Ludwik Sforza
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Ludovico Sforza, zwany Ludovico Il Moro lub Maur, znany także jako Ermelino (z wł. gronostaj), (ur. 27 lipca 1452 w Vigevano, zm. 27 maja 1508 w zamku Loches[1]) – książę Mediolanu w latach 1494–1499[1], syn Franciszka I Sforzy[2]. Młodszy brat Galeazzo Marii Sforzy[3].
regent Mediolanu | |
Okres | |
---|---|
Poprzednik |
Bona Sabaudzka (jako regentka) |
Następca |
On sam (jako książę) |
książę Mediolanu | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Ojciec | |
Rodzeństwo | |
Żona |
W latach 1480–94 sprawował władzę jako regent małoletniego bratanka Gian Galeazzo Sforzy (ojca Bony Sforzy), a po jego śmierci został księciem Mediolanu[1][4]. Był jednym z inspiratorów wyprawy króla Francji Karola VIII do Włoch z lat 1494–1495, która zapoczątkowała wieloletnie wojny włoskie. Początkowo był w sojuszu z Francją; gdy jednak Karol VIII w 1495 zajął Królestwo Neapolu, Ludovico przeszedł na stronę jego przeciwników, co zmusiło Karola do opuszczenia Włoch[3]. W 1499 roku został pozbawiony władzy przez kolejnego króla Francji Ludwika XII, popieranego przez Wenecję[1]. Na krótko odzyskał władzę w Mediolanie[5], jednak w kwietniu tego roku Francuzi raz jeszcze opanowali Księstwo[3], a sam Ludovico został przez nich ujęty i do śmierci więziony w zamku Loches w Turenii[1].
W 1491 roku poślubił Beatrice d’Este, córkę księcia Ferrary[3][6]. Przydomek Maura nadano mu ze względu na śniadą cerę oraz jedno z jego imion (Mauro)[7]. Uchodził on za bezwzględnego, chciwego i ambitnego władce, ale jednocześnie również inteligentnego i pragmatycznego[8]. Za jego panowania mediolański dwór stał się najświetniejszy w Europie[1], pracowali dla niego architekt Bramante[3] i Leonardo da Vinci, który sportretował jego kochankę Cecylię Gallerani na obrazie Dama z gronostajem[9] oraz nieślubną córkę Biankę na portrecie zwanym La Bella Principessa (pochodzącym prawdopodobnie z egzemplarza Sforziady przechowywanego w Bibliotece Narodowej w Warszawie)[10][11].
Finansował budowy kanałów i fortyfikacji oraz urządzał wielkie festyny[3].
Na portretach renesansowych był ukazywany jako krzepki i otyły mężczyzna o obfitym podbródku[8].