Samorządność pracownicza
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Samorządność pracownicza, określana również jako samorządność organizacyjna i zarządzanie pracą – forma zarządzania organizacją opartą na samodzielnie kierowanych procesach pracowniczych po stronie pracowników. Samozarządzanie jest cechą charakterystyczną socjalizmu, z propozycjami samozarządzania pojawiającymi się wielokrotnie w historii ruchu socjalistycznego, popieranymi na różne sposoby przez wolnościowych i rynkowych socjalistów, komunistów i anarchistów[1].
Istnieje wiele odmian samozarządzania. W niektórych wariantach wszyscy pracownicy-członkowie zarządzają przedsiębiorstwem bezpośrednio poprzez zgromadzenia, podczas gdy w innych formach pracownicy sprawują funkcje zarządcze pośrednio poprzez wybór wyspecjalizowanych menedżerów. Samozarządzanie może obejmować nadzór i nadzorowanie organizacji przez wybrane organy, wybór wyspecjalizowanych menedżerów lub samozarządzanie bez udziału wyspecjalizowanych menedżerów jako takich[1]. Celem samozarządzania jest poprawa wyników poprzez przyznanie pracownikom większej autonomii w ich codziennych działaniach, zwiększenie morale, zmniejszenie wyobcowania i wyeliminowanie wyzysku w połączeniu z własnością pracowników[2].
Przedsiębiorstwo, które jest zarządzane we własnym zakresie, jest określane jako przedsiębiorstwo zarządzane przez pracowników. Samozarządzanie odnosi się do praw kontroli w organizacji produkcyjnej, różniących się od kwestii własności i systemu ekonomicznego, w ramach którego organizacja działa[3]. Samozarządzanie organizacją może zbiegać się z własnością pracowniczą organizacji, ale może również istnieć w kontekście organizacji będących własnością publiczną oraz w ograniczonym zakresie w ramach spółek prywatnych w formie współzarządzania i reprezentacji pracowników w zarządzie.