Венесуэла
краіна ў Паўднёвай Амерыцы / From Wikipedia, the free encyclopedia
Венесуэ́ла (ісп.: Venezuela), Баліварыя́нская Рэспу́бліка Венесуэ́ла (ісп.: República Bolivariana de Venezuela) — краіна на поўначы Паўднёвай Амерыкі. Абмываецца Карыбскім морам i Атлантычным акіянам на поўначы, мяжуе з Гаянай на ўсходзе, з Калумбіяй на захадзе, з Бразіліяй на поўдні. Сталіца і найбуйнейшы горад — Каракас.
| |||||
Гімн: «Gloria al bravo pueblo («Слава адважнаму народу»)» | |||||
Дата незалежнасці | 5 ліпеня 1811 (ад Іспаніі) | ||||
Афіцыйная мова | іспанская | ||||
Сталіца | Каракас | ||||
Форма кіравання | Федэрацыйная прэзідэнцкая рэспубліка | ||||
Прэзідэнт Віцэ-прэзідэнт В. а. прэзідэнта | Нікалас Мадура° Хорхэ Арэаза Хуан Гуайдо° | ||||
Плошча • Усяго • % воднай паверхні | 32-я ў свеце 916 445 км² 0,3 | ||||
Насельніцтва • Ацэнка (2018) • Шчыльнасць | 31 689 176[1] чал. (43-я) 34 чал./км² | ||||
ВУП (ППЗ) • Разам (2017) • На душу насельніцтва |
$382 млрд. $12514 | ||||
ВУП (намінал) • Разам (2017) • На душу насельніцтва |
$100 млрд. $6683 | ||||
ІРЧП (2018) | ▼ 0,761 (выс.) (75-ы) | ||||
Валюта | Венесуэльскі балівар | ||||
Інтэрнэт-дамен | .ve | ||||
Код ISO (Alpha-2) | VE | ||||
Код ISO (Alpha-3) | VEN | ||||
Код МАК | VEN | ||||
Тэлефонны код | +58 | ||||
Часавыя паясы | −4 | ||||
°Легітымнасць аспрэчваецца |
Краявіды Венесуэлы змяняюцца ад заснежаных пікаў Анд да саваннаў Арынокскай нізіны, ад дажджавых лясоў Амазоніі да сталовых гор Гвіянскага пласкагор’я. Жывая прырода Венесуэлы характарызуецца выключным відавым багаццем, аб чым сведчыць сёмае месца ў спісе краін паводле біяразнастайнасці.
У XVI—XVIII ст. была іспанскай калоніяй. У 1811 дэкларавала незалежнасць, у 1821—1830 уваходзіла ў склад федэрацыі Вялікая Калумбія. У 1830 атрымала поўную незалежнасць. З іспанскай спадчынай звязаны асаблівасці сучаснага насельніцтва Венесуэлы: іспанская мова, перавага ў этнічным складзе метысаў, каталіцтва як асноўная канфесія, размяшчэнне насельніцтва ўздоўж узбярэжжа.
Венесуэла — федэратыўная прэзідэнцкая рэспубліка, падзяляецца на 23 штаты і сталічную тэрыторыю. Палітычнае жыццё краіны вызначае ініцыяваная прэзідэнтам Чавесам Канстытуцыя 1999, паводле якой Баліварыянская Венесуэла — сацыялістычная дзяржава, што развіваецца з апорай на ўласныя сілы. У аснову знешняй палітыкі пакладзены антыамерыканскія погляды з марай аб шматпалярным свеце. У 2006—2013 Венесуэла самым шчырым чынам сябравала з Беларуссю.
Венесуэла паводле асаблівасцяў насельніцтва — тыповая паўднёваамерыканская краіна, але з некаторымі карыбскімі адзнакамі. Колькасць насельніцтва павялічваецца, але ўжо не вельмі хутка. У расавым складзе пераважаюць метысы, у рэлігійным — каталікі. Дзяржаўная мова — іспанская. Насельніцтва канцэнтруецца ўздоўж узбярэжжа і па далінах гор. У гарадах жыве 93 % венесуэльцаў.
Самая багатая нафтай краіна свету. Здабыча і экспарт нафты складаюць аснову эканомікі. Папулістычная палітыка Уга Чавеса і яго спадкаемцы Нікаласа Мадура прывялі да жудаснага эканамічнага крызісу, што распачаўся ў 2013 і цягнецца па сёння. Спыніўся прыток замежных інвестыцый; узраслі беспрацоўе, беднасць, дзіцячая смяротнасць. У венесуэльскіх крамах даўно няма самых неабходных тавараў. Па выніках 2018 інфляцыя склала 1 370 000 %.[2] Усё гэта вылілася ў масавую эміграцыю, грамадзянскае супрацьстаянне з вулічнымі пратэстамі і міжнародны палітычны крызіс.
Венесуэла — адзін з пяці заснавальнікаў нафтавага картэля АПЕК. Са снежня 2005 Венесуэла — член Меркасур.