จักรพรรดิบ๋าว ดั่ย
จักรพรรดิแห่งเวียดนามตั้งแต่ ค.ศ. 1926 ถึง 1945 / From Wikipedia, the free encyclopedia
จักรพรรดิบ๋าว ดั่ย (จื๋อโกว๊กหงือ: Bảo Đại, จื๋อโนม: 保大, แปลว่า ผู้เก็บรักษาความยิ่งใหญ่; 22 ตุลาคม ค.ศ. 1913 - 30 กรกฎาคม ค.ศ. 1997) พระนามเดิมว่า เหงียน ฟุก หวิญ ถวิ ทรงเป็นจักรพรรดิองค์ที่ 13 และพระองค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์เหงียน ตั้งแต่ ค.ศ. 1926 - ค.ศ. 1945 ทรงเป็นสมเด็จพระจักรพรรดิแห่งอันนัม ในช่วงนี้พระองค์ทรงได้รับความคุ้มครองจากฝรั่งเศสโดยอินโดจีนฝรั่งเศส ซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 2 ใน 3 ของเวียดนามในปัจจุบัน พระองค์ทรงขึ้นครองราชย์ในปี ค.ศ. 1932
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
สมเด็จพระจักรพรรดิบ๋าว ดั่ย | |||||
---|---|---|---|---|---|
จักรพรรดิแห่งเวียดนาม | |||||
จักรพรรดิบ๋าว ดั่ย | |||||
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์เหงียน | |||||
ครองราชย์ | 8 มกราคม ค.ศ. 1926 – 25 สิงหาคม ค.ศ. 1945 | ||||
รัชกาลก่อนหน้า | สมเด็จพระจักรพรรดิขาย ดิ่ญ | ||||
รัชกาลถัดไป | สิ้นสุดระบอบกษัตริย์ | ||||
ประมุขรัฐแห่งรัฐเวียดนาม | |||||
ครองราชย์ | 13 มิถุนายน ค.ศ. 1949 – 26 ตุลาคม ค.ศ. 1955 | ||||
ก่อนหน้า | ตำแหน่งใหม่ เหงียน วัน ซวน (ในฐานะรัฐบาลเฉพาะกาล) | ||||
ถัดไป | โง ดิ่ญ เสี่ยม (ในฐานะประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐเวียดนาม) | ||||
ประสูติ | 22 ตุลาคม ค.ศ. 1913(1913-10-22) เว้, อินโดจีนฝรั่งเศส | ||||
สวรรคต | 30 กรกฎาคม ค.ศ. 1997(1997-07-30) (83 ปี) ปารีส, ฝรั่งเศส | ||||
ฝังพระศพ | สุสานปาซี | ||||
คู่อภิเษก | เหงียน หืว ถิ ลาน ฟี อั๊ญ ฮหว่าง เตี๋ยว ลาน บู่ย หม่ง เดี่ยป มอนิก โบโด | ||||
พระราชบุตร | มกุฎราชกุมารบ๋าวล็อง เจ้าหญิงเฟือง มาย เจ้าหญิงเฟือง เลียน เจ้าหญิงเฟือง ซุง เจ้าชายบ๋าว ทั้ง เจ้าหญิงเฟือง ถาว เจ้าหญิงเฟือง มิญ เจ้าชายบ๋าว เอิน (ประสูติ ค.ศ. 1953) เจ้าชายบ๋าว ฮหว่าง เจ้าชายบ๋าว เซิน เจ้าหญิงเฟือง ตื่อ ปาทริก เอดเวิร์ด บล็อก | ||||
| |||||
ราชวงศ์ | ราชวงศ์เหงียน | ||||
พระราชบิดา | สมเด็จพระจักรพรรดิขาย ดิ่ญ | ||||
พระราชมารดา | ฮหว่าง ถิ กุ๊ก | ||||
ศาสนา | โรมันคาทอลิก (ก่อนหน้า พระพุทธศาสนานิกายมหายาน ควบคู่ ลัทธิขงจื๊อ) | ||||
ลายพระอภิไธย |
ชื่อภาษาเวียดนาม | |
ชื่อภาษาเวียดนาม | |
---|---|
ภาษาเวียดนาม | Bảo Đại |
ฮ้าน-โนม | 保大 |
ญี่ปุ่นได้ขับไล่ฝรั่งเศสออกจากดินแดนนี้ในปี ค.ศ. 1945 และใช้อำนาจการปกครองผ่านจักรพรรดิบ๋าว ดั่ย ในช่วงนี้พระองค์ทรงเปลี่ยนชื่อประเทศเป็น "เวียดนาม" อีกครั้ง พระองค์ทรงสละราชบัลลังก์ในเดือนสิงหาคมเมื่อญี่ปุ่นยอมแพ้สงคราม พระองค์ยังทรงเป็นประมุขรัฐเวียดนามตั้งแต่ ค.ศ. 1949 จนกระทั่ง ค.ศ. 1955 จักรพรรดิบ๋าว ดั่ย ทรงถูกวิพากษ์วิจารณ์เนื่องจากมีความใกล้ชิดกับฝรั่งเศสเกินไปและประทับอยู่นอกเวียดนามเป็นเวลานานในรัชสมัยของพระองค์ โง ดิ่ญ เสี่ยม นายกรัฐมนตรีได้ขับไล่พระองค์ในการลงประชามติปลดจักรพรรดิบ๋าว ดั่ย ออกจากการเป็นประมุขแห่งรัฐเมื่อปี ค.ศ. 1955
แม้จะเป็นที่รับรู้อย่างกว้างขวางว่าเวียดมินห์หรือโฮจิมินห์เป็นผู้วางรากฐานเอกราชให้แก่สาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนามแต่เพียงฝ่ายเดียว แต่อย่างไรก็ตาม สแตนลีย์ คาร์โนว์ (Stanley Karnow) ได้โต้แย้งในหนังสือ Vietnam - A History ว่า "ไม่มีอะไรที่ช่วยส่งเสริมขบวนการเวียดมินห์ไปมากกว่าการตัดสินพระทัยสละราชสมบัติกลับไปกลับมาของจักรพรรดิบ๋าว ดั่ย ด้วยท่าทีของพระองค์ "อาณัติสวรรค์" จึงถูกส่งมอบให้แก่โฮ โดยเขาได้รับความชอบธรรมที่มีอยู่ในองค์จักรพรรดิมาแต่เดิมในสายตาของชาวเวียดนาม, สแตนลีย์ คาร์โนว์"