Hajduk (rozbójnik)
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Hajduk (z węgierskiego, w l.mn. hajdúk – rabusie) – u niemuzułmańskiej ludności Bałkanów, np. Bułgarów czy Serbów – rozbójnik, łupieżca w rodzaju opryszka[1], hajdamaka lub greckiego klefta, który z powodu panujących tam stosunków społecznych uznawany jest bardziej za bohatera i mściciela ludu niż złoczyńcę. Hajducy powstawali wskutek ucisku tureckich władców na miejscową ludność i sławieni byli przez nią w śpiewach i opowieściach. Oddziały hajduków latem kryły się w lasach i stamtąd prowadziły działania partyzanckie, pierwotnie przeciw tureckim poborcom podatków, później także napadając i łupiąc kupców i ludzi zamożnych.
Ten artykuł dotyczy rozbójnika. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. |
Dowódca oddziału hajduków nazywany był harambaszą lub arambaszą. Stosowali oni swój własny system praw, mieli także własne modlitwy. Schwytani przez Turków zazwyczaj skazywani bywali na śmierć, przy czym nawet w obliczu takiego wyroku i za cenę życia nie godzili się na przejście na islam.
Zimą hajducy rozpraszali się, kryjąc się w gospodarstwach wiejskich okolicznej ludności. Na wiosnę spotykali się w umówionej miejscowości, przy czym zawinione niestawiennictwo groziło poważnymi konsekwencjami. W szczególności, jeśli hajduk dopuściłby się zdrady, mógł spodziewać się odwetu i śmierci nawet po wielu latach.
Tej samej nazwy używano także w XVI i XVII wieku wobec „junaków”, którzy z Pomorza Weneckiego napadali na ziemie tureckie.