสียง ได้รวมหุบเขาของภูฏานให้เป็นรัฐเดียว นามยาลเป็นผู้นำดินแดนในการเอาชนะการรุกรานของทิเบตได้สามครั้ง รวมถึงปราบปรามโรงเรียนสอนศาสนาที่เป็นคู่แข่งกัน ทำการรวบรวมประมวลกฎหมาย Tsa Yig และจัดตั้งรัฐบาลของผู้บริหารตามระบอบประชาธิปไตยและพลเรือน นามยาลกลายเป็น Zhabdrung Rinpoche หรือผู้ปกครองที่ยิ่งใหญ่คนแรกของประเทศ และผู้สืบทอดของเขาทำหน้าที่เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณของภูฏาน เช่น ทะไลลามะในทิเบต ในช่วงศตวรรษที่ 17 ภูฏานได้ควบคุมพื้นที่ส่วนใหญ่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย สิกขิม และเนปาล และยังมีอิทธิพลอย่างมากในรัฐคูชเบฮาร์[14] ภูฏานยกเบงกอลดูอาร์ให้แก่บริติชราชในช่วงสงครามภูฏานในศตวรรษที่ 19 ราชวงศ์วังชุกกลายเป็นผู้ปกครองด้วยระบอบราชาธิปไตย และรักษาความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกับอังกฤษในอนุทวีป ต่อมาใน ค.ศ. 1910 ประเทศได้ร่วมสนธิสัญญารับประกันตามคำแนะนำของอังกฤษในด้านนโยบายต่างประเทศเพื่อแลกกับการปกครองตนเองภายในในภูฏาน ข้อตกลงดังกล่าวยังคงดำเนินต่อไปภายใต้สนธิสัญญาฉบับใหม่กับอินเดียในปี ค.ศ. 1949 ซึ่งทั้งสองประเทศยอมรับอธิปไตยของกันและกัน ภูฏานเข้าร่วมกับองค์การสหประชาชาติใน ค.ศ. 1971 และขยายความสัมพันธ์กับ 55 ประเทศ รวมทั้งบังกลาเทศ[15] อิสราเอล[16] คูเวต[17] บราซิล[18] ญี่ปุ่น[19] ไทย[20] และตุรกี[21] รวมถึงสหภาพยุโรป ในขณะที่ต้องพึ่งพาความช่วยเหลือจากกองทัพอินเดีย แต่ภูฏานยังคงมีหน่วยทหารของตนเอง
รัฐธรรมนูญฉบับ ค.ศ. 2008 นำไปสู่จัดตั้งรัฐบาลแบบรัฐสภาโดยมีรัฐสภาซึ่งมาจากการเลือกตั้งและสภาแห่งชาติเป็นผู้ควบคุม ภูฏานเป็นสมาชิกผู้ก่อตั้งสมาคมเอเชียใต้เพื่อความร่วมมือระดับภูมิภาค (SAARC) ในปี 2020 ภูฏานอยู่ในอันดับสามในเอเชียใต้ รองจากศรีลังกาและมัลดีฟส์ในดัชนีการพัฒนามนุษย์[22] ภูฏานยังเป็นสมาชิกของ กลุ่มประเทศเพื่อความร่วมมือแก้ไขผลกระทบภาวะโลกร้อน Climate Vulnerable Forum, ขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด, บิมสเทค, กองทุนการเงินระหว่างประเทศ, ธนาคารโลก, ยูเนสโก และ องค์การอนามัยโลก ภูฏานอยู่ในอันดับหนึ่งในด้านเสรีภาพทางเศรษฐกิจ ความสะดวกในการทำธุรกิจ สันติภาพ และอัตราการทุจริตในปี 2016 และเป็นประเทศที่มีแหล่งน้ำสำรองที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งสำหรับโรงไฟฟ้าพลังน้ำ[23] ปัญหาสำคัญในปัจจุบันของประเทศคือ การละลายของธารน้ำแข็งที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ[24]