అంతరిక్ష శిథిలాలు
కక్ష్యల్లో ఉన్న పనైపోయిన నౌకలు, వాటి శకలాలు / From Wikipedia, the free encyclopedia
అంతరిక్షంలోని శిథిలాలు లేదా చెత్తా చెదారం అనేది మానవ నిర్మిత, పనికిరాని వస్తువుల కుప్ప.–వయసైపోయిన ఉపగ్రహాలు, మండిపోయిన రాకెట్ల దశలు, ఈ వస్తువులు విచ్ఛిన్నమవడంవలన గాని అరిగిపోవడం వలన గాని ఢీకొట్టుకోవడం వలన గాని ఏర్పడిన శకలాలు -ఇవన్నీ అంతరిక్ష శిథిలాల లోకి వస్తాయి.
2013 జూలై నాటికి, 1 సెం.మీ. కంటే చిన్న వస్తువులు 17 కోట్లు, 1–10 సెం.మీ. వస్తువులు 670,000, అంతకంటే పెద్దవి 29,000 దాకా కక్ష్యల్లో ఉన్నాయి.[1] 2009 నాటికి 5 సెం.మీ. కంటే పెద్దవి 19,000 వరకూ పర్యవేక్షణలో ఉన్నాయి.[2] 2000 కి.మీ.ల కంటే దిగువన శిథిలాలు చిన్నపాటి ఉల్కల కంటే దట్టంగా ఉంటాయి; ఇందులో చాలావరకు సాలిడ్ రాకెట్ మోటార్ల నుండి వెలువడ్డ దుమ్ము, ఉపరితల రాపిడి కారణంగా వెలువడ్డ పైపూత (పెయింట్) వంటి శకలాలు, గడ్డకట్టిన శీతలీకరణి వంటివి ఉంటాయి. వీటివలన సౌరఫలకాలకు, కటకాలకూ దెబ్బ తగులుతుంది.శాండ్ బ్లాస్టింగ్ చేసినట్లుగా ఉంటుంది ఆ దెబ్బ.[2]
ఉదాహరణకు, ఆంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం 300-400 కి.మీ.ల కక్ష్యలో తిరుగుతూ ఉంటుంది. 2009 లో ఉపగ్రహాల ఢీ, 2007 లో ఉపగ్రహ విధ్వంస పరీక్ష 800-900 కి.మీ.లవద్ద జరిగాయి.[2] కేంద్రానికి విపుల్ షీల్డింగ్ ఉన్నప్పటికీ, శకలాలు దాన్ని గుద్దుకునే అవకాశం 1/10000 అయినప్పటికీ ఆ కొద్దిపాటి సంభావ్యతను కూడా నివారించేందుకు గాను, కేంద్రాన్ని తగిన విధంగా జరిపారు.
శిథిలాల సాంద్రత ఒక స్థాయి కంటే పెరిగిపోయినపుడు, అదుపు చెయ్యలేని గొలుసుకట్టు చర్య లాగా ఘాతాలు (collisions) జరిగి, శిథిలాల సంఖ్య విశేషంగా పెరిగిపోతుంది. దీంతో, పనిచేస్తూ ఉన్న ఉపగ్రహాలు నాశనమౌతాయి. వాటి రక్షణ కోసం చేసే ఖర్చు పెరిగిపోతుంది. అది ఈసరికే జరగడం మొదలైందా అనేది చర్చనీయాంశం.[3][4] శిథిలాల సంఖ్యను అంచనా వెయ్యడం, దాన్ని అరికట్టడం, తొలగించడం మొదలైన పనులను ప్రస్తుతం కొన్ని సంస్థలు చేపట్టాయి.