Gitnang Java
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang Gitnang Java (Indones: Jawa Tengah; Javanes: Jåwå Tengah; Hanacaraka: ꦗꦮꦠꦼꦔꦃ) ay isang lalawigan ng Indonesia, matatagpuan sa gitna ng pulo ng Java. Semarang ang administratibong kabisera nito. Napapaligiran ito ng Kanlurang Java sa kanluran, ang Karagatang Indiyano at Espesyal na Rehiyon ng Yogyakarta sa timog, Silangang Java sa silangan, at ang Dagat Java sa hilaga. May kabuuang sukat ito na 32,800.69 km², na may populasyon na 36,516,035 ayon sa senso noong 2020 [1] na ginagawang ikatlong pinakamataong lalawigan sa parehong Java at Indonesia pagkatapos ng Kanlurang Java at Silangang Java. Kabilang din sa lalawigan ang pulo ng Nusakambangan sa timog (malapit sa hangganan ng Kanlurang Java), at ang Kapuluang Karimun Jawa sa Dagat Java. Isa ring konseptong pangkalinangan ang Gitnang Java na kinakabilangan ng Natatanging Rehiyon at lungsod ng Yogyakarta. Bagaman, sa pamamahala, may nabuo ang lungsod at palibot nitong rehensiya na hiwalay na natatanging rehiyon (katumbas ng isang lalawigan) simula noong lumaya ang bansa, at pinapamahalaan ito ng hiwalay. Bagaman kilala bilang "puso" ng kalinangang Javanes, may mga ilang ibang di-Javanes na pangkat etniko, tulad ng mga Sunda sa hangganan nito sa Kanlurang Java. Nakakalat sa buong lalawigan ang mga Tsino Indonesiyo, Arabe Indonesiyo, at Indiyano Indonesiyo.
Nanirahan din sa lalawigan ang mga tao simula noong panahon bago ang kasaysayan. Natagpuan ang mga labi ng isang Homo erectus, kilala bilang "Taong Java", sa mga pampang ng Ilog Bengawan Solo, at pinetsahan na nabuhay ang Taong Java noong 1.7 milyong taong nakaraan.[2] Ang ngayo'y Gitnang Java ay dating na sa ilalim ng kontrol ng ilang mga kahariang Hindu-Budista, sultanatong Islamiko, at ang Silangang Indiyas ng Olanda na pamahalaang kolonyal. Gitnang Java din ang sentro ng kilusang kalayaan ng Indonesia. Habang ang mayorya ng kasalukyang mga Indonesiya ay may lahing Javanes, may isang malaking epekto ang parehong Gitnang Java at Silangang Java sa panlipunan, pampolitika, at ekonomikong buhay ng Indonesia.