Ganymede (eayst)
eayst Ghalileagh Jupiter / From Wikipedia, the free encyclopedia
She fer jeh eaystyn Jupiter eh Ganymede (Jupiter III). She eshyn yn eayst smoo er mooadys as er glout mastey eaystyn Chorys ny Greiney. Y nuyoo corpane (goaill stiagh y Ghrian hene) smoo ayns Corys ny Greiney, she Ganymede y fer smoo gyn aeraght ondagh. T'eh 5,268 km (3,273 mi) er crantessen as, rere shen, t'eh 26% ny smoo na Curain er thummid, ga nagh vel eh agh 45% cha mooar as Curain.[5] Ta cree meainagh echey as faghteyr moment y neughleashaght sloo mastey dagh corpane creoi 'sy Ghrianchorys. She Ganymede yn un eayst as ream magnaidagh echey. Magh ass Jupiter, she Ganymede y shiaghtoo eayst as y trass mastey ny h-eaystyn Galileagh, y chied phossan jeh corpaneyn va feddynit as ad cruinlaghey planaid elley.[6] Ta Ganymede cruinlaghey Jupiter ayns mysh shiaght laaghyn as ta aavuilley cruinlagh echey er 1:2:4 lesh ny h-eaystyn Europa as Io, er lheh.
Ganymede | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Enmyn elley | Jupiter III | ||||||
Sorçh | eayst Jupiter, eayst jeh glout planaidagh as eayst chadjin | ||||||
Feddynit magh ec | Galileo Galilei[1] Simon Marius[1] | ||||||
Date feddyn magh | Jerrey Geuree 7, 1610 as 1610[2] | ||||||
Epennym | Ganymede | ||||||
Moir-red | Jupiter | ||||||
Fysserree fishigagh | |||||||
Apoapsis | 1,071,600 km | ||||||
Periapsis | 1,069,200 km | ||||||
Essyl lieh-vooar a | 1,070,400 km | ||||||
Corrid e | 0.0013 | ||||||
Amm cruinlagh P | 7.154 d | ||||||
Cleayn i | 2.214 ° | ||||||
Troyn fishigagh as rollageagh meadragh | |||||||
Craue raadeeoil | 2,634.1 km 2,631 km[1] | ||||||
Mooadys baghtal (V) | 4.61 | ||||||
Eaghtyr y vaare | 87,000,000 km² | ||||||
Glout | 148.148 Yg[3] | ||||||
Mean-ghlooaght | 1.936 g/cm³ | ||||||
Ym-hayrn eaghtyragh | 1.428 m/s² | ||||||
Albedo | 0.43 | ||||||
Çhiassid eaghtyragh |
| ||||||
Ayrn jeh | ny h-eaystyn Galileagh |