Huyện của Thụy Sĩ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Khác hẳn với các quốc gia được tổ chức từ trung ương, tại Liên bang Thụy Sĩ mỗi bang hoàn toàn tự do để quyết định tổ chức hành chính của bang mình. Bởi vậy nên mỗi bang có cấu trúc khác nhau, và đơn vị hành chính ở mỗi bang cũng có thể được gọi khác nhau.
Về nguyên tắc, mỗi bang được chia ra thành những cấp hành chính nhỏ hơn. Cấp hành chính dưới cấp bang thường được định danh khác nhau tùy theo danh xưng ở mỗi bang. Đơn vị hành chính cơ sở ở hầu hết các bang là công xã (gemeinden trong tiếng Đức, commune trong tiếng Pháp, vischnancas trong tiếng Romansh, comuni trong tiếng Ý). Thuật ngữ này thực ra không đồng nhất nghĩa trong tiếng Việt, vì vậy tùy theo quy mô mà có thể hiểu tương ứng với cấp thành phố, công xã hoặc thị trấn. Riêng bang Appenzell Innerrhoden, đơn vị hành chính cơ sở của bang này là huyện (bezirk).
Có 15 bang Thụy Sĩ tổ chức thêm hình thái đơn vị hành chính trung gian giữa cấp bang và cấp xã. Phổ biến nhất là huyện (bezirk trong tiếng Đức, district trong tiếng Pháp và tiếng Romansh, hoặc distretto trong tiếng Ý). Người đứng đầu khu hành chính được gọi là Bezirksammann, Bezirksamtmann, Statthalter hay Regierungsstatthalter. Ở một số bang, danh xưng này cũng có khác biệt tùy theo cách định danh như amt (tương đương thị xã, Luzern), amtsbezirk (tương đương quận, Bern trước 2010), verwaltungskreise (tương đương hạt, Bern sau 2010). Thậm chí có bang còn phân chia mang tính chất lãnh thổ cấp verwaltungsregionen (tương đương cấp vùng), nhưng không mang ý nghĩa đơn vị hành chính chính thức...
Có 7 bang duy trì hình thái 2 cấp hành chính từ đầu là cấp bang và cấp xã là các bang Uri, Obwalden, Nidwalden, Glarus, Zug, Basel-Stadt và Genève. Riêng bang Appenzell Innerrhoden là cấp bang và cấp huyện. Một số các bang khác hủy bỏ đơn vị hành chính cấp huyện gần đây, Appenzell Ausserrhoden vào năm 1995, Schaffhausen vào năm 1999, Sankt Gallen vào năm 2003 và Lucerne vào năm 2007. Ngoài ra, còn một số các bang khác đam xem xét hay đã quyết định hủy bỏ đơn vị hành chính huyện trong tương lai. Schwyz vào năm 2006 đã bầu cử về việc này, nhưng đa số quyết định giữ. Bern vào năm 2006 quyết định giảm con số 26 quận xuống thành 5 hạt. Vaud đã quyết định giảm từ 19 xuống thành 10 huyện. Valais dự định giảm tương tự và ở Thurgau, đang thảo luận để giảm từ 8 xuống thành 4 huyện.
Dưới đây là bảng mô tả danh xưng phân cấp hành chính theo ngôn ngữ chính thức của các bang Thụy Sĩ
Bang | Danh xưng cấp huyện |
Số lượng | Danh xưng cấp xã |
Số lượng | Ngôn ngữ chính thức |
---|---|---|---|---|---|
Aargau Kanton Aargau |
Bezirk | 11 | Gemeinde | 213 | Đức |
Appenzell Ausserrhoden Kanton Appenzell Ausserrhoden |
bãi bỏ từ năm 1995 | Gemeinden | 20 | Đức | |
Appenzell Innerrhoden Kanton Appenzell Innerrhoden |
Bezirk | 6 | không thành lập | Đức | |
Basel-Landschaft Kanton Basel-Landschaft |
Bezirk | 5 | Gemeinden | 86 | Đức |
Basel-Stadt Kanton Basel-Stadt |
không thành lập | Gemeinden | 3 | Đức | |
Bern Kanton Bern Canton de Berne |
Verwaltungskreis Arrondissement administratif |
10 | Gemeinden Commune |
356 | Đức Pháp |
Fribourg Canton de Fribourg Kanton Freiburg |
District Bezirk |
11 | Commune Gemeinden |
163 | Pháp Đức |
Genève République et Canton de Genève |
không thành lập | Commune | 45 | Pháp | |
Glarus Kanton Glarus |
không thành lập | Gemeinden | 3 | Đức | |
Graubünden Kantons Graubünden Chantun Grischun Cantone dei Grigioni |
Bezirk District Distretto |
11 | Gemeinden Vischnancas Comuni |
125 | Đức Romansh Ý |
Jura République et Canton du Jura |
District | 3 | Commune | 57 | Pháp |
Luzern Kanton Luzern |
Amt | 5 | Gemeinden | 83 | Đức |
Neuchâtel République et Canton de Neuchâtel |
District | 6 | Commune | 37 | Pháp |
Nidwalden Kanton Nidwalden |
không thành lập | Gemeinden | 11 | Đức | |
Obwalden Kanton Obwalden |
không thành lập | Gemeinden | 7 | Đức | |
St. Gallen Kanton Sankt Gallen |
bãi bỏ từ năm 2003 | Gemeinden | 77 | Đức | |
Schaffhausen Kanton Schaffhausen |
bãi bỏ từ năm 1999 | Gemeinden | 26 | Đức | |
Schwyz Kanton Schwyz |
Bezirk | 6 | Gemeinden | 30 | Đức |
Solothurn Kanton Solothurn |
Bezirk | 10 | Gemeinden | 109 | Đức |
Thurgau Kanton Thurgau |
Bezirk | 5 | Gemeinden | 80 | Đức |
Ticino Repubblica e Cantone Ticino |
Distretti | 8 | Comuni | 135 | Ý |
Uri Kanton Uri |
không thành lập | Gemeinden | 20 | Đức | |
Valais Canton du Valais Kanton Wallis |
District Bezirk |
13 | Commune Gemeinden |
134 | Pháp Đức |
Vaud Canton de Vaud |
District | 10 | Commune | 318 | Pháp |
Zug Kanton Zug |
không thành lập | Gemeinden | 11 | Đức | |
Zürich Kanton Zürich |
Bezirk | 12 | Gemeinden | 169 | Đức |