Ôpole
miasto w Polsce, na Gōrnym Ślōnsku / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ôpole (łac. Oppelia, Oppolia, Opulia, pol. Opole, miym. Oppeln, śl-miym. Uppeln) to je stolica Gōrnego Ślōnska, miasto na prawach krysu we połedniowo-zachodnij Polsce, siydziba władz ôpolskigo wojewōdztwa i ôpolskigo krysu, cyntrum i nojsrogsze miasto tm. Ôpolskigo Ślōnska. Dziesiōnte co do wielości populacyje miasto we Gōrnym Ślōnsku a dwudzieste siōdme w Polsce (128 012 miyszkańcōw w czyrwniu 2020 roku[1]). Pod zglyndym wiyrchnie ôdpednio trzicie i piytnŏste (149 km²).
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Ôpole | |||||
Stare Miasto we Ôpolu | |||||
| |||||
Geografijŏ | |||||
Krŏj | Polska | ||||
Historycznŏ krajina | Gōrny Ślōnsk | ||||
Wojewōdztwo | ôpolske | ||||
Krys | grodzki | ||||
Wysokość | 176 m n.p.m. | ||||
Spōłrzyndne | 50°40′06,64″N 17°55′20,46″E | ||||
Społeczyństwo | |||||
Nastōnie | X stolecie | ||||
Prziwileje miasta | przed 1217 | ||||
Wielość pōmiyszkiwŏczōw | 126 755 (2021) | ||||
Tyngość zaludniyniŏ | 850 ôs./km² | ||||
Skłŏd nacyjny | Polŏki, Niymce, Ślōnzŏki | ||||
Administracyjŏ | |||||
Wiyrchnia | 148,99 km² | ||||
Prezydynt | Arkadiusz Wiśniewski (2024) | ||||
Adresa amtu miasta |
Rynek – Ratusz 45-015 Opole | ||||
Kerōnkowŏ nōmera | (+48) 77 | ||||
Pocztowy kod | 45-001 do 45-910 | ||||
Ôznaczynie aut | OP | ||||
Transzport | |||||
Drōgi krŏjowe | |||||
Drōgi wojewōdzke | |||||
Galeryjŏ we Wikimedia Commons | |||||
Internetowŏ zajta |
Położōne we Postrzodkowyj Ojropie, na Ślōnskij Niżynie, we Wrocławskij Pradolinie i Ôpolskij Rōwni, nad rzykōm Ôdrōm, w delce kol. 40 km ôd polsko-czeskij granicy.
Je to jedno ze nojstarszych miast we terŏźnyj Polsce, lokowane na prawie magdeburskim przed 1217 ôd Kazimiyrza I. Ôpolskigo, praynkla ôd Bolka III. Krziwoustego. W czasach strzedniowieku i renesansu Ôpole bōło cyntrum handlu dziynki ônego położyniu na pŏru handlowych sztrekach. Miasto bōło stolicōm ôpolsko-raciborskigo ksiynstwa. Gibkŏ rozbudowa miasta bōła tyż sprawiōnŏ nastōniym rejyncyje Ôpole we 1816. Piyrszŏ bana łōnczōncŏ Ôpole z Brzygym i Wrŏcłōwiym ôstała ôdewrzōnŏ we 1845, a piyrsze produkcyjne werki powstoły we 1859 roku, co fest prziczyniyło sie do znaczyniŏ regiōnalnego miasta. We ôkresie PRL prziszoł nŏrywny rozrost Ôpola. W tym czasie ludność wzrosła bez trzikrotnie. Ôd 28 czyrwnia 1950 miasto je stolicōm ôpolskigo wojewōdztwa[2] i ônego ôstrzodkym ekōnōmicznym, naukowym, kulturalnym i administracyjnym. Ôd 1999 siydziba władz ziymskigo ôpolskigo krysu. Ôpole społym ze ôpolskim krysym i krapkowskim krysym tworzi aglomeracyjõ ôpolskõ, kaj miyszkŏ 315 tysiyncy ôsōb[3][1].
Erbowizna miasta ôbyjmuje hned wszyjske kultury Postrzodkowyj Ojropy, w tym lata reskyrowaniŏ ôd Polski, Czech, Prus i Miymiec. We ôkolicy Ôpola durch miyszkŏ moc Ślōnzŏkōw i Miymcōw; nale w samym mieście Ślōnzŏki stanowiōm ino 4% populacyje (na 2011 rok)[4].
Ôpole je ofyn mianowane „Polskōm Wynecyjōm”[5] skuli malowniczego Starego Miasta a tyż pŏru kanałōw i mostōw, co łōnczōm tajle miasta.