Kotarz (Beskid Śląski)
szczyt w Beskidzie Śląskim / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Kotarz (Beskid Śląski)?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Kotarz – nazwą tą określa się zarówno wyraźne wypiętrzenie (974 m n.p.m.) w grzbiecie Beskidu Węgierskiego w Beskidzie Śląskim, najwyższe na odcinku między Przełęczą Salmopolską a przełęczą Karkoszczonka, jak i cały boczny, północno-zachodni grzbiet, który odgałęzia się w kierunku północno-zachodnim od owego szczytu i obniża, przez koty 918 m i 828 m, w widły Brennicy i Hołcyny[1].
Kotarz (974 m n.p.m.) widziany z Przełęczy Salmopolskiej. | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Pasmo | |||
Wysokość |
974 m n.p.m. | ||
49°41′20″N 18°57′48″E | |||
|
Szczyt Kotarza wznosi się nad Szczyrkiem-Soliskiem, a jego stoki opadające ku dolinie Żylicy zajęte są przez polany z doskonałym widokiem na masyw Skrzycznego. W górnej części tych polan wznosi się maszt przekaźnika telekomunikacyjnego. Zbocza zachodnie wzniesienia, stanowiące obszar źródliskowy potoku Hołcyna – porośnięte bukowo-świerkowym lasem – są kamieniste, pokryte licznymi rumowiskami i rozpadlinami skalnymi[2].
Na wspomnianym bocznym grzbiecie Kotarza znajdują się dwie rozległe polany: pierwsza, zwana Halą Jaworową[3], ciągnie się od stoków szczytu Kotarz po kotę 918 m, druga zajmuje szerokie siodło między kotami 918 m i 828 m. Polany te stanowiły w przeszłości żywy przez kilka wieków ośrodek szałaśnictwa: „Szałas Kotarz” w Brennej wzmiankowany był już w 1689 r.[2] W 1755 r. szałas na Kotarzu był wymieniany jako jedno z dziewięciu gospodarstw pasterskich brennian[4]. W 1913 r. w szałasie na Kotarzu, jednym z największych wówczas w Beskidzie Śląskim, pasiono 211 owiec i 12 krów[5]. W latach 70. i 80. XX w. te tradycje szałaśnicze kontynuowała duża eksperymentalna owczarnia, usytuowana w dolnej części pierwszej z wymienionych polan, a należąca do ówczesnego Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki PAN. Po zaprzestaniu wypasu opuszczony budynek popadał w ruinę i w I dekadzie XXI w. został rozebrany. W dolnej, zachodniej części drugiej z wymienionych polan znajdują się zabudowania należącego do Brennej przysiółka Kotarz; w ostatnich latach osiedle to rozrasta się na skutek budowy domków letniskowych, które wkroczyły już na sam grzbiet ramienia Kotarza[6].
Nazwa „Kotarz” jest często spotykana w polskich Beskidach. Czasami uważa się ją za pamiątkę dawnych tradycji pasterskich tego rejonu: miałaby oznaczać miejsce, w którym owce, wypędzane wiosną na górskie pastwiska, wydawały na świat młode, czyli „kociły się” (podobnie jak Kotelnica). Prawdopodobnie jednak pochodzi ona od słow. chotár, oznaczającego ‘obszar gminny’ lub ‘granicę wyznaczająca ten obszar’, tu: grzbiet górski[7] oddzielający Brenną od Szczyrku.