გლობალიზაცია
From Wikipedia, the free encyclopedia
გლობალიზაცია — თეხანური ტერმინი რე დო ოძირანს თირუეფს ჯარალუას დო მოსოფელიშ ეკონომიკას, ნამუთ გჷმოჭანაფილი რე საირქიანო ვაჭარობაშ დო კულტურული თირუაშ დრამატული ძინათ. თინა თაშნეშე ოძირანს ვაჭარობაშ დო ინვესტიციეფიშ ძინას ადგადგეფიშ ხუალაშ დო ქიანეფიშ ურთიართდოჸუნალაშ ძინაშ შედეგო. სპეციფიურო, ეკონომიკურ კონტექსტისთინა შხირას იგურჩამუ მუჭოთ ვაჭარობაშ ბონი შედეგი, გიშაკერზაფილო, ოვაჭარე ლიბერალიზაციაშ ანუ „დუდიშული ვაჭარობაშ“ შედეგი. 1910 დო 1950 წანეფს შქას პოლიტიკურ დო ეკონომიკურ გჷნოტახუეფქ ობორჯეთ უცბას დარკუ საირქიანო ვაჭარობაშ შანულობა დო ნტირა. მორო დოჭყაფილი მაართა მოსოფელიშ ლჷმაშე, გოგჷრძაფილი მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ პერიოდის, მუჟამსჷთ ბრეტონ ვუდსიშ ინსტიტუტია გჷმიქიმინჷნ (საირქიანო ოვალუტე ფონდი (სოფ, en:IMF) დო GATT (en:GATT)), გლობალიზაციაშ კურსიქ პოლარულო დითირჷ. მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ თებაშ უკულიან პერიოდის, საირქიანო ეკონომიკური ინსტიტუტეფიშ გჷმოქიმინუაშ დო ორეაბილიტაციე პროგრამეფიშ გოხორციელებაშ ხანას, საირქიანო ვაჭარობაშ გეოგრაფიული არეალქ შანულამო გეფართჷ. 70-იან წანეფს თეჯგურა ვაჭარობაშ ეფექტიქ უკვე ოგინაფეთ გჷნირთჷ თეშ, მუჭოთ ორგებელიშ მუმაღალარი, თაშნეშე მანჩალუ ეფექტეფით.
თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და სუმხოლო ასპექტი მეჭედელო რე ურთიართმერსხილი, შანულამი რე გლობალიზაციაშ ირი ასპექტიშ — ეკონომიკურიშ, პოლიტიკურიშ დო კულტურულიშ — შანულობაშ გოტანჯუა. გეძინელი შანულამი ასპექტი რე თაშნეშე ტექნოლოგიური თირუეფი, გიშაკერძაფილო ტრანსპორტის დო კომუნიკაციეს, ნამუთ, მუჭოთ ანტკიცენან, უშქაშეთ ოკათჷ გლობალური ოფუტეშ აკოქიმინუას.
მუნდიალიზაცია (მუნდიალ — მოსოფელი) — მოსოფელიშ ყარაფი, ნამუთ გიშმაჸათანს ლიბერალიზაციას. მუნდიალიზაცია იკათუანს სპეციფიკური ტერიტორიაშ (სამანგ. ნოღაშ, დაბაშ, ქიანაშ) — დეკლარაციას მოსოფელიშ ტერიტორიათ, ნამუშ ნება-საღალეეფი მოსოფელიშ მასშტაბიშ იჸუაფუ.