Գինի
From Wikipedia, the free encyclopedia
Գինի (լատին․՝ vinum), ոգելից խմիչք (բնական թնդությունը՝ 9-16 %, թնդացված՝ 16-22 %), որը ստացվում է խաղողի կամ մրգապտղային հյութի ամբողջական կամ մասնակի խմորման միջոցով (երբեմն սպիրտի կամ այլ նյութերի ավելացմամբ)։ Խաղողի և խմորումների տարբեր տեսակներից ստացվում են տարբեր տեսակի գինիներ։ Այս տեսակները խաղողի, ֆերմենտացման գործընթացում ներգրավված ռեակցիաների և արտադրական պրոցեսի կենսաքիմիական զարգացման միջև բարդ փոխազդեցությունների արդյունք են։ Շատ երկրներ ընդունում են իրավական նշանակումներ, որոնք սահմանում են գինու ոճն ու որակը։ Սովորաբար դրանք սահմանափակում են խաղողի աշխարհագրական ծագումը և թույլատրելի տեսակները, ինչպես նաև գինու արտադրության այլ ասպեկտներ։ Գինիները, որոնք ստացված չեն խաղողից տարբերակվում են բրնձի գինի և մրգատու գինիներ` սալոր, բալ, նուռ, հաղարջ և կտտկենի։
- Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գինի (այլ կիրառումներ)
Գինի | |
---|---|
Ենթատեսակ | fermented alcoholic beverage? և alcoholic fruit beverage? |
Բաղադրամասեր | կարմիր գինի, սպիտակ գինի և փրփրուն գինի |
Գույն | կարմիր, վարդագույն, սպիտակ և նարնջագույն |
Wine Վիքիպահեստում |
Գինին արտադրվում է հազարավոր տարիներ շարունակ։ Հայտնի հնագույն գինու գործարանը 6,100 տարեկան Արենի-1 գինու գործարանն է Հայաստանում։ Գինու ամենահին հայտնի հետքերից մեկը Վրաստանից է (մ.թ.ա. 6000), Իրան (մ.թ.ա. 5000 թվական) և Սիցիլիա (մ.թ.ա. 4000 թվական) չնայած դրան կան ապացույցներ այն մասին, որ նմանատիպ ալկոհոլային խմիչք ավելի վաղ առկա էր Չինաստանում (մ.թ.ա. 7000 թվական)։ Գինին հասավ Բալկանյան թերակղզի մ.թ.ա. 4500 թ.-ին և օգտագործվում էր Հին Հունաստանում, Թրակիաում և Հռոմում։ Պատմության ընթացքում գինին օգտագործվել է իր հարբեցնող ազդեցության պատճառով։
Գինին երկար ժամանակ կարևոր դեր է խաղացել կրոնի մեջ։ Կարմիր գինին կապված էր հին եգիպտացիների արյան հետ և օգտագործվում էր ինչպես Դիոնիսոսի հունական պաշտամունքի, այնպես էլ հռոմեացիների կողմից իրենց Բակհանալիայում․ Հուդաիզմը այն ներառում է նաև Կիդդուշում և քրիստոնեություն՝ էվկարիսում։
Գոյություն ունեն գինիների տարբեր դասակարգումներ։ Հայաստանում ընդունված է գինիները դասակարգել ըստ սպիրտի և շաքարի պարունակության.
- Սեղանի գինիներ
- Անապակ գինի (շաքարի պարունակությունը ոչ ավել քան 0,3 % (3 գր/լիտր), սպիրտ՝ 9-13 %)։ Գինին «անապակ» է կոչվում, քանի որ դրանում շաքարը գրեթե ամբողջությամբ խմորման է ենթարկվել։
- Անապակ հատուկ (սպիրտ՝ 14-16 %, շաքար՝ մինչև 3 գր/լիտր)
- Կիսաանապակ (սպիրտ՝ 9-13 %, շաքար՝ 5-30 գր/լիտր)
- Կիսաքաղցր (սպիրտ՝ 9-12 %, շաքար՝ 30-80 գր/լիտր)
- Հատուկ (թնդացված)
- Թունդ (սպիրտ՝ 17-21 %, շաքար՝ 30-120 գր/լիտր)
- Քաղցր (սպիրտ՝ 14-20 %, շաքար՝ մինչև 15գր/լիտր)
- Կիսաաղանդերային (սպիրտ՝14-16 %, շաքար՝ 50-120 գր/լիտր)
- Աղանդերային (սպիրտ՝ 15-17 %, շաքար՝ 160-200 գր/լիտր)
- Լիկյորային (սպիրտ՝ 12-16 %, շաքար՝ 210-300 գր/լիտր)
- Բուրավետացված գինիներ (սպիրտ՝ 16-18 %, շաքար՝ մինչև 6-16 %)
- Փրփրուն գինիներ, որոնք խմորման ժամանակ հարստացվում են ածխաթթու գազով։ Ամենահայտնի փրփրուն գինին է շամպայնը, որը պատրաստվում է Ֆրանսիայի Շամպան նահանգում հայտնաբերված տեխնոլոգիայով։
- Բրյուտ - կյուվե (սպիրտ՝ 9-13 %, շաքար՝ 0 գր/լիտր)
- Էքստրաբրյուտ (սպիրտ՝ 9-13 %, շաքար՝ 3-6 գր/լիտր)
- Բրյուտ (սպիրտ՝ 9-13 %, շաքար՝ մինչև 15 գր/լիտր)
Կա տարածված կարծիք, որ գինու չափավոր օգտագործումը նվազեցնում է սրտանոթային համակարգի հիվանդությունների առաջացման ռիսկը, սակայն վերջին տարիներին տպագրված գիտական հետազոտությունները նման կապ չեն գտել[1]։ Ալկոհոլը անգամ քիչ քանակներով օգտագործելու դեպքում բարձրացնում է որոշ տեսակի քաղցկեղների առաջացման ռիսկը[2][3]։