Język malajski
język z rodziny austronezyjskiej / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Język malajski?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Język malajski (malajski bahasa Melayu, بهاس ملايو), czasem też „malajsko-indonezyjski”[uwaga 1] – język austronezyjski używany w różnych zakątkach Azji Południowo-Wschodniej. Jest rodzimym językiem Malajów zamieszkujących Półwysep Malajski, południową Tajlandię, Singapur oraz pewne regiony Sumatry i Borneo[3]. Stanowi także język wehikularny (lingua franca) w całym regionie Nusantary[4]. Jest językiem urzędowym Malezji i Brunei oraz jednym z czterech języków urzędowych Singapuru[1][5]. W Indonezji i Timorze Wschodnim jest znany jako język indonezyjski – w tym pierwszym kraju służy jako język urzędowy, a w drugim pełni funkcję języka roboczego[5][6]. Łącznie posługuje się nim szacunkowo 200–250 mln ludzi (2009)[7][8].
Obszar |
Malezja, Brunei, Filipiny, Singapur, Tajlandia, Indonezja i inne | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
ok. 200–250 mln (2009) | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| |||||||
Status oficjalny | |||||||
język urzędowy | Malezja (zwany również malezyjskim) Indonezja (jako język indonezyjski)[1][2] Brunei Singapur | ||||||
Organ regulujący | Dewan Bahasa dan Pustaka Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa | ||||||
Kody języka | |||||||
ISO 639-1 | ms | ||||||
ISO 639-2 | msa/may | ||||||
ISO 639-3 | msa | ||||||
IETF | ms | ||||||
Glottolog | indo1326, mala1546 | ||||||
Ethnologue | msa | ||||||
GOST 7.75–97 | маз 420 | ||||||
BPS | 0030 3 | ||||||
SIL | MLI | ||||||
Występowanie | |||||||
Rozprzestrzenienie odmian języka malajskiego | |||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Język malajski używany w Malezji to bahasa Melayu („język malajski”) lub bahasa Malaysia („język malezyjski”)[uwaga 2], natomiast w Singapurze i Brunei przyjęto jedynie nazwę bahasa Melayu[9]. Język malajski został ponadto zaadaptowany do roli języka urzędowego przez Indonezję w momencie uzyskania przez ten kraj niepodległości, a jego miejscowy wariant, czerpiący z malajskiej tradycji literackiej[10], otrzymał nazwę bahasa Indonesia (język indonezyjski)[11][12]. Indonezyjski jest najbardziej rozpowszechnioną odmianą malajskiego[13].
Malajski charakteryzuje się dużym stopniem dyglosji, tj. znacznym rozwarstwieniem ze względu na sferę użycia i idącą za tym silnie zarysowaną różnicą między językiem pisanym a mówionym (według jednego z badań większą niż np. w przypadku niemieckiego i japońskiego)[14]. Dialekty języka malajskiego cechują się różnym poziomem wzajemnej zrozumiałości[15]. Do rangi standardu została wyniesiona odmiana johor-riau, związana z tradycją piśmienniczą sułtanatu Johor-Riau. W Indonezji ta sama forma odegrała kluczową rolę w rozwoju języka indonezyjskiego[16].
Malezja i Indonezja dzielą w dużej mierze zbliżony (choć nie tożsamy) język standardowy[17], największe podziały lingwistyczne ujawniają się natomiast w przypadku potocznych i regionalnych odmian języka, które są silnie zróżnicowane wewnętrznie, podobnie jak np. języki słowiańskie czy odmiany języka arabskiego[18]. Z perspektywy typologii standardowy malajski (w tym indonezyjski) ma w dużej mierze charakter aglutynacyjny, lecz odmiany potoczne zbliżają się do typu izolującego (uproszczona morfosyntaktyka)[19].
W lingwistyce funkcjonuje pojęcie języków malajskich, które oprócz języka malajskiego obejmuje szereg innych blisko spokrewnionych języków austronezyjskich. Na gruncie językoznawstwa nie wypracowano precyzyjnego rozróżnienia między językami malajskimi (odrębnymi językami austronezyjskimi) a różnymi dialektami j. malajskiego właściwego[20][21]. Standard ISO 639-3 odnotowuje istnienie tzw. makrojęzyka malajskiego (kod: msa), w ramach którego grupuje szereg powiązanych języków malajskich[22].
W przeciwieństwie do wielu innych języków Azji Południowo-Wschodniej (choć zgodnie ze specyfiką języków austronezyjskich) malajski nie jest językiem tonalnym[23][24]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim, który w znacznej mierze wyparł pismo arabskie[25].