Gewondenmedaille
Oostenrijk-Hongarije / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
De Gewondenmedaille, (Duits: "Verwundetenmedaille" ook wel "Blessiertenmedaille", Hongaars: "Sebesültek Érme"), was een onderscheiding van de Dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije.
De medaille werd op 12 augustus 1917[1] door keizer en koning Karel I van Oostenrijk ingesteld. De statuten werden op 13 juli 1918 gepubliceerd en pas op 25 juli 1918 verschenen in de krant de nadere aanwijzingen over de toekenning. Het Ministerie van Oorlog publiceerde op die dag ook tekeningen van de medaille[2]. De Gewondenmedaille werd aan officieren, onderofficieren en manschappen toegekend die in wat nu de Eerste Wereldoorlog wordt genoemd streden op aan het front. Oostenrijk-Hongarije vocht op de Balkan, in Rusland, op de Middellandse Zee en in Italië tegen een geallieerde overmacht. Het gaat dus om gewonden in het leger en in de Oostenrijkse marine. De vliegeniers in het luchtkorps behoorden tot het leger.
Voorwaarde voor het toekennen van de medaille was dat men in de oorlog door vijandelijk acties ("Kampfeinwirkungen") gewond was geraakt of invalide was geworden.
De ronde medaille was van oorlogsmetaal, in dit geval koos men zink. Er zijn glanzende zinken medailles bekend maar vaak zijn ze dof en in veel gevallen is er sprake van zinkpest, een oxidatieproces die het oppervlak van de medaille aanvreet. De medaille draagt aan de voorzijde het portret van de keizer met het rondschrift CAROLVS en in kleine letters de naam van de ontwerper R.(Richard) Placht, (1880 Kratzau - 1962 Wenen), boven twee gekruiste lauwertakken. Op de keerzijde staat de eveneens Latijnse tekst LAESO MILITI (De gewonde soldaten) en het jaartal MCMXVIII. Anders dan zijn voorganger Frans Jozef I koos keizer Karel voor Latijnse teksten omdat hij zijn uiteenvallende rijk met zijn vele talen en nationaliteiten een "neutrale" taal in plaats van het voorheen veel gebruikte Duits wilde gebruiken. Latijn was bovendien een officiële taal van het Koninkrijk Hongarije.
Er zijn afwijkende medailles van aluminium, ook een goedkoop alternatief oorlogsmetaal bekend. Men kent ook gewondenmedailles van brons[3].
De medaille werd op de linkerborst gedragen aan een driehoekig lint. Dat lint was veldgroen, de kleur van de uniformen. Het glanzende zijden lint lijkt afhankelijk van de lichtval en de slijtage die het lint in de loop van de eeuw heeft opgelopen donkergrijs zwemend naar groen met één tot vijf verticale strepen waarmee het aantal verwondingen werd aangegeven. Deze strepen zijn net als de bies bloedrood en hebben een dunne zwarte rand aan weerszijden. De oorlogsinvaliden, Duits: "Kriegsinvaliden", kregen een medaille aan een donkergrijs lint met een bloedrode bies. Op een rokkostuum droeg met een miniatuur aan een 15 millimeter breed lint of aan een kettinkje van fijne gouden schakeltjes op de revers.
- Het lint voor invaliden
- Een verwonding
- Twee verwondingen
- Drie verwondingen
- Vier verwondingen
- Vijf verwondingen