Współczynnik encefalizacji
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Współczynnik encefalizacji (EQ – ang. encephalization quotient), współczynnik umózgowienia – termin, który wprowadził Harry J. Jerison[11] w celu oszacowania potencjalnych możliwości intelektualnych mózgu danego organizmu. Wskazuje ile razy większy lub mniejszy jest przeciętny mózg osobnika danego gatunku od mózgu, jakiego należy się spodziewać u zwierzęcia o rozmiarach typowych dla tego gatunku. Współczynnik encefalizacji obliczany jest różnymi metodami porównania masy mózgu do masy ciała, np. według swojej pierwotnej koncepcji Jerison zaproponował wzór:
Gatunek | Współczynnik encefalizacji (EQ)[1] |
---|---|
Człowiek | 7.4–7.8 |
Sotalia amazońska | 4.56[2] |
Butlonos | 4.14[3] |
Orka | 2.57–3.3[3][4] |
Szympans | 2.2–2.5[5] |
Kruk | 2.49[6] |
Makak królewski | 2.1 |
Lis rudy | 1.92[7] |
Słoń afrykański | 1.75[8]–2.36[9] |
Goryl | 1.39[8] |
Uszanka kalifornijska | 1.39[8] |
Szynszyla | 1.34[10] |
Pies | 1.2 |
Wiewiórka | 1.1 |
Kot | 1.00 |
Hiena | 0.92[8] |
Koń | 0.92[8] |
Ryjkonos | 0.82[8] |
Niedźwiedź brunatny | 0.82[8] |
Owca | 0.8 |
Mysz | 0.5 |
Szczur | 0.4 |
Królik | 0.4 |
Hipopotam | 0.37[8] |
W 2001 Jerison zmienił w swoim wzorze wartość stałej 0,67 na 0,75.
Za standardową wartość odniesienia dla ssaków przyjmuje się EQ=1 dla kota. Najwyższą wartość osiąga EQ człowieka. W zależności od przyjętej metody i masy ciała uznanej za średnią dla gatunku – wynosi od 5 do 8 (7,4–7,8[1]). Oznacza to, że ludzki mózg jest 5–8 razy większy niż należałoby oczekiwać u zwierzęcia tych rozmiarów. Zbliżone do ludzkiego EQ mają niektóre walenie (delfiny osiągają wartość EQ=5,3)[1].
Przyjmuje się, że współczynnik EQ po uwzględnieniu allometrii jest dość dobrym wskaźnikiem możliwości intelektualnych ssaków o średniej wielkości. Dyskusyjne są wyniki uzyskiwane dla ssaków małych i bardzo dużych. W ich przypadku EQ nie jest uznawane za dobry wskaźnik inteligencji[1].