Jezioro Aralskie
zanikłe jezioro w Azji / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Jezioro Aralskie?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Jezioro Aralskie (nazywane Morzem Aralskim; kaz. Арал теңізі, Arał tengyzy; ros. Аральское море, Aralskoje morie; uzb. Orol dengizi; karak. Aral tenʻizi) – bezodpływowe, reliktowe, słone jezioro w Kazachstanie i Uzbekistanie, które zniknęło wskutek ludzkiej działalności. W jego miejscu znajdują się obecnie trzy oddzielne zbiorniki: Jezioro Północnoaralskie, jezioro Barsakelmes, oraz Jezioro Południowoaralskie[2][3].
Basen Jeziora Aralskiego w 2021 | |||
Położenie | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Miejscowości nadbrzeżne | |||
Wysokość lustra |
(w roku 2009): 27,53 m | ||
Morfometria | |||
Powierzchnia |
(w roku 2009): 13 500 km² | ||
Objętość |
(w roku 2009): 105 km³ | ||
Hydrologia | |||
Zasolenie |
(w roku 2009): 102 g/l | ||
Rzeki zasilające | |||
Rzeki wypływające |
bezodpływowe | ||
45°15′02,5″N 60°34′23,2″E | |||
| |||
|
W latach 60. XX w. było to czwarte pod względem powierzchni jezioro na Ziemi. Od tego czasu stale kurczy się z powodu odprowadzania wody z zasilających jezioro rzek Amu-daria i Syr-daria w celach irygacyjnych. Już w roku 1918 władze sowieckie zdecydowały, że na suchych połaciach późniejszych Kazachskiej SRR, Uzbeckiej SRR i Turkmeńskiej SRR, wzdłuż Amu-darii i Syr-darii uprawiana będzie na wielką skalę bawełna, która ma się stać „białym złotem”, podstawą ekonomii tych republik. W wyniku tych działań Republika Uzbecka wkrótce stała się (i do dziś Uzbekistan pozostaje) największym eksporterem bawełny na świecie. Jednocześnie w regionie doszło do jednej z największych katastrof ekologicznych w historii ludzkości.