Pierzastka
rodzaj roślin / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Pierzastka[5] (Alsophila) – rodzaj paproci z rodziny olbrzymkowatych. Obejmuje ok. 260–275 gatunków. W niektórych ujęciach gatunki te włączane są do szeroko ujmowanego rodzaju olbrzymka Cyathea.
Alsophila glaucifolia | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Klasa | |||
Podklasa | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
pierzastka | ||
Nazwa systematyczna | |||
Alsophila R.Br. Prodr. Fl. Nov. Holland.: 158 (1810)[3][4] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
A. australis R. Brown[4] | |||
Synonimy | |||
| |||
|
Są to paprocie drzewiaste rozpowszechnione na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej. W Azji występuje 20 gatunków[6], na kontynentach amerykańskich 13[7], liczne gatunki rosną na wyspach zachodniego Pacyfiku. Na półkuli południowej zasięg rodzaju sięga wysp subantarktycznych (A. smithii rośnie na Wyspach Auckland), na półkuli północnej obejmuje na północy południową część Japonii[7][8]. Pierzastki, jak inne olbrzymkowate, od innych paproci drzewiastych z rzędu olbrzymkowców różnią się obecnością łusek u nasady osi liścia (w innych rodzinach obecne są tylko włoski). W obrębie rodziny od innych rodzajów paprocie te wyróżniają się ciemnym i szczecinkowatym, czasem kolącym zakończeniem łusek oraz zróżnicowanymi komórkami budującymi skraj łuski[8].
Są to paprocie naziemne, występujące w górskich lasach mglistych, na zboczach lub często w wąwozach, zwykle tworząc warstwę podszytu w lasach (dobrze rosną w cieniu), często też zarastają luki powstające w lasach. Wymagają gleb żyznych, próchnicznych i wilgotnych[8]. Zazwyczaj występują na rzędnych od 1000 do 2000 m n.p.m., niektóre rosną jednak także na nizinach, inne sięgają nawet do 3000 m n.p.m.[7] Przynajmniej niektóre osiągają 130 lat życia, rosnąc powoli o ok. 5 cm rocznie (A. bryophila)[7].
Liczne gatunki pochodzące z chłodnych lasów górskich uprawiane są jako ozdobne na obszarach o łagodnym klimacie umiarkowanym. Niektóre znoszą mrozy do -5 °C[8]. Do częściej uprawianych należą: pierzastka australijska A. australis i A. smithii[9]. Włoski pokrywające te rośliny wykorzystywane były tradycyjnie na Archipelagu Malajskim do tamowania krwotoków zewnętrznych. W XIX wieku ich zastosowanie zostało szeroko spopularyzowane, wykorzystywane były powszechnie w Europie np. podczas zabiegów operacyjnych[10].