Bayinnaung
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Bayinnaung Kyawhtin Nawrahta (birm. ဘုရင့်နောင် ကျော်ထင်နော်ရထာ /bəjɪ̰ɴ nàʊɴ tɕɔ̀ tʰɪ̀ɴ nɔ̀jətʰà/; taj. พระเจ้าบุเรงนอง; ur. 16 stycznia 1516, zm. 10 października 1581) – król z dynastii Taungngu w Mjanmie (Birmie) panujący w latach 1550–1581.
Król Birmy i jej dominiów | |
Okres | |
---|---|
Koronacja | |
Poprzednik |
Tabinshwehti |
Następca | |
Cesarz Lanna | |
Okres | |
Poprzednik |
Nowy urząd |
Następca | |
Cesarz Syjamu | |
Okres |
od 18 lutego 1564 |
Poprzednik |
Nowy urząd |
Następca | |
Cesarz Lan Xang | |
Okres |
od styczeń 1565 do ok. stycznia 1568 |
Poprzednik |
Nowy urząd |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia |
Taungngu |
Data urodzenia |
16 stycznia 1516 (środa, 12. dzień Przybywania Księżyca miesiąca Tabodwe 877 ME |
Data śmierci |
10 października 1581 (piątek, Pełnia Księżyca miesiąca Tazaungmon 943 ME) |
Miejsce spoczynku |
Pegu |
Ojciec |
Mingyi Swe |
Matka |
Shin Myo Myat |
Rodzeństwo |
Khin Hpone Soe |
Żona |
Atula Thiri |
Dzieci |
Nanda |
Podczas swoich 31-letnich rządów, określanych jako „największy wybuch ludzkiej energii, jaki kiedykolwiek widziała Birma”, Bayinnaung stworzył największe imperium w historii Azji Południowo-Wschodniej – obejmowało ono teren dzisiejszej Mjanmy, chińskie państwa Szanów, Lanna, Lan Xang, Manipur i Syjam[1].
Chociaż Bayinnaung pamiętany jest przede wszystkim jako twórca imperium, najważniejszym jego dokonaniem była integracja państw Szanów z królestwami położonymi w dolinie Irawadi. Po podboju państw Szanów w latach 1557–1563 król wdrożył system administracyjny, który ograniczył siłę dziedzicznych szańskich saopha i zrównał szańskie obyczaje z normami obowiązującymi na nizinach. Wyeliminowało to zagrożenie szańskimi najazdami na Górną Birmę, które stanowiły troskę władców tego regionu od końca XIII w. Polityka Bayinnaunga wobec Szanów była kontynuowana przez birmańskich królów aż do chwili upadku królestwa pod ciosami Brytyjczyków w 1885 r.[2]
Jednak Bayinnaung nie mógł wdrożyć tej polityki administracyjnej w całym rozległym imperium. Było wszak ono luźnym zbiorem suwerennych niegdyś królestw, których władcy byli lojalni wobec niego, jako Cakkavatti (Władcy Uniwersalnego), a nie wobec Królestwa Taungngu. W istocie, Syjam zbuntował się już po trzech latach od śmierci Bayinnaunga, w 1584 r. W 1599 r. rewolta objęła już wszystkie państwa wasalne, a Imperium Taungngu zawaliło się.
Bayinnaung uważany jest za jednego z trzech największych królów Birmy, obok Anawrahty i Alaungpayi. Niektóre z najważniejszych miejsc współczesnej Mjanmy zostały nazwane jego imieniem. Jest też dobrze znany w Tajlandii jako Phu Chana Sip Thit (ผู้ชนะสิบทิศ, „Zdobywca Dziesięciu Stron Świata”).