Güç dengesi (uluslararası ilişkiler)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Uluslararası ilişkilerde güç dengesi teorisi, devletlerin herhangi bir devletin diğerlerine üstünlük kuracak kadar askerî güç kazanmasını önleyerek hayatta kalmalarını güvence altına alabileceğini öne süren teoridir.[1] Teori, bir devlet çok daha güçlü hale gelirse daha zayıf komşularından yararlanacağını ve böylece onları savunma amaçlı bir koalisyona iteceğini öngörür. Bazı realistler, rakip koalisyonlar arasında güç dengesi olduğunda saldırganlığın karlı olmamasından dolayı güç dengesi sisteminin, baskın bir devletin olduğu bir sistemden daha istikrarlı olduğunu savunurlar.[1]
Devletler tehdit edildiklerinde ya dengeleme yaparak hakim tehdide karşı diğerleriyle ittifak kurarak ya da tehdit eden güçle ittifak kurarak eklemlenip güvenlik arayışına girebilirler. Diğer ittifak taktikleri arasında sorumluluk yükleme ve prangalanmak yer alır. Realistler bir sistemin kutupluluğunun taktik seçimini nasıl etkilediğini uzun süredir tartışmaktadır. Genellikle iki kutuplu sistemlerde her büyük gücün diğeriyle doğrudan karşı karşıya gelmekten başka seçeneği olmadığı kabul edilmektedir. İttifak modellerinde dengelemenin yaygınlığı konusunda realistler arasındaki tartışmaların yanı sıra Konstrüktivizm (İnşacılar) gibi diğer uluslararası ilişkiler okulları da güç dengesi teorisine eleştirel yaklaşmakta ve uluslararası sistem ve devletlerin davranışlarına ilişkin temel realist varsayımlara itiraz etmektedir.