2022 Kazakistan protestoları
Kazakistan'da 2 Ocak 2022 tarihinde gaz fiyatlarının zamlanmasından sonra başlayan protestolar / From Wikipedia, the free encyclopedia
2022 Kazakistan protestoları, Kazakistan hükûmetine göre, yüksek talep ve fiyat sabitlemesi nedeniyle gaz fiyatlarındaki ani keskin artışın ardından 2 Ocak 2022 tarihinde başladı. Protestolar ilk olarak petrol işleme tesislerinin bulunduğu Janaözen'de başladı,[7][8] ancak daha sonra hükûmetten artan memnuniyetsizlik ve ekonomik eşitsizlik nedeniyle ülkenin diğer şehirlerine, özellikle de en büyük şehir olan Almatı'ya yayıldı.[9]
2022 Kazakistan protestoları | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Hükûmete ve eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'e karşı artan hoşnutsuzluk, daha büyük gösterileri de tetikledi. Hükûmete karşı popüler muhalefet grupları olmadığı için, huzursuzluk doğrudan vatandaşlar arasında tırmanmış gibi görünüyordu. Buna karşılık, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Mangistav Eyaleti ve Almatı'da 5 Ocak'tan itibaren geçerli olmak üzere olağanüstü hâl ilan etti. Aynı gün Başbakan Askar Mamin'in kabinesi de istifa etti.[10][11][12] Protestolara yanıt olarak, Ermenistan, Beyaz Rusya, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan ve Kazakistan'ın da dahil olduğu Sovyet sonrası devletlerin askeri bir koleksiyonu olan Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) Kazakistan'da barışı koruma birlikleri konuşlandırmayı kabul etti.[13] Yerel polis, "düzinelerce saldırganın tasfiye edildiğini", eski Cumhurbaşkanı Nazarbayev'in Kazakistan Güvenlik Konseyi Başkanlığı görevinden alındığını bildirdi.[14]
Bir taviz olarak, Cumhurbaşkanı Tokayev, litre başına 50 tenge'lik araç akaryakıt fiyatları için tavan uygulamasının 6 ay süreyle restore edildiğini söyledi.[15][16][17] 7 Ocak'ta Cumhurbaşkanı tarafından yapılan açıklamada, "Anayasal düzen, ülkenin tüm bölgelerinde büyük ölçüde restore edildi" dendiği belirtildi.[18][19][20] Ayrıca askerlere protestoculara karşı katı güç kullanma emri, gösteri yapanlara uyarıda bulunmadan "öldürmek için ateş etme" talimatı verdiğini, protestocuları "haydutlar ve teröristler" olarak nitelendirdiğini ve güç kullanımının "protestoları yok etmeye devam edeceğini" söyledi."[18][21][22][23]
10 Ocak'ta hükûmet, protestolarda hayatını kaybedenler için bir günlük yas ilan etti.[24] 11 Ocak'ta Cumhurbaşkanı Tokayev, Kazakistan'da tekrar düzenin sağlandığını ve protestoların sona erdiğini söyledi.[25] Ayrıca, KGAÖ birliklerinin 13 Ocak'ta ülkeden çekilmeye başlayacağını ve 10 gün içinde tamamen geri çekileceğini duyurdu.[26] Boşalan Başbakanlık makamına ise Alihan İsmailov atandı.[26] Başkent Astana'ya uluslararası uçuşlar da yeniden başladı.[27]
Protestolar boyunca 164 kişi öldü ve 9900'den fazla kişi tutuklandı.[24][26]