Formulenn 1
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ar Formulenn 1, pe F1, ez ofisiel, FIA Formula One World Championship (Kevezadeg bed FIA ar Formulenn 1) zo renkad uhelañ ar redadegoù kirri, redet er bed holl. Brudet-tre eo an F1, evel ar C'hoarioù Olimpek pe Kib vell-droad ar bed[1]. Aet eo ar maout gant Sebastian Vettel ha gant ar skipailh Red Bull-Renault e 2013.
Renet e vez ar sport-se gant ar FIA, a skriv a reolennoù gant ar skipailhoù, meret e vez gant ar FOA ha kevredigezhioù-all renet gant Bernie Ecclestone. Bep bloaz e vez redet ur gevezadeg ar vlenierien (abaoe 1950) hag ur gevezadeg ar saverien (abaoe 1958) gant kirri un-plas ha war troioù serret ha peurbad, met a-wechoù war troioù amzeriat evel Monaco. Ur redadeg zo anvet Priz Bras, diwar ar galleg Grand Prix, ur ger implijet en e yezh orin e saozneg. Pep blenier, pep saver-kirri, pep troiad a rank kaout un Dreist Aotre, a zo an aotre uhelañ roet gant ar FIA.
Goude bezañ bet redet gant saverien kirri bras pe bihan a zo deuet ur mare renet gant "artizaned" saoz betek ar bloavezhioù 1980, a-raok dedennañ ur wezh all ar saverien bras, dedennet gant an askouezhioù mediaouek. Studiet e vez e Formulenn 1 teknikoù eus an teknologiezhioù egor a c'hall dont war ar kirri boutin, da skouer ar sistemoù KERS pe ERS war-zu an daou-nerzh, pe er c'hontrol e implij ar saverien-kirri ar sport evit tiskouez o mestroni war un teknologiezh, evel an turbo evit Renault Sport.
Diazezet eo ar sport war an Europa, e-lec'h ma'z eo ganet, hag e-lec'h ma chom an darn vrasañ eus e saverien, eus e arvesterien ha eus e vlenierien, met tizhet en deus arvesterien e bed a-bezh, o vezañ sellet er skinwel gant 527 milion a dud e 2010[2].
Ar ger Formulenn 1 a c'hall termeniñ ar gevezadeg met ivez reolennoù teknikel ar c'hirri un-plas hag a zo adwelet gant ar FIA bep bloaz. Strizh-tre eo ar reolennoù-se war mentoù ar c'harr, sailhad ar c'hefluskerioù, an teknikoù implijet evit sevel ar c'harr. Diwar-benn savete ar blenier a zo ar reolennoù-se ivez. Ar c'hirri-se a c'hell tizhout 350 km/ez hervez an troiad, daoust ma vez strishoc'h-strisañ ar reolennoù evit an aerodinamiezh pe ar c'hefluskerioù (da skouer ne c'helle ur c'heflusker tizhout nemet 15 000 tro/munut). 5 G a c'hell bezañ gouzañvet gant ar vlenierien gant tizh ar c'hirri o treiñ. Graet eo vez Formulennoù 1 ar kirri a red dindan ar reolennoù-se.