حقوق
From Wikipedia, the free encyclopedia
حقوق جمع واژهٔ حق (درست کردن وعده[1]) مجموعه قواعدی است که از طریق مؤسسات اجتماعی یا دولتی، جهت تنظیم رفتار، ایجاد و اعمال میشود. دانش حقوق، دانش تحلیل و سیر تحول قواعد حقوقی است. همچنین حقوق مجموعه قوانین و مقرراتی است که حاکم و ناظر بر روابط افراد و اشخاص هستند. از حقوق در معنای امتیازی که شخص برای جامعهٔ معینی دارد، به حقوق فردی تعبیر میشود.[2][3]
حقوق در نظامهای حقوقی ملی به روشهای مختلفی ایجاد میشود؛ از راه وضع یا نسخ قانون (قانونگذاری) توسط قوهٔ مقننه، از طریق صدور آییننامهها و بخشنامههای دولتی در قوهٔ مجریه، و تصمیمات قضایی الزامآور در قوهٔ قضائیه (که این روش آخر در نظامهای کامن لا اهمیت بیشتری دارد). اشخاص خصوصی هم میتوانند قراردادهای الزامآور قانونی را میان خود ایجاد کنند و در برخی وضعیتها با توافق یکدیگر سیستمهای میانجیگری را جایگزین فرایند معمول دادگستری کنند. قانون اساسی نقش انکارناپذیری در شکلگیری و ساماندهی هر کشور دارد و نظام حقوقی نیز به نوبه خود شکلدهندهٔ سیاست، اقتصاد و جامعه است و روابط میان افراد را هدایت میکند.
سامانههای حقوقی گوناگونی در کشورهای جهان وجود دارد اما بیشتر آنها در یک راستا هستند و بهطور کلی به چهار دسته بهنامهای قانون مدنی، کامن لا، عرفی و نوشته تقسیم میشوند.[نیازمند منبع]