İslam mezhepleri
From Wikipedia, the free encyclopedia
İslam mezhepleri, başlangıçta İlk dönemlerde Ali ile Muâviye b. Ebû Süfyân arasındaki savaş ve İslâm toplumundaki bölünme Ehl-i Sünnet, Şîa ve Hâricîler şeklinde ilk mezhepsel ayrışmayı beraberinde getirmiştir.
Erken dönemlerde değişik İslam şehirlerinde, bu şehirlerin adıyla anılan fıkıh okulları bulunmaktaydı. Şam (Evzâî), Kûfe, Basra, Medine okulları bunlardan bazılarıdır. Daha sonra Irak okulu Hanefî, Medine okulu ise Mâlikî mezhepleri olarak konsolide olmuş, Şâfiî, Hanbelî, Zâhiriyye ve Ceriri mezhepleri daha sonra ortaya çıkmışlardır.
Daha sonra İnanç etrafında yapılan tartışmalarla inanç (itikad) mezhepleri de ortaya çıkmıştır.
Sünnîler günümüzde inanç açısından Mâtürîdiyye ve Eş'ariyye, fıkhi açıdan da Hanefî, Şâfiî, Mâlikî, Hanbelî ve bazen ise Ca'feriyye mezheplerine bağlıdırlar. Bu dört mezhepten ilki olan Hanefi mezhebi itikad olarak Mâtürîdiliğe diğer üç mezhep ise Eş'ariliğe bağlıdırlar. Bu mezhepler dışında, Sünnilik'te olan icma-i ümmete, kıyasa ve re'ye başvurulmasını kabul etmeyen, her sorunun çözümünü yalnızca Kur'an'da, Sünnette, sahâbe ve tâbiunun görüş ve uygulamalarında arayan bir grup daha vardır. Bunlar; Selefiyye veya Selefiyyun (geçmişe bağlılar) olarak anılır. Bu düşünceye bağlı olanlar ortaya çıkan yeni sorunlara çözüm bulmakta yetersiz kaldıkları için fazla yandaş kazanamamışlardır. Hanbelî mezhebi, Selefiyye anlayışına en yakın Sünni mezhep olarak tanınır.
Şiîlerin günümüzde bağlı olduğu en büyük fırka ise İmamiyye (Ca'feriyye)'dir. Bunun dışında sayıları az olmakla birlikte Zeydiyye ve İsmâiliyye fırkaları da günümüze ulaşmıştır.
Hâricîlerin ise günümüze ulaşmış olan tek fırkası İbâzıyyedir.