ماگما
مواد نیمهسیال داغ که در زیر سطح زمین هستند / From Wikipedia, the free encyclopedia
به مواد مذاب درون زمین که بسیار گرم بوده و تحت فشار شدید در زیر پوستهٔ زمین قرار گرفتهاند ماگما یا تَفتال میگویند. ماگما ممکن است از طریق شکستگیها و سایر نقاط ضعیف و نازک است.
ماگما سنگهای گداختهای هستند که اغلب در اتاقک مذابی در زیر رویه زمین قرار دارند و بر اثر فشار کم و دمای بالا به صورت نیمهجامد و گاه حتی مایع هستند. ماگما در دمای میان ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ درجه سانتیگراد پدید میآید. ماگما پس از رسیدن به سطح زمین و گدازه شدن به مرور سرد شده و تودههایی از سنگهای همچون بازالت را پدیدمیآورند.
در زمینشناسی به سنگهای حاصل از انجماد مواد گداخته، سنگهای آذَرین میگویند. فرایند تشکیل و حرکت ماگما و تبدیل آن به سنگ آذرین را فعالیت ماگمایی میگویند.
سنگهای آذرین به دو بخش سنگهای آذرین درونی و سنگهای آذرین بیرونی تقسیم میشوند. سنگهای آذرین بیرونی حاصل فرایند آتشفشانی و بیرون ریختن مواد مذاب از دهانهٔ آتشفشان است اما سنگهای آذرین درونی حاصل فرایند ماندن ماگما در آشیانه و سرد شدن آهستهٔ آن میباشد.
ماگما از مایعی تشکیل شده که سیلیکاته است و گرانروی زیادی دارد و با گاز و مواد فرّار همراه است. گدازه ماگمایی است که مواد فرّار خود را از دست داده باشد. ماگماها ممکن است کاملاً مایع یا نیمهمتبلور باشند. گدازهها معمولاً نیمهمتبلورند زیرا محتوی بلور و کانیهایی هستند که نقطه ذوب یا انجماد بالاتر دارند. این بلورها یا مستقیماً از ماگما متبلور شدهاند یا کانیهای دیرگداز سنگ مادر ماگما هستند که از سنگ مادر جدا شده و به داخل ماگما افتادهاند.[1]