Ebu Musab ez-Zerkavi
Irak ve Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) Kurucusu / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ebu Musab ez-Zerkavi (Arapça: أبو مصعب الزرقاوي; 30 Ekim 1966,[lower-alpha 1] Zerka - 7 Haziran 2006, Hibhib) ya da gerçek adıyla Ahmed Fadıl en-Nazal el-Haleyle (Arapça: أحمد فضيل النزال الخلايلة), çeşitli İslamcı ve cihatçı silahlı örgütlerin üyeliğini, kuruculuğunu ve liderliğini yapmış Ürdünlüdür. Çeşitli devletler ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak tanımlanan, Tevhit ve Cihat Cemaati ile el-Kaide'ye bağlı ardıl örgütleri Irak el-Kaidesi ve Mücahit Şura Meclisinin kurucu lideri olarak Irak Savaşı'ndaki direnişçi unsurlardan biri olarak faaliyetlerde bulunmuştur.
Ebu Musab ez-Zerkavi | |
---|---|
1. Tevhit ve Cihat Cemaati lideri | |
Görev süresi 1999 - 17 Ekim 2004 | |
Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
Yerine gelen | Örgüt feshedilerek Irak el-Kaidesi kuruldu |
1. Irak el-Kaidesi lideri | |
Görev süresi 17 Ekim 2004 - 15 Ocak 2006 | |
Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
Yerine gelen | Örgüt feshedilerek Mücahit Şura Meclisi kuruldu |
1. Mücahit Şura Meclisi lideri | |
Görev süresi 15 Ocak 2006 - 7 Haziran 2006 | |
Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
Yerine gelen | Ebu Eyyub el-Mısri |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Ahmed Fadıl en-Nazal el-Haleyle 30 Ekim 1966 Zerka, Ürdün |
Ölüm | 7 Haziran 2006 (39 yaşında) Hibhib, Irak |
Ölüm nedeni | Hava saldırısı |
Defin yeri | Irak'ta bilinmeyen bir yer |
Milliyeti | Ürdünlü |
Evlilik(ler) | İntizar (e. 1988–2006) Esra Iraklı bir kadın (e. 2003) Pakistanlı bir kadın (iddia) Vefa el-Yahya (e. 2005–2006) |
Çocuk(lar) | 6 |
Dini | Sünni İslam |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | Tevhit ve Cihat Cemaati (1999-2004)
El-Kaide (2004-2006)
|
Hizmet yılları | 1989-2006 |
Çatışma/savaşları | Afganistan Savaşı |
1980'lerin sonunda İslamcı görüşlerden etkilenmeye başlayan ez-Zerkavi, Sovyet güçlerine karşı verilen mücadeleye katılma amacıyla 1989'da Pakistan'a gitti, buradan Afganistan'a geçti. Burada önce gazeteci, ilerleyen dönemde ise savaşçı olarak görev yaptı. 1993 yılı başlarında buradan ayrılarak doğduğu şehre döndü. Aynı yıl, Afganistan'da tanıştığı ve görüşlerinden etkilendiği Ebu Muhammed el-Makdisi ile birlikte, "kâfir" olarak gördükleri Ürdün hükûmeti ile İsrail'e karşı faaliyetlerde bulunma amacı güden Bey'at el-İmam olarak adlandırılan yapılanmayı kurdu. Afganistan dönüşü sonrasında Ürdünlü istihbarat birimlerince izlenen ez-Zerkavi, Mart 1994'te yakalanarak cezaevine gönderildi. Cezaevindeki yaşamı boyunca İslamcı faaliyetlerine devam etti ve bu dönemde cezaevinde etrafında bir grup toplamaya başladı. 15 yıllık bir ceza almasına karşın, Mart 1999'da çıkarılan genel afla serbest kalmasının ardından bir kez daha Pakistan'a gitti. Aynı yıl Afganistan'a geçerek el-Kaide ile bağlantı kurdu. 2000 yılı başında, el-Kaide'nin desteğiyle Herat'ta kurulan askerî eğitim kampının başına getirilerek kendi ağını oluşturmaya başladı.
Afganistan'da bulunduğu dönemde, kendi ağına bağlı kişiler aracılığıyla ve burada faaliyet gösteren diğer cihatçı örgütlerle ittifak kurarak Irak Kürdistanı'nda da etkin olmaya başladı. 11 Eylül saldırıları sonrasında koalisyon güçleri tarafından Afganistan'daki Taliban rejimine karşı savaş başladığında İran'da bulunan ez-Zerkavi, Afganistan'a hareket etti. 2001 yılı sonlarında, savaşta yaralanmasının ardından tedavi amacıyla İran'a döndü ve tedavisinin tamamlanmasıyla birlikte Irak ya da Suriye'ye geçti. Mart 2003'te, Amerikan kuvvetlerinin öncülüğündeki koalisyon güçleri tarafından Irak'a gerçekleştiren askerî müdahaleye karşı başlatılan direnişteki unsurlardan biriydi. Ekim 2004'te örgüt, el-Kaide'ye biat ederek faaliyetlerini sürdürürken Ocak 2006'da da bu grubun liderliğinde toplanan birkaç grupla birlikte Mücahit Şura Meclisi adlı çatı örgüt kuruldu. 7 Haziran 2006'da, Diyala ilindeki Hibhib köyünde yer alan bir eve, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen hava saldırısıyla öldürüldü. Ez-Zerkavi'nin ölümü sonrasında örgütün liderliği Ebu Eyyub el-Mısri'ye geçti.
Selefi görüşlere sahipti ve Selefi olmayan herkesi, Müslüman olsa dahi "kâfir" olarak nitelendirmekteydi. Özellikle Irak Direnişi'nin ana unsurlarından biri olan ez-Zerkavi'nin liderliğindeki yapılanma, koalisyon güçlerinin yanı sıra, Şii sivillere ve Şiilerin ibadethanelerine karşı da, gerek bombalı saldırılar gerekse intihar saldırıları düzenlemişti. Mücadeleleri kapsamında hem Iraklı Şiileri hem de yabancı birtakım kişileri kaçıran bu yapılanma, kaçırılanların infaz edilmelerini videoya çekmiş ve görüntüleri çeşitli platformlarda propaganda amaçlı olarak sıklıkla yayımlamıştı. Irak Direnişi süresince 6.000 civarında kişinin ölümünden sorumlu olduğu tahmin edilen ez-Zerkavi'nin örgütü, Nisan 2005'e kadar olan dönemde direniş unsurlarının %14 kadarını oluştururken ülkedeki intihar saldırılarının yaklaşık %42,2'sini gerçekleştirmişti. El-Kaide ile olan bağlantılarından ötürü Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından Ekim 2004'te "terörist" olarak tanımlanmıştı.