Шыйыҡса
From Wikipedia, the free encyclopedia
Шыйыҡса — шыйыҡ агрегат хәлендә булған, ҡаты һәм газ хәлдәре араһында урын алып торған матдә[1]. Уны башҡа агрегат хәлендә булған матдәләрҙән айырып тороусы төп үҙенсәлеге булып хатта бик аҙ ғына булһа ла механик көсөргәнеш тәьҫире аҫтында, күләмен шул килеш һаҡлап, формаһын сикһеҙ алмаштырыуы тора. Шул уҡ ваҡытта шыйыҡсаның агрегат торошо, ҡаты есемдең агрегат хәле кеүек үк, конденсирланған, йәғни өлөшсәләр (атомдар, молекулалар, иондар) үҙ-ара бәйләнгән хәлдә була. Башҡа агрегат хәлендәге матдәләрҙән уны айырып торған шыйыҡсаның төп үҙенсәлеге — күләмде үҙгәртмәйсә форманы сикһеҙ механик көсөргәнеш тәьҫирендә үҙгәртеү һәләте.
Өҫтән тартылыу шыйыҡлыҡтарҙың уларҙы газдан айырып торған үҙенсәлеге булып тора. Быны тығыҙлыҡ айырмаһы ла әйтеп булмай, сөнки шыйыҡлыҡтың тығыҙлығы газ тығыҙлығынан кәмерәк булыуы мөмкин: 20 Кельвин температурала һәм 3 МПа тирәһе баҫым аҫтында шыйыҡ водород газ хәлендәге гелийҙа йөҙә.[2]