Đại kiện tướng (cờ vua)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Đại kiện tướng là danh hiệu được trao tặng cho các kỳ thủ cờ vua mạnh bởi Liên đoàn Cờ vua Thế giới (FIDE). Trừ danh hiệu Vô địch Cờ vua Thế giới, đây là danh hiệu cao nhất mà một kỳ thủ có thể đạt được.
Một khi đã đạt được, danh hiệu này được giữ vĩnh viễn, trừ khi có gian lận thì danh hiệu sẽ được thu hồi. Trong các văn bản chính thống, "Đại kiện tướng" thường được viết tắt là "GM" (Grandmaster); cùng với các danh hiệu FIDE nhỏ hơn là "IM" là "Kiện tướng quốc tế (International Master); "FM" là "Kiện tướng FIDE" (FIDE Master) và "CM" là "Kiện tướng ứng viên" (Candidate Master). Cụm từ "Đại kiện tướng quốc tế" ("IGM" - viết tắt của "International Grandmaster") cũng được sử dụng, thường trong các văn bản cũ.
GM, IM, FM là những danh hiệu mở cho cả kỳ thủ nam và nữ. Vào năm 1978, nhà vô địch cờ vua nữ Nona Gaprindashvili trở thành kỳ thủ nữ đầu tiên đạt danh hiệu "Đại kiện tướng", thông qua một quyết định đặc biệt của FIDE. Kỳ thủ nữ đầu tiên thực sự đạt danh hiệu đại kiện tướng nhờ vào kết quả thi đấu là Zsuzsa Polgár vào năm 1991. Từ năm 2000, phần lớn top 10 nữ đều đạt danh hiệu "Đại kiện tướng". Một danh hiệu khác chỉ dành cho nữ, "Đại kiện tướng nữ" (WGM) cũng thường được sử dụng. Danh hiệu này được trao cho kỳ thủ nữ đạt trình độ cao hơn "Kiện tướng FIDE" (FM) nhưng thấp hơn "Kiện tướng Quốc tế" (IM).
FIDE trao tặng danh hiệu "Đại kiện tướng" (GM) cho các tác giả hoặc người giải cờ thế (xem Danh sách các Đại kiện tướng Cờ thế). Liên đoàn Cờ vua qua thư tín Quốc tế (International Correspondence Chess Federation) trao tặng danh hiệu "Đại kiện tướng Cờ vua qua thư tín" (ICCGM – International Correspondence Chess Grandmaster).
Phần lớn các đại kiện tướng là nam giới, nhưng 40 kỳ thủ nữ đã được trao danh hiệu GM tính đến năm 2022, trong tổng số khoảng 2000 kiện tướng.
Trong bài viết, GM được viết tắt để chỉ "Đại kiện tướng", IM chỉ "Kiện tướng Quốc tế".