Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów (wł. Le vite de’ piú eccellenti pittori, scultori et architettori) – dzieło biograficzne autorstwa Giorgio Vasariego. W XVI wieku ukazały się dwa wydania: pierwsze w 1550 r., drugie w 1568 r.[1]
Jest to pierwsza spisana historia sztuki włoskiej, przeznaczona dla szerokiego kręgu odbiorców. Spowodowała wzrost (od XVI wieku) publikacji literatury historycznej w Italii i poza nią. Według autora sztuka nowożytna doskonaliła się stopniowo, a jej rozwój przebiegał w sposób konsekwentny i jednokierunkowy. Podzielił on sztukę włoską od czasów twórczości Cimabue do czasów Michała Anioła na trzy okresy równe stuleciom. Wiek XIV (trecento) był dzieciństwem sztuki, wiek XV (quattrocento) – młodością, natomiast wiek XVI (cinquecento) stał się wiekiem jej dojrzałości.
Vasari upatrywał w historii rodzaj zbiorowego doświadczenia, pojmował historię jako część filozofii moralnej i jako część literatury pięknej.
Dwie redakcje „Żywotów” to dwie jakościowo różne całości należące do dwóch epok historycznych. Giorgio Vasari zaczął pracę nad drugą edycją książki następnego dnia po pogrzebie Michała Anioła w 1564 r.[2] Historyk przekonany był, iż śmierć tego artysty zamknęła ważny etap w dziejach sztuki. Uzupełnił i skorygował biografię dodając dość obszerny opis uroczystości pogrzebowych.