Khởi nghĩa Trunajaya
From Wikipedia, the free encyclopedia
Khởi nghĩa Trunajaya (còn viết là Trunojoyo; tiếng Indonesia: Pemberontakan Trunajaya) hay Chiến tranh Trunajaya là cuộc khởi nghĩa do vương công người Madura Trunajaya và các chiến binh từ Makassar tiến hành nhằm chống lại Vương quốc Mataram và Công ty Đông Ấn Hà Lan (VOC) ủng hộ họ tại Java (nay là Indonesia) trong thập niên 1670.
Khởi nghĩa Trunajaya | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Một mô tả của Hà Lan năm 1890 về cuộc chiến giữa binh lính VOC và quân của Trunajaya trong chiến tranh | |||||||
| |||||||
Tham chiến | |||||||
Vương quốc Mataram
|
Quân khởi nghĩa Những đối thủ tranh giành ngai vàng Mataram (sau 1677) | ||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||
Amangkurat I X |
Thủ lĩnh nghĩa quân: Đồng minh thời chiến (1677–1681): Pangeran Puger | ||||||
Lực lượng | |||||||
Mataram: |
Trunajaya: Puger: |
Cuộc khởi nghĩa ban đầu giành được thành công; quân khởi nghĩa chiếm được Gegodog (1676), phần lớn duyên hải phía bắc đảo Java (1677), và thủ đô của Mataram (1677) từ tay quân triều đình. Trong quá trình triều đình triệt thoái, Quốc vương Amangkurat I qua đời. Người kế vị là Amangkurat II yêu cầu VOC hỗ trợ, với điều kiện sẽ thanh toán bằng tiền mặt và nhượng bộ lãnh thổ. Sự can dự sau đó của VOC đã thay đổi diễn biến của cuộc chiến. Trunajaya bị lực lượng VOC và Mataram đánh đuổi khỏi Surabaya (1677), VOC cũng giúp Mataram giành lại lãnh thổ đã mất và giành quyền kiểm soát Kediri (1678). Tuy nhiên, cuộc khởi nghĩa vẫn tiếp diễn cho đến khi Trunajaya bị bắt giữ vào cuối năm 1679 và các thủ lĩnh khởi nghĩa khác bị lật đổ, bị giết hoặc khuất phục (1679–1680). Amangkurat II đích thân hành quyết Trunajaya vào năm 1680 trong khi người này là tù nhân của VOC.
Sau khi cha mình mất vào năm 1677, Amangkurat II cũng phải đối mặt với các đối thủ tranh giành ngôi vị. Đối thủ nặng ký nhất là em trai ông Pangeran Puger, người này chiếm thủ đô Plered vào năm 1677 và không đầu hàng cho đến năm 1681.