Vụ bê bối Watergate
From Wikipedia, the free encyclopedia
Vụ bê bối Watergate là một vụ bê bối chính trị lớn ở Hoa Kỳ liên quan đến chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon từ năm 1972 đến năm 1974 dẫn đến việc Nixon phải từ chức. Vụ bê bối bắt nguồn từ việc chính quyền Nixon liên tục cố gắng che đậy sự dính líu của mình trong vụ đột nhập vào trụ sở Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ tại Tòa nhà Văn phòng Watergate ở Washington, DC ngày 17 tháng Sáu năm 1972. Sau khi 5 thủ phạm bị bắt, báo chí và Bộ Tư pháp Mỹ đã phát hiện ra rằng số tiền mặt được tìm thấy trên người họ vào thời điểm đó có liên quan đến Ủy ban Tái bầu cử Tổng thống.[1][2] Các cuộc điều tra sâu hơn, cùng với những điều được tiết lộ trong các phiên tòa xét xử những kẻ đột nhập sau đó, đã khiến Hạ viện Hoa Kỳ trao cho Ủy ban Tư Pháp Hạ viện Hoa Kỳ thêm quyền điều tra để điều tra "một số vấn đề trong phạm vi quyền xét xử của nó"[3][4] và Thượng viện Hoa Kỳ để thành lập Ủy ban Watergate của Thượng viện Hoa Kỳ. Kết quả các phiên điều trần Watergate tại Thượng viện đã được PBS phát sóng trên toàn quốc hết giây này sang phút khác và thu hút sự quan tâm của công chúng.[5] Các nhân chứng làm chứng rằng Nixon đã phê duyệt kế hoạch che đậy sự tham gia của chính quyền vào vụ đột nhập và rằng có một hệ thống ghi âm được kích hoạt bằng giọng nói trong Văn phòng Bầu dục.[6][7] Trong suốt cuộc điều tra, chính quyền đã chống lại các cuộc thăm dò vào nó, dẫn đến một cuộc khủng hoảng hiến pháp.[8]
Một số tiết lộ lớn và hành động nghiêm trọng của tổng thống chống lại cuộc điều tra sau đó vào năm 1973 đã khiến Hạ viện bắt đầu quá trình luận tội Nixon.[9] Tòa án Tối cao Hoa Kỳ ra phán quyết buộc Nixon phải công bố các cuộn băng ghi âm của Văn phòng Bầu dục cho các nhà điều tra của chính phủ. Các đoạn băng Nhà Trắng của Nixon tiết lộ rằng ông ta đã âm mưu che đậy các hành vi sau vụ đột nhập và sau đó cố gắng sử dụng các quan chức liên bang để làm chệch hướng cuộc điều tra.[10][11] Ủy ban Tư pháp Hạ viện đã thông qua ba điều khoản luận tội Nixon vì tội cản trở công lý, lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội. Với sự đồng lõa của mình trong việc che đậy đã bị công bố công khai và ủng hộ chính trị của ông hoàn toàn bị xói mòn, Nixon từ chức vào ngày 9 tháng Tám năm 1974. Người ta tin rằng, nếu ông không làm như vậy, ông sẽ bị Hạ viện luận tội và cách chức sau một phiên tòa tại Thượng viện.[12][13] Ông là tổng thống Mỹ duy nhất đã từ chức. Vào ngày 8 tháng Chín năm 1974, người kế nhiệm của Nixon, Gerald Ford, đã ân xá cho ông.
Có 69 người bị truy tố và 48 người—nhiều người trong số họ là các quan chức hàng đầu của chính quyền Nixon—bị kết án.[14] Hoán dụ Watergate trở thành một từ để chỉ một loạt các hoạt động bí mật và thường là bất hợp pháp do các thành viên của chính quyền Nixon thực hiện, bao gồm nghe lén văn phòng của các đối thủ chính trị và những người mà Nixon hoặc các quan chức của ông ta nghi ngờ; ra lệnh điều tra các nhóm hoạt động và các nhân vật chính trị; và sử dụng Cục Điều tra Liên bang, Cơ quan Tình báo Trung ương và Sở Thuế vụ làm vũ khí chính trị.[15] Việc sử dụng hậu tố -gate sau một thuật ngữ xác định đã trở thành đồng nghĩa với bê bối công khai, đặc biệt là bê bối chính trị.[16][17][18][19][20]