จังหวัดลำพูน
จังหวัดในภาคเหนือของประเทศไทย / From Wikipedia, the free encyclopedia
ลำพูน (ไทยถิ่นเหนือ: ᩃᨻᩪᩁ) เป็นจังหวัดที่มีขนาดเล็กที่สุดในภาคเหนือ นับเป็นอีกจังหวัดหนึ่งที่มีประวัติศาสตร์เก่าแก่ เคยเป็นที่ตั้งของนครหริภุญชัย ในสมัยพระนางจามเทวี เดิมชื่อเมืองหริภุญไชย เป็นเมืองโบราณมีอายุประมาณ 1,343 ปี ตามพงศาวดารโยนกเล่าสืบต่อกันถึงการสร้างเมืองหริภุญไชย โดยฤๅษีวาสุเทพเป็นผู้เกณฑ์พวกเม็งคบุตรหรือชนเชื้อชาติมอญมาสร้างเมืองนี้ขึ้นในพื้นที่ระหว่างแม่น้ำสองสาย คือ แม่น้ำกวงและแม่น้ำปิง เมื่อมาสร้างเสร็จได้ส่งทูตไปเชิญราชธิดากษัตริย์เมืองละโว้พระนาม "จามเทวี" มาเป็นปฐมกษัตริย์ปกครองเมืองหริภุญไชยสืบราชวงศ์กษัตริย์ต่อมาหลายพระองค์ จนกระทั่งถึงสมัยพญายีบาจึงได้เสียการปกครองให้แก่พญามังราย ผู้รวบรวมแว่นแคว้นทางเหนือเข้าเป็นอาณาจักรล้านนา
จังหวัดลำพูน | |
ชื่อภาษาไทย | |
---|---|
อักษรไทย | ลำพูน |
อักษรโรมัน | Lamphun |
ชื่อคำเมือง | |
อักษรธรรมล้านนา | ᩃᨻᩪᩁ |
อักษรไทย | ละปูน |
จังหวัดลำพูน | |
---|---|
การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
• อักษรโรมัน | Changwat Lamphun |
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง:
| |
คำขวัญ: พระธาตุเด่น พระรอดขลัง ลำไยดัง กระเทียมดี ประเพณีงาม จามเทวีศรีหริภุญไชย | |
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดลำพูนเน้นสีแดง | |
ประเทศ | ไทย |
การปกครอง | |
• ผู้ว่าราชการ | สันติธร ยิ้มละมัย (ตั้งแต่ พ.ศ. 2565) |
พื้นที่[1] | |
• ทั้งหมด | 4,505.882 ตร.กม. (1,739.731 ตร.ไมล์) |
อันดับพื้นที่ | อันดับที่ 48 |
ประชากร (พ.ศ. 2566)[2] | |
• ทั้งหมด | 398,440 คน |
• อันดับ | อันดับที่ 63 |
• ความหนาแน่น | 88.42 คน/ตร.กม. (229.0 คน/ตร.ไมล์) |
• อันดับความหนาแน่น | อันดับที่ 52 |
รหัส ISO 3166 | TH-51 |
ชื่อไทยอื่น ๆ | นครหริภุญชัย |
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด | |
• ต้นไม้ | ก้ามปู (จามจุรีแดง) |
• ดอกไม้ | ทองกวาว |
• สัตว์น้ำ | อึ่งปากขวด |
ศาลากลางจังหวัด | |
• ที่ตั้ง | ภายในศูนย์ราชการจังหวัดลำพูน เลขที่ 199 หมู่ที่ 11 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 ตำบลศรีบัวบาน อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน 51000 |
• โทรศัพท์ | 0 5351 1000 |
• โทรสาร | 0 5351 1000 |
เว็บไซต์ | http://www.lamphun.go.th/ |
ถึงแม้ว่าเมืองลำพูนจะตกอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรล้านนา แต่ก็ได้เป็นผู้ถ่ายทอดมรดกทางศิลปะและวัฒนธรรมให้แก่ผู้ที่เข้ามาปกครอง ดังปรากฏหลักฐานทั่วไปในเวียงกุมกาม เชียงใหม่ และเชียงราย เมืองลำพูนจึงยังคงความสำคัญในทางศิลปะและวัฒนธรรมของอาณาจักรล้านนา จนกระทั่งสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เมืองลำพูนจึงได้เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรไทย มีผู้ครองนครสืบต่อกันมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ต่อมาภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เมื่อเจ้าผู้ครองนครองค์สุดท้าย คือ พลตรี เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ ถึงแก่พิราลัย เมืองลำพูนจึงเปลี่ยนเป็นจังหวัด มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ปกครองสืบมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน นอกจากจังหวัดลำพูนจะมีชื่อเสียงในฐานะเป็นเมืองประวัติศาสตร์แล้ว ยังเป็นแหล่งเพาะปลูกลำไย พระเครื่อง โบราณสถานที่สำคัญ และผ้าทอฝีมือดี ปัจจุบันมีประตูเมืองหลักทั้งสี่ทิศคือ ทิศเหนือประตูช้างสี ทิศตะวันออกประตูท่าขาม ทิศใต้ประตูลี้ ทิศตะวันตกประตูมหาวัน มีกำแพงเมืองเก่าทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือคือ ประตูท่านาง