รัฐสวัสดิการ
From Wikipedia, the free encyclopedia
รัฐสวัสดิการ (อังกฤษ: welfare state) คือแนวคิดการปกครองที่รัฐหรือเครือข่ายขององค์กรทางสังคมที่มั่นคงคุ้มครองและส่งเสริมความเป็นอยู่ที่ดีทั้งในทางเศรษฐกิจและสังคมของพลเมือง โดยอาศัยหลักความเสมอภาคในโอกาส การกระจายความมั่งคั่งอย่างชอบธรรม และความรับผิดชอบต่อสาธารณะแก่ผู้ไม่สามารถจัดหาเงื่อนไขขั้นต่ำสำหรับชีวิตที่ดีได้เอง[1] กลุ่มประเทศนอร์ดิก เช่น ไอซ์แลนด์ สวีเดน นอร์เวย์ เดนมาร์กและฟินแลนด์ รวมอยู่ในรัฐสวัสดิการสมัยใหม่[2]
รัฐสวัสดิการเกี่ยวข้องกับการถ่ายโอนเงินทุนจากรัฐสู่บริการที่จัดให้ (เช่น สาธารณสุข การศึกษา) ตลอดจนสู่ปัจเจกบุคคลโดยตรง ("ผลประโยชน์") รัฐสวัสดิการจัดหาเงินทุนจากการเก็บภาษีแบบแบ่งความมั่งคั่ง (redistributionist taxation) และมักเรียกว่าเป็น "เศรษฐกิจแบบผสม" ประเภทหนึ่ง[3] การเก็บภาษีดังกล่าวปกติรวมการเก็บภาษีเงินได้จากผู้มีรายได้สูงมากกว่าผู้มีรายได้ต่ำ เรียก ภาษีอัตราก้าวหน้า ซึ่งช่วยลดช่องว่างรายได้ระหว่างคนรวยและคนจน[4][ต้องการเลขหน้า][5][6]
รัฐสวัสดิการมีความแตกต่างหลากหลายทั้งในรูปแบบและทิศทางตามแต่ละประเทศและภูมิภาค[7] รัฐสวัสดิการทั้งหมดต้องประกอบด้วยหุ้นส่วนมหาชน-เอกชนในระดับหนึ่ง โดยให้เอกชนบริหารจัดการและนำส่งโครงการสวัสดิการอย่างน้อยบางโครงการ[8] รัฐบาลในระดับพื้นที่ต่าง ๆ ก็สามารถให้บริการรัฐสวัสดิการได้[8]
ลักษณะเริ่มแรกของรัฐสวัสดิการ อาทิบำนาญสาธารณะและประกันสังคม พัฒนาขึ้นมาในประเทศอุตสาหกรรมโลกตะวันตกตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1880[9][7][10] มีการระบุว่าสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ และสงครามโลกครั้งที่สองเป็นเหตุการณ์สำคัญที่ริเริ่มให้รัฐสวัสดิการขยายตัว[9][11] ส่วนรัฐสวัสดิการในรูปสมบูรณ์ที่สุดพัฒนาขึ้นมาภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง[7]