เล่าปี่
ผู้ก่อตั้งและผู้ปกครองคนแรกของจ๊กก๊กในยุคสามก๊ก (161–223) / From Wikipedia, the free encyclopedia
เล่าปี่ (ค.ศ. 160 – 10 มิถุนายน ค.ศ. 223)[1] มีชื่อในภาษาจีนกลางว่า หลิว เป้ย์ (การออกเสียงⓘ; จีนตัวย่อ: 刘备; จีนตัวเต็ม: 劉備; พินอิน: Liú Bèi; เวด-ไจลส์: Liu2 Pei4) ชื่อรอง เหี้ยนเต๊ก[lower-alpha 1] หรือในภาษาจีนกลางว่า เสฺวียนเต๋อ (玄德) เป็นขุนศึกในสมัยปลายราชวงศ์ฮั่นตะวันออก ผู้ก่อตั้งและผู้ปกครองคนแรกของจ๊กก๊กในยุคสามก๊ก แม้จะเริ่มต้นด้วยความล้มเหลวเมื่อเทียบกับคู่แข่ง ทั้งยังปราศจากขุมกำลังและสถานะทางสังคมดังที่คู่แข่งมี แต่นานวันเข้าเล่าปี่ก็ได้การสนับสนุนจากกลุ่มผู้ภักดีต่อราชวงศ์ฮั่นซึ่งต่อต้านโจโฉ ขุนศึกผู้สามารถควบคุมการปกครองส่วนกลางรวมถึงพระเจ้าเหี้ยนเต้จักรพรรดิหุ่นเชิดไว้ได้ ครั้นแล้วเล่าปี่ก็ขับเคลื่อนขบวนการประชาชนเพื่อรื้อฟื้นราชวงศ์ฮั่น จนก่อตั้งดินแดนของตนซึ่งกินอาณาเขตที่ปัจจุบันคือมณฑลเสฉวน เมืองฉงชิ่ง มณฑลกุ้ยโจว มณฑลหูหนาน และบางส่วนของมณฑลกานซู่กับมณฑลหูเป่ย์
เล่าปี่ (หลิว เป้ย์) 劉備 | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
จักรพรรดิจีน | |||||||||||||
ภาพวาดเล่าปี่ในม้วนสิบสามจักรพรรดิ (สมัยราชวงศ์ถัง) | |||||||||||||
จักรพรรดิแห่งจ๊กก๊ก | |||||||||||||
ครองราชย์ | 15 พฤษภาคม ค.ศ. 221 – 10 มิถุนายน ค.ศ. 223 | ||||||||||||
ถัดไป | เล่าเสี้ยน | ||||||||||||
อ๋องแห่งฮันต๋ง (漢中王) (ภายใต้จักรวรรดิฮั่น) | |||||||||||||
ดำรงตำแหน่ง | ค.ศ. 219 – 15 พฤษภาคม ค.ศ. 221 | ||||||||||||
ประสูติ | ค.ศ. 161 อำเภอตุ้นก้วน เมืองจัวจวิ้น จักรวรรดิฮั่น (ปัจจุบันคืออำเภอจัวโจว เมืองเป่าติ้ง มณฑลเหอเป่ย์) | ||||||||||||
สวรรคต | 10 มิถุนายน ค.ศ. 223 (63 ปี) เป๊กเต้เสีย (ไป๋ตี้เฉิง) จ๊กก๊ก (ปัจจุบันคืออำเภอเฟิ่งเจี๋ย เมืองฉงชิ่ง) | ||||||||||||
ฝังพระศพ | สุสานฮุ่ยหลิง เมืองเฉิงตู มณฑลเสฉวน | ||||||||||||
คู่อภิเษก | |||||||||||||
พระราชบุตร | |||||||||||||
| |||||||||||||
ราชวงศ์ | ราชสกุลเล่า (หลิว) | ||||||||||||
พระราชบิดา | เล่าเหง | ||||||||||||
ช่วงเวลา |
เล่าปี่ (หลิว เป้ย์) | |||||||||||||||||||||||
"เล่าปี่" (หลิว เป้ย์) เขียนเป็นอักษรจีนตัวเต็ม (บน) และอักษรจีนตัวย่อ (ล่าง) | |||||||||||||||||||||||
อักษรจีนตัวเต็ม | 劉備 | ||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
อักษรจีนตัวย่อ | 刘备 | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
ชื่อภาษาจีนอื่น ๆ | |||||||||||||||||||||||
ภาษาจีน | 玄德 | ||||||||||||||||||||||
ความหมายตามตัวอักษร | (ชื่อรอง) | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
ในทางวัฒนธรรมแล้ว สืบเนื่องจากความโด่งดังของนวนิยายสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 14 เรื่อง สามก๊ก เล่าปี่จึงได้รับการมองว่าเป็นผู้ปกครองที่โอบอ้อมอารี รักใคร่ปวงประชา และเลือกสรรคนดีเข้าปกครองบ้านเมือง เรื่องแต่งเหล่านี้เป็นไปเพื่อยกตัวอย่างเชิงสดุดีผู้ปกครองที่ยึดมั่นคุณธรรมแบบขงจื๊อ เช่นความซื่อสัตย์จงรักภักดีและความเมตตากรุณา แต่ในทางประวัติศาสตร์แล้ว เล่าปี่ยึดถือเล่าจื๊อมากกว่า เฉกเช่นเดียวกับผู้ปกครองหลาย ๆ คนแห่งราชวงศ์ฮั่น ทั้งเขายังเป็นนักการเมืองที่ชาญฉลาด เป็นผู้นำที่ความสามารถฉายออกมาในแบบนักนิตินิยม ความนับถือขงจื๊อของเล่าปี่นั้นได้รับการแต่งเติมมากกว่าของผู้ก่อตั้งรัฐคู่แข่งอย่างโจผีกับซุนกวน ผู้ซึ่งบริหารบ้านเมืองอย่างนิตินิยมเต็มรูปแบบ ปรัชญาการเมืองของเล่าปี่สามารถอธิบายได้ด้วยสำนวนจีนที่ว่า "ขงจื๊อเพียงเปลือกนอก แต่นิตินิยมเป็นเนื้อแท้" (儒表法里; 儒表法裡; rú biǎo fǎ lǐ; ju2 piao3 fa3 li3) เป็นรูปแบบการปกครองที่กลายเป็นบรรทัดฐานหลังจากการสถาปนาราชวงศ์ฮั่น[lower-alpha 2]