حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد
قدرت قانونی پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل برای وتوی قطعنامهها / From Wikipedia, the free encyclopedia
حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد حقی است که به ۵ عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد یعنی ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه (پیش از ۱۹۹۱ اتحاد جماهیر شوروی) و چین (پیش از ۱۹۷۱ تایوان) داده شده تا از تصویب هر پیشنویس در این شورا جلوگیری کنند. وتو، اصطلاحی در زبان لاتین به معنای «منع میکنم» است. این واژه برای لغو یکطرفه یک قانون به کار میرود و به این ترتیب وتو قدرت نامحدودی است که میتواند سبب جلوگیری از (جز مورد تصویب شده) تغییرات خاص شود. حق وتو براساس اندیشه برتری صلح بر عدالت در اختیار ۵ عضو دائم شورای امنیت قرار گرفتهاست.[2]
بهدلیل برخی مشکلات فنی، نمودارها موقتاً قابل مشاهده نیستند. |
در منشور ملل متحد هرگز واژهای به نام وتو قید نشدهاست. بلکه لزوم جلب ۹ رای موافق از مجموع ۱۵ رای اعضای شورای امنیت که باید شامل ۵ رای موافق اعضای دائم شورا باشد مطرح است. به این ترتیب مخالفت یکی از اعضای دائم به معنای عدم تصویب قطعنامه و به اصطلاح "وتو"ی آن است.[3]
حق وتو تنها با رأی مخالف، تحقق پیدا میکند. رأی ممتنع و غیبت در جلسه، وتو محسوب نمیشود. وتو در مسائل شکلی نیز کاربرد ندارد هرچند تشخیص این که موضوعی شکلی یا غیرشکلی است خود امری غیرشکلی (ماهوی) است.[4]
حق وتو مسئلهای بسیار مناقشهبرانگیز در جریان تصویب منشور ملل متحد در سال ۱۹۴۵ (میلادی) بود و آمریکا و شوروی احتمالاً به تشکیل سازمان ملل متحد بدون حق وتو رضایت نمیدادند. با گذشت دهها سال از حیات سازمان ملل بحث بر سر وجود و استفاده از این حق هنوز هم ادامه دارد.[5]